N |
NAV |
Navigation / Seyrüsefer |
NAV/COM |
Navigation/Commination
/ Seyrüsefer/Haberleşme. Uçak
kokpitinde seyrüsefer ve hava-yer
telsiz konuşmalarına kumanda eden
cihaz. |
|
NAVAID |
Navigational
aid / Seyrüsefer
yardımı. |
NDB |
Non
directional beacon / Uçağın
ADF'si tarafından alınan düşük
frekanstan mors kodu ile birlikte
yayın yapan radyo vericisi. Yön
bulmaya yarar. |
|
NM |
Nautical
miles / Deniz mili (1 NM= 1852
metre). |
NOE |
Nap
of earth / Genellikle
askeri uçaklarla yeryüzü
kıvrımlarını takip ederek görülmeden
uçmak. |
NOTAM |
Notice
to airman / Havacılık
otoriteleri tarafından yayınlanan
yenilik veya değişiklikleri içeren (trafiğie
kapalı alan uçuş yolları ve
benzlerleri) bildiri. |
|
NOTAR |
No
tail rotor / McDonnel
Douglas patentli buluş. Kuyruk
pervanesi olmayan helikopter. Bunun
yerine kuyruk uzantısı içinde dönen
fan bulunur. Bunun oluşturduğu hava
akımı kuyruk yanından dışarı
atılarak anti tork effekti sağlanır. |
|
NS |
Nimbrostratus
cloud / Nimbostratüs bulutu.
|
NTSB |
National
Transport Safety Board /
Birleşik Devletler Ulusal
Taşımacılık ve Güvenlik Dairesi. |
NVG |
Night
vision gogle / Gece
görüş başlığı. |
|
O |
OAT |
Outside
air temperature / Dış
ortam hava sıcaklığı. |
OBI |
Omni bearing indicator / Çok
yönlü gösterge. |
OBOGS |
On
board oxygen genarating system /
Askeri
uçaklarda oksijen üreten sistem. |
OBST |
Obstruction / Engel. |
OCA |
Obstacle
clearence altitude / Engel
aşma yüksekliği. |
OGE |
Out
of ground effect / Yer
etkisinde olmamak (Helikopterler
için). IGE'ye bakın. |
OKTA |
Okta / gökyüzünün
bulutla kapalılık derecesi. 1 0kta =
gökyüzünün sekizde biri bulutla
kaplı demektir (latincede okta=8). |
|
OM |
Outer
marker /
ILS sisteminde glideslop ile
lokalizerin kesiştiği yere
yerleştirilen işaretleyici. |
OMEGA |
Yüksek
doğruluk–düşük frekanslı uzun mesafe
seyir sistemi yardımcıları. Tüm
dünyada sekiz yere konuşlandırılmış
yer istasyonları sayesinde askeri ve
sivil yolcu uçaklarının kıtalararası
uçuşta yön bulmalarına yarar. |
|
OVERCAST |
Tamamamen
bulutla kaplı gökyüzü (8 okta
bulutluluk, gökyüzünün tamamının
bulutlarla kaplı olması).
|
|
|
P |
P1 |
Pilot
in command / Uçağı
o anda idare eden (kullanan) pilot. |
P2 |
Co
pilot / Yardımcı
pilot. |
PAN |
Uçuş esnasında uluslararası acil
durum çağrı sinyali. |
PAPI |
Precision
approach path indicator / Hassas
iniş yolu belirteci. Havalanı pist
başlarına konmuş, görerek uçuşta
inişi kolaylaştıran bir dizi ışıklı
işaretçiler. |
|
PAR |
Precision
approach /
Hassas yaklaşma radarı. Birincil
radar ekipmanı son yaklaşmadaki
uçakların yükseklik hızı ve yolunu
takip ederek onları inişe getiren
sistem. |
|
PAX |
Passengers
/ Yolcular. |
PERMIT TO FLY |
Permit to fly
/ Uçuş müsadesi. Eski uçağın
yenilenmesi ve evde yapılanlar
için verilen uçabilirlik izin
belgesi. |
|
PF |
Pilot
flying / Birden
fazla pilotlu uçaklarda uçağı o anda
kullanan pilot. |
PIC |
Pilot
in command / Uçağı
o anda kullanan pilot. |
PFD |
Primary
flight display / Birincil
temel uçuş göstergeleri. |
PIO |
Pilot
induced oscilation / Aşırı
kumanda uygulaması sonucu düz uçuşta
meydana gelen dalgalanma ve
salınımlar. |
|
PLN |
Flight plan / Uçuş plânı. |
PMS |
Performance
menagement sysytem / Güç
denetim sistemi. |
PNF |
Pilot
non flying / Çok
pilotlu uçaklarda, uçağı o anda
kullanmayan pilot. |
POB |
Persons
on board / Uçakta
yolcu var. |
POH |
Pilots
operating handbook / Uçağın
kullanım klavuzu. |
PPL |
Private pilot licence / Hususi
pilot lisansı. PPL (H) helikopterler
için, PPL (microlight ). |
PPO |
Prior
permition only / Sadece
önceden izin alınarak inilen
havalanları. |
PRODECURE TURN |
Aletli
inişte uçağın son yaklaşamaya
girmesi için gidiş istikametinin
aksine döndüğü safha. |
PSI |
Pound
per square inch / Basınç birimi. İnch
kareye, pound cinsinden uygulanan
basınç. |
PTT |
Press
to talk transmitt / Kontrol
kolu üzerinde bulunan, teLsiz
haberleşmesini sağlayan mikrofon
düğmesi. |
|
PURPLE AIRSPACE |
Kraliyet
ailesinin uçuşu için notamlanan özel
hava sahası (İngiltere). |
|
Q |
QDM |
Magnetic
heading to a direction finding
station / Yön
bulma istasyonuna doğru uçulan
manyetik istikamet.
|
|
QDR |
Magnetic bearing from the station /
Yer
istasyonundan geri dönüşteki
istikamet. |
QFE |
Atmosferic
pressure at aerodrom / Havalanı
bölgesinde hava basıncı. |
QFI |
Qualified
flying instructor / Yetkili
uçuş öğretmeni. |
QNE |
1013.2 milibar (29.92 inch/Hg)
ayarlı altimetre. |
QNH |
Havaalanı
dışında kalan bölgede deniz
seviyesinden yükseklik. Yerel
metereoloji istasyon verilerine göre
ayarlanır. |
|
QUJ |
True
bearing / Gerçek
istikamet. |
|
|
R |
RABBIT LIGHTS |
Havaalanında
yanıp sönen ışıklar.
|
RAM |
Radar
absorbent material / Radar
sinayallerini emici madde.
|
RAS |
Rectified
airspeed / Düzeltilmiş
hava sürati, Dış ortam, sıcaklık,
istikamet ve benzerleri açısından
göstergedeki hızın, yukarıdaki
şartların göz önüne alınarak gerçek
hızın bulunmasıdır. |
|
RASA |
Radar
advisory service area / Radarla
kontrol edilen hava sahası. Uçak
trafiğini güvenli şekilde
yönlendirilmesi. |
|
RAT |
Ram
air turbine / Uçağın
elektrik üreteçlerinde arıza meydana
geldiğinde aşağı salınarak hava
akımının geçişinden elektrik elde
eden sistem. |
|
RATE |
Birinci
derece dönüş. saniyede 3 derecelik
dönüş elde edilecek şekilde yatış.
(Dakikada 180 derece). |
|
RATING |
Rating / Pilot lisansına yeni
yetkiler eklemek. Gece uçuş veya
aletli uçuş yeteneği gibi. |
R&D |
Research and development / Araştırma
geliştirme (Ar-Ge). |
RCL |
Runway
centre line / Pistin
orta çizgisi. |
RH |
Relative
humidity / Nisbi
nem.
|
RMI |
Radio
magnetic indicator /
DI, VOR ve ADF ile birlikte çalışan,
yer istasyonuna yönü ve uçağın
doğrultusunu gösteren seyrüsefer
yardımcı cihazı. |
|
RON |
Remain
overnight / Gece
boyunca kalmak uçmamak. |
RPM |
Revolation per minute / Dakikada
tur/dönüş (Uçak piston motorlarında
devir/dakika, Jet motorlarında %
değeri olarak motor devir gösterge
değeri). |
|
RNAV |
Area
navigation / Bir
bilgisayar destekli radyo seyrüsefer
sistemi. |
RP |
Reporting
point / Rapor
verme noktası. |
RPS |
Regional
pressure /
Bölgesel altimetre basınç
ayarlamaları. |
RPV |
Remotely
piloted vehicle / Uzaktan
kumandalı hava araçları. |
RT |
Radio
telephony / Telsiz
haberleşmesi. |
RTO |
Rejected
take-off / Kalkıştan
vazgeçme. |
RW |
Runway
/ Pist. |
RVR |
Runway
visual range / Pistte
görüş mesafesi. |
RVSM |
Reduced
vertical seperation minimums /
FL310 ile FL390 arasındaki uçak
trafiğinin düşey iki uçak arası
ayırım mesafesinin 1000 feet (300
metre) olmasıdır. |
|
RWR |
Radar
warning receiver / Radar
uyarı alıcısı. Askeri uçaklarda
tehdit algılama sistemi. Radar
güdümlü füze algılayıcısı.
|
|
Rx |
Receiver
/ Radyo
alıcısı. |
RW |
Runway
/ Pist. |
|
S |
SAM |
Surface
to air missile / Yerden
havaya füze. |
SAR |
Search
and rescue / Arama
ve kurtarma. |
SARSAT |
Sattelite
aided tracking system / Uydu
destekli takip sistemi. |
SAS |
Stability
augmentation system / Stabiliti
güçlendirme sistemi. Helikopter ve
uçaklarda kararlı uçuşu
kolaylaştıran bir çeşit uçuş kontrol
kumanda sistemi. |
|
SBW |
Steer
by wire / Kablo
ile dümen kontrolü. Uçağın ön
tekerleklerinin istikamet kontrolü
(direksiyonu) mekanik değil,
elektrik kablosu ile gönderilmesidir. |
|
SC |
stratocumulus cloud / Stratokümülüs
bulutu. |
SCT |
Scattered
cloud / Parçalı
bulutlu. Gökyüzünün 3-4 okta bulut
ile kaplı olması. |
SELCAL |
Sellective
call / Özel
çağrı. Genellikle kıtalararası uçan
büyük uçaklarda ışıklı veya sesli
uyarı gönderebilen bir haberleşme
ikaz sistemi. |
|
SIGMET |
Hava
durumunun kötüleşeceği uyarısı. |
SHORT FINAL |
Piste 2 nm'den az mesafesi kalan bir
uçağın yaptığı telsiz anonsu. |
SHP |
Shaft
hourse power / Türbünlü
uçaklarda güç birimi. |
SIGMET |
Hava
durumunun kötüleşeceği uyarısı. |
SKC |
Sky
clear / Hava
açık. |
SL |
Sea
level / Deniz
seviyesi. |
SLAR |
Sideways
looking airborne radar / Uçak
yana bakışlı radarı. |
SLMG |
Self
lounching motor glider / Başka
bir uçağın çekmesine gerek kalmadan
kendi motor gücü ile havalanan
motorlu planör. |
|
SM |
Statute
mile / Kara
mili. 1609 metrelik uzunluk birimi. |
SMOH |
Since
major overhoul / Son
temel bakım ve motor indirmeden bu
yana geçen uçuş saati. |
SOCKED-IN |
Socked-in /
Trafiğe kapalı havaalanı. |
SOP |
Standard
operating procedure / Standart
işletme yöntemi. |
SR-SS
|
Sunrise
to sunset / Gündoğumundan
gün batımına. |
SSBJ |
Supersonic
bussines jet / Sesten
hızlı iş jeti. |
SSR |
Secondary
surveillence radar / Yerde
konuşlandırılmış ve uçağın kimliğini
sorgulayan bir radar. Uçaktaki
transponder ile uyumlu çalışır. |
|
ST |
Stratus
cloud / Strütüs bulutu.
|
STP |
Standart
temperature and pressure /
15 santigrad derece ve 1013.2
milibar (29.92 inch/Hg). |
STAR |
Standart
terminal arrival route / Havalanı
terminaline ulaşma yolu. |
STALL |
Stall / Süratsiz
kalma. Kanat üzerindeki hava akımını
bozulması. |
STOL |
Short
take –off and landing / Kısa
mesafede iniş ve kalkış. |
STOVL |
Short take-off and vertical landing
/ Kısa
mesafede kalkış ve dikine iniş. |
SQUAWK TRANSPONDER |
Önceden
belirlenmiş kod göndermek. SSR'ye de
bakın. |
SVFR |
Special
visual flight rules / Özel
görerek uçuş kaideleri. VFR'a da
bakın. |
|
T |
TA |
Transition
altitude /
IFR trafiğinde (Flight level)
kullanılması gereken yükseklik. |
TBO |
Time
between overhouls / Uçak
üreticilerinin motor yenileme için
tavsiye ettikleri saat olarak motor
ömrü süresi. |
|
TACAN |
Tactical
air navigation /
UHF frekansından sinyal gönderen ve
devamlı surette uçağın seçilen
istasyona göre mesafesini ve
doğrultusunu hassas bir şekilde
veren seyrüsefer yardımcısı. Esasen
askeri uçaklar için geliştirilmiş
olsa da uygun DME mesafe tayin edici
ekipmana sahip sivil uçaklarca da
kullanılabilir. |
|
TAF |
Terminal
aerodrom forecast of weather /
Havaalanı yaklaşma
hava tahmini. |
TAS |
True
airspeed / Dış
hava sıcaklığı ve irtifaya göre
düzeltilmiş hava sürati. |
TBW |
Throtle
by-wire / Elektrik
kontrollü gaz kolu. |
TCAS |
Traffic
allert and collusion avoidence
system / Trafik
uyarı ve çarpışma önleyici sistem.
Yer radarından bağımsız, uçağa monte
edilmiş, radar sistemi ile çalışan
bir cihaz. İki tipi vardır. TCAS-1
sadece trafik yakınlaşma uyarısında
bulunur ama ne tarafa manevra
yapılması gerektiğini söylemez. TCAS-2
ise uyarıda bulunduğu gibi, sakınma
reaksiyonunun ne yöne olması
gerektiğini de belirtir. |
|
TH |
True
heading / Gerçek
istikamet. |
THR |
Treshold
/ Pistin
başlangıç kısmı eşik. |
TGT |
Turbine
gas temperature / Türbün
gaz sıcaklığı. |
TIT |
Turbine
inlet temperature / Türbün
ağzı girişi hava sıcaklığı. |
TL |
Transition
level flight / Flight Level'e
geçiş aşamasının en alt sınırı. |
T/O |
Take
off / Kalkış. |
TRACK |
Track / İz. |
TODA |
Take off distance availible /
Kalkış
için yeterli mesafe var (pistler
için). |
TODR |
Take-
off distance required / Yeterli
kalkış mesafesi gerekli. |
TMA |
Terminal
control area / Hava alanı yaklaşma
kontrol bölgesi. |
T&S |
Turn
and slip indicator / Dönüş
- kayış göstergesi. |
TT |
True
track / Gerçek
uçuş yolu. |
TTAF/E |
Total
time airframe/engine / Toplam
motor ömrü ve gövde uçuş saati. |
TTSN |
Total
time since new / Uçak
ilk uçuşundan itibaren toplam uçuş
saati süresi. |
T/R |
Thrust reversers / Motorun
itiş gücünü ters çeviren kapaklar.
Böylece güç ileri yönelir ve uçak
indikten sonra pistte daha kısa
mesafede durur. |
|
TRANSPONDER |
Uçağın yükseklik, hız, yön ve
benzeri bilgilerini Hava Trafik
Kontroluna "ATC" bildiren cihaz. |
TVOR |
Terminal
VOR / Havalanlarında
yaklaşmaya yardımcı olan düşük güçte
bir yer VOR istasyonu. |
TWR |
Tower
/ Kule. |
TWY |
Terminal
VOR / Havalanlarında
yaklaşmaya yardımcı olan düşük güçte
bir yer VOR istasyonu. |
TX |
Taxiway
/ Taksi
yolu. Terminalden piste giden yol. |
|
U |
UAV |
Unmanned aerial vehicle / İnsansız
hava aracı. |
UCAV |
Unmanned
combat aerial vehicle / İnsansız
hava savaş aracı. |
UDF |
UHF direction finding /
UHF yön bulucu. |
UHF |
Ultra high frquency /
300-3000 MHz bandındaki radyo
frekansları. |
UNL |
Unlimited
/ Sınırsız. |
UTC |
Universal time co-ordinated /
GMT yerine kullanılan zaman dilimi
Zulu'ya bakın. |
|
V |
V1 |
Desicion
speed / Kalkıştan
vazgeçme karar hızı. V1'e kadar
kalkıştan vazgeçilebilir ama V1 hızı
geçildikten sonra kalkış
gerçekleştirilmelidir aksi halde
durmak için yeterli pist mesafesi
kalmamaktadır. |
|
Va |
Design
maneuvering speed / Bir
uçağın (gövdeye hasar vermeden)
aşırı manevra kaldırabileceği hız
sınırıdır. |
|
VAD |
Visual
approach and departure chart /
Görerek
yaklaşma ve kalkış haritaları. |
VAL |
Visual
approach and landing chart /
Görerek
yaklaşma ve iniş kartları. |
VAR |
Variation
/ Pusula
sapması. |
Vfe |
Flap
indirme azami hızı. Bu hızdan sonra
flaplar toplanmalı, hız
göstergesindeki beyaz bölgenin
sonudur. |
|
Vmc |
Minumum
kontrol hızı. İki motorlu uçakların
bir motoru durduğunda manevera
yapabilmeleri için koruması gereken
asgari hız sınırı. |
|
Vne |
Velocity
never exceed / Asla
geçilmemesi gereken sürat
göstergedeki kırmızı bölge. |
VASIS |
Visual
approach slope indicator system /
Piste
inişi kolaylaştıran ve görerek iniş
için hazırlanmış renkli ışıklar
sistemi. |
|
VFR |
Visual
flight rules / Görerek
uçuş kaideleri. |
VDF |
Very
high fequency direction finding /
Çok yüksek frenkanslı istikamet
bulucu. |
VHF |
Very
high frquency /
30-300 MHz bandındaki radyo
frekansları. |
VİS |
Visibility
/ Görüş
uzaklığı. |
VLA |
Very
light aircraft / Çok
hafif uçak. |
VLE |
İniş takımları
açılmış halde yapılabilecek azami
hızdır. |
VMC |
Visual
meterological condition / Görerek
uçmak için gerekli hava durumu
şartları. 5 millik görüş uzaklığı,
buluttan 1000 feet dikey uzaklık
(300metre) 1 nm (1800 metre) yatay
uzaklıkta olacak şekilde uçuş
şartlarının bulunması. |
|
VOR |
Very
high frequency omnidirectional range
/
108-118 MHz bandında çalışan radyo
seyrüsefer sistemi. Yerdeki VOR
istasyonu iki fazlı 360 dercelik
açıyla sinyal gönderir. Uçaktaki
alıcı pilota yönü ve radyali
belirtir. |
|
VORTAC |
VOR Tacan /
VOR ile TACAN bileşimi. |
VORTEX |
Girdap.
Uçakların arkasında bıraktıkları
karışık, dağınık, etkili hava
kütlesi. |
Vmo |
Azami uçuş
hızı. |
Vnav |
Vertical
navigation / Yatay seyrüsefer. |
Vno |
Normal
kullanım hızı. Gövdeye zarar
vermeden yapılacak son hız.
Göstergedeki yeşil bölgenin sonu. |
|
VP |
Variable
pitch / Bazı
pervaneli uçaklarda, uçuş esnasında
pervane açısını ayarlama sistemi (Hatve). |
|
Vr |
Velocity
rotate / Kalkış
için burnu kaldırmaya başlama sürati. |
VRP |
Visual
reporting point /
VFR'de uçan uçakların geçtiklerinde
rapor etmeleri gereken yer
işaretleri. |
|
Vso |
Azami
kalkış ağırlında tekerlekler açık
flaplar indirilmiş halde iken stall
hızı. |
VSI |
Vertical
speed indicator / Tırmanma
ve alçalma miktarını gösteren
birincil uçuş göstergelerinden biri
"Varyometre". |
|
V-SPEEDS |
Uçaklarda
kullanılan V hızı çeşitleri. |
V/STOL |
Vertical/short
take-off and landing /
Kısa
mesafede dikine kalkış ve iniş. |
VTOL |
Vertical
take-off and landing / Dikine
kalkış ve iniş. |
Vx |
Tüm motorların tam güçte en iyi
tırmanma açısı. |
Vxse |
Motor
arızasında en iyi tırmanma açısı. |
Vy |
En
iyi tırmanma oranı. |
|
W |
WAC |
World
aeronautical chart /
1:1,000,000 ölçekli havacılık
haritası. |
WAKE TURBULANCE |
Wake turbulance / Bir
uçağın uçuş esnasında ardında
bıraktığı darmadağın aşağı batan
hava kütlesi, büyük uçakların
arkasında bıraktıkları bu vortexler
3 dakika kadar sürmekte dağılmadan
buralara giren küçük uçaklar hafif
kontrol kaybından düşmeye varan
sonuçla karşılaşabilirler. Eskiden
bunu pervanenin yaptığı sanılıyordu
ama jetler çıktıktan sonra da devam
etmesi bunun pervaneye bağlı
olmayan, büyük uçağın arkasından
inişe gelen küçük uçaklar için ciddi
tehlikeleri olan bir olgu olduğu
görüldü. |
|
WAT |
Weight
and temperature / Ağırlık
ve sıcaklık. |
WET |
Yakıtla
dolu anlamına gelir. Uçak kiralarken
yakıt dahil anlamındadır. Karşıtı
Dry'dır. |
WFU |
Withdrawn
from use / Kullanımdan
kaldırılmış. |
WINDSHEAR |
Rüzgar
yönü ve şiddetinde yerel olarak
meydana gelen ani değişim.
Genellikle yere yakın olurlar.
Kalkış ve inişte uçakları ters
anında yakalarsa ani hız kaybına ve
düşüşe yol açabilirler. |
|
WX
|
Weather / Hava durumu. |
W/V |
Wind
velocity / Yol
güzergah noktası. |
|
X |
XC |
Cross
country /
90 milden fazla mesafeye uçmak
(Genelde hafif GA uçaklarda). |
Xmsn |
Transmission
/ İleti,
radyo yayını. |
Xpdr |
Transponder / Uçakta bulunan, uçağın
yükseklik, sürat ve benzeri
bilgilerini hava trafik kontrol (ATC)
birimine aktaran
radyo vericisi. |
|
|
Z |
ZERO-TIMED |
Zero-Timed / Bir
uçak motorunu yenilemek, sıfırlamak. |