|
a. TÜRKİYE'DE HAVACILIĞIN KURULMASI:. |
|
1910
yılında Avrupa'da havacılıkta büyük bir gelişme olmuş ve uçaklardan
askeri alanda faydalanılması düşünülerek ordularda bir Hava Kuvveti
kurulmasına karar verilmişti. |
Avrupa'daki bu gelişmeyi yakından izleyen ve önemini
değerlendiren Osmanlı Hükümeti ve zamanın Harbiye Nazırı Mahmut
Şevket Paşanın direktifleri ile 1911 yılında Genelkurmay
Başkanlığında askeri havacılıkla uğraşacak bir şube kurulmuş ve bu
şube sonradan Teknik Hizmetler ve Müstahkem Mevkiler Müfettişliğine
bağlanmak suretiyle askeri havacılığın temeli olan teşkilat
kurulmuştu. |
|
Mahmut Şevket Paşa
|
|
Bu çalışmalara paralel
olarak 1912 yılı başında
Yeşilköy'de bir Tayyare
Mektebi açılmış, iki
subay pilot öğrenimi
için Fransa'ya,
havacılıkta ileri gitmiş
ülkelerde inceleme
yapmak, uçak, balon
satın almak ve uçuş
öğrenimi sağlamak
amacıyla da bir heyet
Avrupa'ya gönderilmişti.
|
Balkan Savaşından sonra,
Enver Paşa'nın Harbiye
Nazırlığı sırasında
temeli atılmış olan
Askeri Havacılık
Teşkilatının
geliştirilmesi, eğitimi
ve personelin
yetiştirilmesi için
Fransa'dan hava
yüzbaşısı Marki De Gois
De Mezeyrac
sözleşme ile Yeşilköy Tayyare Mektebi
Müdürlüğü’ne getirilmişti. Bu kişi, Fransa'dan
alınan uçaklarla pilot yetiştirme işine hız
vermiş ve Türk askeri havacılığının gelişmesini
gerçeklikle ele almıştı. |
Birinci Dünya Savaşında
Türkiye'nin Almanlar
safına katılması üzerine
De Gois memleketine
dönmüş ve böylece
verimli çalışmalar yarım
kalmıştı. De Gois'den sonra Tayyare Mektebi
Müdürlüğüne Topçu Binbaşısı Latif atanmıştı. Bu
sırada Osmanlı Hükümeti seferberlik ilan etmiş
ve Tayyare Mektebindeki uçak ve uçucular da
seferber hale getirilmiş, pilot yetiştirme
kadrosu zayıf bir duruma sokulmuştu. |
|
b. TÜRK HAVA KUVVETLERİNİN
GELİŞMESİ, EĞİTİM VE KONUŞ -
KURULUŞ: |
|
Türk
cephelerinde İtilaf
Devletleri ile yapılan
muharebelerde Türk
ordularına hava destek
görevi yapacak olan hava
birliklerinin uçak ve
personel kadrolarının
kuvvetlendirilmesine
önem verilmekteydi.
|
1914
yılında Almanya'dan uçak
ve pilot temini hakkında
Türk Hükümetinin
önerisine olumlu cevap
verilmiş, Üsteğmen Serno başkanlığında bir
miktar pilot, bakım personeli, 12 uçak
gönderilmiş ve Üsteğmen Serno Başkomutanlık
Vekaletince yüzbaşı rütbesi ile Yeşilköy Tayyare
Mektebi Müdürlüğüne atanmıştı. 3 Şubat 1915'de
hava okulunda göreve başlayan heyet, okulun
ihtiyaçlarını tespit ederek Almanya'dan daha
fazla uçak, malzeme, alet ve avadanlık temini
için gerekli girişimlere başlamıştı. Bunun
sonucu Alman Hükümeti bir miktar uçak
verebileceğini ancak başka pilot
gönderemeyeceğini bildirmişti. |
Almanya'dan gönderilecek
uçakların karayolu ile
nakli mümkün
olmadığından havadan
getirilmesi
planlanmıştı. Güney
Macaristan'da Alman
bakım personeli
tarafından uçuşa
hazırlanan uçaklar,
Almanya'da yetiştirilen
Türk pilotlarına teslim
edilerek Türkiye'ye
gönderilmişse de
bunlardan bir kısmı
Bulgaristan üzerinden
geçerken motor
arızasından inmek
zorunda kalmış ve inen
bu uçaklara Bulgarlar
tarafından el
konulmuştu. Bu nedenle
birkaç uçak sağlam
olarak Türkiye'ye
getirilmişti. Getirilen
bu uçaklar ve yetişmiş
olan pilotlarla tayyare
bölükleri kurulmuş,
böylece Türk hava
teşkilatı büyümeye
başlamıştı. |
Başkomutanlık karargahı
13 ncü (Umuru Havaiye)
Şubeye bağlı Tayyare
Mektebi, Balon
müfrezesi, Meteoroloji
kısmı ve ordular emrine
verilmek ve önemli
bölgelere gönderilmek
üzere tayyare bölükleri
kurulmuş ve
kurulmaktaydı.
Bunlardan: |
1 nci ve 6 ncı Tayyare Bölükleri
Çanakkale'ye, |
2 nci Tayyare Bölüğü Irak'a
gönderilecek, |
3 ncü Tayyare Bölüğü Uzunköprü'de,
|
4 ncü Tayyare Bölüğü Adana'ya
gönderilmiş, |
5 nci Tayyare Bölüğü 2 nci Ordu
emrinde, |
7 nci Tayyare Bölüğü Kafkas
cephesine gönderilmek üzere hazırlık
yapmakta, |
Bir tayyare bölüğü Şam'da, bir
tayyare bölüğü de Keşan'da
bulunuyordu. |
|
Tayyare bölükleri,
tahsis bakımından
Harbiye ve Bahriye
Nezaretlerine, tedarik,
idari ve ikmal
bakımından 13 ncü
Şubeye, muharebede
kullanılma, iskan ve
iaşe bakımından
verildikleri ordular
grubu ve ordu
komutanlıklarına bağlı
idiler.
|
Çanakkale ve Karadeniz'de
Türk-Alman uçaklarının
faaliyetleri artacağından
bunların uçuş emniyetlerini
sağlamak amacıyla
meteoroloji (Alaimi
Cevviye) şubelerinin kurulmasına karar verilmiş
ve ilk olarak İstanbul ve Edirne'de Hava Rasat
Şubesi kurulmuştu. Buna ilave olarak Aralık
1915'de Gelibolu'da üçüncü bir şube kurulması
kararlaştırılmıştı. Bu şubeler rüzgarın eseceği
yönü ve hava değişikliklerine ait tahminleri
uçuş ile ilgili makamlara bildireceklerdi. |
1915 YILI SONUNA KADAR ALMANYA VE
TÜRKİYE'DE YETİŞTİRİLEN PİLOTLAR
|
Almanya'da
Pilot
Olan |
Kara Subayları |
|
Almanya'da Pilot Olan |
Deniz
Subayları |
|
Türkiye'de Pilot Olan |
Subay Ve
Siviller |
|
Yüzbaşı Tahsin |
Yüzbaşı Savmi |
Üsteğmen Cemal |
Üsteğmen Ali Rıza |
Yüzbaşı Sami |
Sivil Behçet |
Üsteğmen Abdullah |
Üsteğmen İsmail |
Sivil Hüseyin Hüsnü |
Üsteğmen Mehmet Ali |
|
Sivil Ali Haydar |
Üsteğmen Fazıl |
|
|
Üsteğmen Şakir Fevzi |
|
|
|