Ben Kimim

 
 
 

HAVACILIK TERİMLERİ

 
C
C Celsius veya compass / Derece veya pusula değeri
CAA Civil aviation authority / Sivil havacılık idaresi.
CAS

Calibrated air speed / Düzeltilmiş hava sürati yüksekliğe ve hava yoğunluna bağlı olarak değişiklik gösterir.

CAT Clear air turbulance / Açık hava türbülansı.
CAVOK

Ceiling and visibility ok / Görüş uzaklığı ve tavan için net en az 5 km görüş alanı, en az 5000 feet bulutsuz yağışsız, sis fırtına vesaire olmayan açık hava.

CAVU

Ceiling and visibility unlimited / Görüş uzaklığı ve tavan sınırsız. En az 10 km görüş uzaklığına sahip gökyüzünün de tamamen bulutsuz olması gerekmektedir.

CB Cumulunimbus cloud / Kümülonimbüs bulutu.
CC Cirrocumulus cloud / Sirrokümülüs bulutu.
CD Coefficient of drag / Sürtünme katsayısı.
CDI

Course deviation indicator / VOR indicatöründeki düşey ibre. Seçilen VOR radayaline göre uçağın konumunu gösterir.

CDU Control display unit control / gösterge tablosu.
CEILING

Height above ground below 20000 feet / Yerden yükseklik. 20000 fete kadar olan katman (6000 metre). Bir uçağın service ceilingi servis tavanı denilince 100ft/min den daha fazla tırmanamadan çıkabildiği yükseklik anlaşılır.

CFD Computation fluid dynamic / Akışkan dianmiğinin hesaplanması.
CFI Chief flying instructor / Sorumlu uçuş öğretmeni.
CFIT Controled flight into / Yere doğru kontrollü uçuş.
CFRP Carbon fibre reinforced plastic / Karbonfiberle güçlendirimiş plastik.
CG

Centre of gravity / Yerçekimi ağırlık merkezi. Her uçağın CG'si, ağırlık merkezi farklıdır. Bu sınırları aşacak şekilde uçağın yüklenmesi durumunda kontrol etmek zorlaşır ve uçuş tehlikeye girer.

CH Compass heading / Pusula istikameti.
 CHORD

Width of wing measured form leading to trailing edge / Bir kanadın hücüm kenarından firar kenarına enlemesine kesitindeki genişlik.

CHT Cylinder heat temperature / Bir veya birden fazla silindir başı sıcaklığı.
CI Coefficient of lift / Kaldırma katsayısı.
CLAMPED Closed aerodrom / Hava trafiğine kapalı havaalanı.
CIRCUIT PATTERN

Around of an aeredrom which aircraft fly / Meydan turu. Bir hava alanında, kullanımdaki pistini referans alan, sağa veya sola doğru olabilen, sanal dikdörtgen şeklindeki uçuş yolu.

CKD

Complitely knocked down / Tamamen sökülmüş bir uçağın başka bir bir yerde monte edilecek şekilde iyice sökülmesi.

CLEAN

Condition of aircraft flaps and gear retracted /  Havadaki bir uçağın flapları ve iniş takımları içeri alınmış hali.

CLD Cloud / Bulut.
CLEARENCE

Authorization as requested given by controller / Uçuş kontrolöru tarafından pilota verilen izin (kalkış, iniş, taksi vb için ).

CMATZ Combined air traffic military zone / Birleşik askeri hava trafik bölgesi.
C of A Certificate of airworthiness / Uçuşa elverişlilik bölgesi.
C of E

Certificate of experiance / Deneyim belgesi. Seçilen pilotlara özel testlerden sonra 13 aylık süre için verilen belge.

C of P Centre of pressure / Kaldırma kuvvetinin uçağa etki eden noktası.
C of T Certificate of test / Sınav belgesi.
COM Communication / Haberleşme
COO Chief operating officer / Baş işletme görevlisi.
CPL Commercial pilot licence / Ticari pilot lisansı.
CR

Counter rotating / Genelllilke çift motorlu uçaklarda tork etkisini gidermek için motorların dönüş yönünün birbirine zıt olacak şekilde ayarlanmasıdır.

CRITICAL

Engine the engine on multi engine aircraft whose failure will affect safety control etc. / Birden fazla motorlu uçaklarda, motorun bozulması durumunda kontrolün zorlaşacağı ve tehlikeye girilmesine denir.

CRITICAL ALTITUDE

Maximum density altitude to maintain continious rated power / Pistonlu motorların maksimum gücünü devamlı surette kullanarak erişilebilecek son yükseklik sınırı.

CROSSWIND Leg / Bir hava alanında uçağı kalktıktan sonra döndüğü rüzgâr altı öncesi uçuş ayağıdır
CRM Cocpit resource management / Kokpiteki kumandaların idaresi.
CRP Compulsory reporting point / Zorunlu rapor verme noktası (Uçuş esnasında pilotlar için).
CRS Course / Uçağın gitmek istediği yatay doğrultunun pusala derecesi ile ifadesi.
CRT Cathod ray tube / Işın tüpü, televizyon ekranı. Modern uçakların gösterge paneli.
CU Cumulus cloud /Kümülüs bulutu.
CS

Cirrostratus cloud also constant speed propeller / Sirrostratüs bulutu (Sabit hızdaki pervane anlamına da gelir).

C/S Callsign /  Çağrı kodu.
CTA Control area / Kontrol bölgesi.
CTP Chief test pilot / Test baş pilotu.
CTR Control zone / Hava kontrol bölgesi.
CU Cumulus cloud / Kümülüs bulutu.
CVR Cockpit voice recorder / Kokpit ses kayıt cihazı.
CW Clock wise / Saat istikametinde.
CZ Control zone / Kontrol bölgesi.
 
D
DAAIS Danger area activity information service / Tehlike bölge aktivite bilgilindirme servisi.
DAC Danger area crossing service / Tehlikeli bölge geçiş servisi.
DADC Digital airdata computer system / Dijital hava veri bilgisayar sistemi.
DB Decibel / Ses miktarı ölçü birimi.
DCT Direct / Doğrudan.
D&D

Distress &diversion centre 24 hour listening service on VHF and UHV emergency frequency and locate them / 24 saat boyunca UHF ve VHF bantlarındaki acil durum çağrılarını dinleyip gerekli yardımı yönlendiren servis merkezi.

DEAD SIDE

Opposite side of an airfield circuit pattern / Yaklaşmakta olan uçakların iniş için havalanı trafik yörüngesine (Patern) girdikleri uçuş yolunun tam tersi istikamet.

DEADSTICK

Descent and landing without engine power / Motor gücü olmadan ve pervane dönmezken alçalma ve iniş yapmak.

DECCA

Hyperbolic area navigation system / daha çok denizcilik amaçlı kullanılan, Kuzey Avrupa'da konuşlanmış bir dizi yer istasyonlarınca gönderilen sinyal alış verişine göre çalışan seyrüsefer sistemi.

DERA

Defense Evaluation and Research Agency / Savunma değerlendirme ve geliştirme ajansı (İngiltere'de).

DF

Direction finding / Yön bulma. Havaalanı servisleri tarafından sağlandığı gibi uçaktaki ekipmanlarca da sağlanır.

DG Directional gyro / YönlÜ cayro (Ayrıca DI'ye bakınız).
DH

Decision height / karar yüksekliği. bir alana inişte pilotun piste ne kadarlık bir alçalış oranı ile ineceğini, pisti görüp göremediği, inişi yapıp yapmama, pisti kaçırırsa inişten vazgeçme prosedürlerinin nasıl uygulanacağına karar verilen yüksekliktir.

DI

Direction indicator / Yön göstergesi. Uçağın manyetik istikametini gösteren bir cayro aleti. Pusuladaki okuma hatalarından uzaktır, yalnız arada bir doğru bir yön tayini için pusula ile senkronize edilmesi gerekmektedir.

DME

Distance measuring equipment / Mesafe ölçüm aleti. Yer ve hava kombinasyonlu bir aygıttır. Yer istasyonlarından alınan sinyaller ile uçaktan yer istasyonuna gönderilen sinyallerin hesaplamasını yaparak aradaki farkı hesaplayarak mesafeyi verir. Ayrıca yere göre uçağın hızını ölçebildiği gibi tahmini varış süresini de gösterir.

DENSITY ALTITUDE

Pressure altitude corrected for air temperature / Hava sıcaklığı için kalibre edilen basınca göre olan yükseklik.

DERA

Defense evaluation and research agency / İngiltere'de bulunan Savunma Değerlendirme ve Geliştirme Ajansı .

DETRESFA Disstres phase of rescue / Arama kurtarma çalışmasının tehlikeli endişeli anı.
DP Dev-point / Pusulanın sapma açısı.
DR

Dead reckoning plotting position by calculating speed course time and wind against last known position / Kör tahminle yol bulma. Uçağın en son uçtuğu pozisyonu nazarı dikkate alarak, hızı rüzgarı ve istikameti de hesaba katarak o anda nerede bulunduğunu nereye doğru gitmekte olduğunu bulmaktır (Örneğin uçuşta kaybolmada başvurulan yöntemdir).

DRY Emty fuel / Yakıt tanklarının boş olduğunu ifade eder. Tersi Wet'dir (dolu).
DOPPLER

The cange in frequancy of light or radio waves when source and receiver in motion / Sesin, ışığın ya da radyo sinyallerinin başka bir ortam ve oranlı hareket halinde oluşlarına bağlı olarak gelişen etki.

DOWNWIND

The segment of an active runway flown resiprokal / Rüzgaraltı. Bir havalanında kullanılan pistin paralelinde pistin uçuş istikametine ters uçuştur.

DROPPING ZONE

For parachuting etc. / Paraşüt indirme, havadan yardım ve benzerleri için uçaktan mühimmat ve birlik bırakma yeri.

DUPLEX

Radio system using seperate chanel for receiving and transmitting / Alıcı kanalı ayrı, verici kanalı ayrı, iki frekans kullanan radyo sistemi.

DVOR Doppler VHF omnidirectional range / Ayrıntı içi VOR a bakınız.
 
E
EAA Experimental aircraft association / Deneysel (kendi yapım) uçak birliği.
EADI Electronic attitude director indicator / Televizyon ekranlı durum göstergesi EFIS'e de bakın.
EAT Estimated approach time / tahmini yaklaşma süresi.
ELBA Emergency locatation beacon aircraft / Acil durum yer tespiti yapan işaretçi uçak.
ECM Electronic countermeasures / Electronik karşı önlem.
ECU Electronic control unit / Elektronik kontrol birimi.
EDU Elektronic display unit / Elektronik gösterge ünitesi.
EET Estimated elapsed time / Tahmini geçen süre.
EFAS Electronic flash approach / Işık sistemi. Elektronik flaş aydınlatmalı yaklaşma sistemi.
EFATO Engine failure at take-off / Kalkışta motor arızası.
EFIS

Electronic flight instrument system / Elektronik uçuş aleti sistemleri. Günümüzde bir çok uçuş göstegelerinin yerini ekranlı elektronik göstergeler almış, adına cam kokpit denilen yeni bir tasarımın öncüsü olmuştur.

EGT Exhaust gas temperature / Ekzoz gazı sıcaklığı.
EHSI Electronic horizontal situation indicator / Electronik ufki durum belirteci (HSI'ye de bakın).
EICAS

Engine indicating and crew alerting system / Yeni nesil yolcu uçaklarında bulunan televizyon tüplü elektronik motor göstergeleri, bir arıza durumunda personeli uyaran sistem.

ELBA Emergency locatation beacon aircraft / Acil durum yer tesbiti yapan işaretçi uçak.
ELEV Elevation / Yükselme.
ELEVON

Control surface of tailles aircraft / Yatay kuruk stabilizesi olmayan delta kanatlı uçakların hem elevator (kaldıraç) hemde aileron (kanatçık) görevi yapan kontrol yüzeyi.

ELT

Emergency locator transmitter / Acil durum yer belirten verici cihaz. Uçağa monte edilir. Bir çeşit radyo verici.Uçağın bir yer çarpmasıyla veya denize iniş yapması (ditching) durumunda aktive olur ve arama kurtarma ekibine yerinin bulunması için sinyal gönderir.

ELINT Electronic inteligence / Elektronik haber alma.
ENCODING ALTIMETER

Encoding altimeter / Bir çeşit elektronik altimetre. Transponder ile hava trafik kontrolüne veri iletilmesi. Uçağın yüksekliği gibi.

EROPS

Extended range oprations / Uzatılmış menzil operasyonları genellikle çift motorlu yolculuğun büyük bölümü su üzerinde geçen uçaklarla ilgili deyim.

EST Estimated / Tahmini.
ETA Estimated time of arrival / Tahmini varış süresi.
ETD Estimated time of departure / Tahmini kalkış süresi.
ETE Estimated time en route / Tahmini yolda geçen süre.
ETOPS Extended range twin engine operations / Çift motorlu uçaklar için uzatılmış menzil seçenkleri.
EUROCONTROL

Europa control / Avrupa'daki hava trafiğini düzenleme ve kontrol etmekle görevli 27 Avrupa ülkesinin üye olduğu, merkezi Belçika ve Hollanda'da olan kuruluş.

 
F
F Fahrenheit / Isı birimi.
FAA Federal Aviation Administration / Federal havacılık idaresi. Amerika'daki sivil havacılık kuruluşu.
FAF Final approach fix / Aletli iniş için yaklaşmaya başlanılan nokta.
FADEC Full authority digital engine control / Tam donanımlı bağımsız dijital motor kontrol ünitesi.
FAF Final approach fix / Aletli iniş için yaklaşmaya başlanılan nokta.
FAR

Federal aviation regulation / Federal havacılık düzenlemesi. Örneğin FAR-23 denince azami kalkış ağırlığı. 12500 lb. yaklaşık 6000 kg. kadar olan uçaklar hakkındaki düzenleme ve tescil kuralları anlaşılır.

FBL

Fly-by-light / Pilot kontrol kumanda emirlerinin mekanik kablolar ile değil de fiber optik sistemlerle ilgili kumanda yüzeylerine iletilmesidir.

FBW

Fly-by-wire / Pilotun kumanda emirlerinin kontrol yüzeylerine mekanik bağlantı yerine elektrikle iletilmesidir.

FCL Flight crew licencing / Uçuş personelini yetkilendirme.
FCST Forecast / Hava tahmini.
FDR

Flight data recorder / Uçuş veri kaydedicisi. Kolay bulunsun, göze görünsün diye turuncu renkte olmasına rağmen adına karakutu denilen içinde uçağın uçuş parametrelerinin muhafaza edildiği (yükseklik, hız, yönü ve benzeri gib) bir kaza sonrasında incelemek üzere kaydedilen kutu.

FEATHER OF A PROPELLER

Genellikle pervaneye ait bir özellik. Kalkışta ve tırmanışta performans arttıracak şekilde pervane açısının değiştirilesi veya düz uçuşta sürat yapmak için gerekli ayarlamayı yapmaya yarayan bir ayar (Hatve). Ayrıca motorlu glider'larda pervane içeri katlanabilir.

FEW Few cloud / Az bulutlu, 1-2 okta.
FF Fuel flow / Yakıt akışı.
FFPS Free fall parachuting site / Serbet düşme paraşütle atlama sahası.
FIC Flight information center / Uçuş danışma danışma merkezi.
FINAL

Final approach / Son yaklaşma inişi son aşamasıdır ve piste yaklaşık 4 nm (7.2 km) kaladan itibaren başlayan aşamadır.

FIR Flight information region / Uçuş bilgilendirme merkezi.
FIS Flight information service / Uçuş bilgilendirme servisi.
FJ Fast jet / Hızlı jet (askeri).
FL

Flight level / Uçuş seviyesi. Standart atmosfer basıncına ayarlanmış (1013.2 mb veya 29.92 inch/Hg) altimeterenin göstediği irtifa değerinin foot cinsinden yüzdelik ifadesi. Yani FL 330 demek 330x100=33000 feet demektir. Aynı şekilde 9000 feet FL90 olarak ifade edilir.

FLAG

Warning signal in certain flight instrument / Bazı seyrüsefer göstergelerinde aletin yeterli doğrulukta çalışmadığını veya yer istasyonundan alınan sinyallerin yeterli olmadığını belirten ikaz işareti.

FLAMEOUT

Combustion failure in a turbune engine / türbünlü jet motorlarınd ateşleme arızası. Motorun durmasına neden olur.

FLAPERON

Control surface acting as flaps and aileron / Hem flap hem de kanatçık olarak görev yapan kumanda yüzeyi.

FLAT RATING

Türrbünlü ya da türboshaft motorlarda deniz seviyesinden yüksek irtifalara kadar sabit güç üretmesini sağlayacak şekilde rolanti ve motor güç ayarlamsı.

FLPFM

Foot launched powered flying machine / Motor takviyeli insan koşmasıyla havalanan bir çeşit paraşüt paramotor.

FREE CALL

ATC statement advising to pilot change frequancy when ready / Pilota istediği zaman frekans değiştirebileceğini belirten kontrolör mesajı.

FLICKER EFFECT

Nausea ,vertigo effect / Dönen pervanelerin gün ışığında yansıyan parlamalarına bakmak sonucu oluşan baş dönmesi, deniz tutması veya göz kamaşması etkisi.

FLIR Forward looking infrared / İleri bakışlı kızıl ötesi alıcı.
FM Frequancy modulation / Bir çeşit radyo yayın sistemi.
FMC

Flight menagement computer / Uçuş yönetim bilgisayarı. Genellikle yolcu uçaklarında bulunan, gidilecek limanlar, rotalar varış satleri ve benzeri gibi bilgilerin bulunruğu otopilotla birlikte çalışan, pilotun iş yükünü azaltan sistem.

FMP Feet per minute / Dakikadaki feet (30.48 cm) sayısı. Tırmanma veya alçalma oranı ölçüsü.
FLPFM

Foot launched powered flying machine / Motor takviyeli, insan koşmasıyla havalanan bir çeşit paraşüt, paramotor.

FMS Flight mnagement system / Uçuş idare sistemi.
FLT Flight / Uçuş.
FLUTTER

Unstable oscillation of an aerofil surface in flight which can lead to catastrofic airframe failure / Uçağın dış uçucu yüzeylerinde meydana gelen kararsız-rastgele titreşimler (uçağın hasar görmesine yol açabilir).

FO First officer / Yardımcı pilot.
FOB

Fuel on board / Uçağımda yakıt var(acil iniş yapma durumunda yangın tehlikesine karşı gerekli önlemlerin alınacağını hatırlatır).

FOD Foreign object damage / Yabancı madde hasarı.
FPL filled flight plan / Doldurulmuş uçuş planı.
FREE CALL

ATC statement advising to pilot change frequancy when ready / Pilota istediği zaman frekans değiştirebileceğini belirten kontrolör mesajı.

FRTOL Flight radiotelephony operator licence / Uçuş telsiz kullanıcı belgesi her havacı için gereklidir.
FS fractotratus cloud / Fraktostrütüs bulutu.
FT Feet / 30.48 cm'lik ölçü birimi.
FTO Flying training organization / Uçuş eğitim organizasyonu.
FWF Firewall forward / Ateş duvarı (motorla kabini) ayıran bölme.