Ben Kimim

 
 
 

ATATÜRK VE İSTANBUL HAVALİMANLARI DEĞERLENDİRMESİ

 
İrfan SARP
Emekli Hava Pilot Tümgeneral
 

ATATÜRK HAVA LİMANI (LTBA)

1. Türk askeri ve sivil havacılığının doğum yeri ve beşiğidir.

2. Türkiye’de ilk iki uçak 15 Mart 1912 tarihinde bu havaalanına inmiştir.

3. Yolcu uçakları ilk uçuşlarını bu havaalanından yapmıştır.

4. Havalimanına bir jet filosunun intikal ederek askeri amaçlarla kullanılması harekât planlarında yer almıştır.

5. 35R pisti CAT 2 ve 05 pisti CAT 3 kategorisi iniş sistemine sahiptir. Uçaklar görüşün kısıtlı olduğu çok kötü havalarda bile bu havalimanına emniyetle iniş yapabilmektedir.

6. Ana pistlere ilave olarak çapraz bir piste sahip olduğundan yan rüzgar inişlerinde problemle karşılaşılmamaktadır.

7. Şehrin merkezine yakın, kara yolu ve metrosu terminale kadar uzanan çok kolay bir ulaşıma sahiptir.

8. 2018 yılı yolcu trafiği 68,1 milyon olup dünyadaki binlerce havalimanı arasında 17’nci sırayı almıştır.

9. DHMİ yönetimi, Atatürk Havalimanı pistlerinin İstanbul Havalimanı pistleriyle ayni doğrultuda olduğu için hava trafiğinin yönetilmesinde zorluk olacağını gerekçe göstererek hastane inşaatının pistler üzerine alındığını açıklamıştır. Konunun uzmanları bu gerekçenin kesinlikle doğru olmadığını belgeleriyle ispat etmişlerdir.

10. Bu havalimanına sahra hastanesi yapılması gerekçe gösterilerek iki ana pistinin kırılıp sökülmesiyle Türk havacılığına çok büyük ve affedilmez bir kötülük yapılmıştır.

11. Atatürk Havalimanı’nın ana pistlerinin kırılmasıyla iki ayrı suç işlenmiştir. Birinci suç bir savunma tesisinin yok edilmesi, ikinci suç kamu malına zarar verilmesidir.

12. Pistlerin kırılması üzerine kamu malına zarar verildiği gerekçesiyle, TMMOB Mimarlar odası tarafından İstanbul Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulmuştur.

13. İstanbul Milletvekili Gamze Akkuş İlgezdi konuyu TBMM gündemine taşımış, bu pistlerin kırılmasının mantıki bir gerekçesi var mıdır sorusunun cevaplanmasını istemiştir.

14.Türkiye’de Partili Cumhurbaşkanlığı Sistemi iktidardan düştükten sonra yeni gelecek olan iktidarın kırılan pistleri tamir ettirip havalimanını uçuşlara açtıracağına inanılmaktadır.

15. Türkiye’de havacılığın doğum yeri ve 108 yıllık bir tarihe sahip olan bu havalimanı sonsuza kadar Atatürk ismini yaşatacak şekilde uçuşlara açık tutulmalıdır.

16. ASKERİ VE SİVİL HAVACILIĞA GÖNÜL VERENLER BİTTİ DEMEDEN ATATÜRK HAVALİMANI BİTMEZ!

 

İSTANBUL HAVALİMANI (LTFM)

1. İstanbul Havalimanı, kış mevsiminde bölgede meteorolojik şartların en kötü olduğu, şiddetli rüzgarların estiği ve bölgeyi yoğun sis tabakasının kapladığı bir yerde inşa edilmiştir.

2. Ortadoğu ve Afrika’nın sıcak bölgelerinden gelen göçmen kuşların uçuş yolu, Avrupa istikametine gidişte ve dönüşte bu havalimanı arazisinin tam üzerinden geçmektedir. Bu durum uçakların iniş ve kalkışlarında kuş çarpma tehlikesini beraberinde getirmektedir.

3. Havalimanının dizaynında dört adet paralel pistin terminal binasının bir tarafında inşa edilmesiyle stratejik bir hata yapılmıştır. Stratejide yapılan bir hatanın ise taktik tedbirlerle düzeltilmeyeceği, akademilerde ders konusu olarak okutulmaktadır. Dört paralel pistin hepsinin bir tarafta inşa edilmesi, uçakların terminal park sahasından en uzaktaki pist başına gidişlerinde taksi sürelerinin uzamasına ve ilave yakıt harcanmasına sebep olmaktadır. Dünyada dört paralel pistin terminal binasının bir tarafında inşa edildiği başka bir havalimanı bulunmamaktadır. Dünyada en fazla yolcu trafiği olan Atlanta Havalimanı’nın doğu / batı istikametinde beş adet paralel pisti vardır. Ancak terminal binası bu pistlerin arasında inşa edildiğinden İstanbul Havalimanı’nda olduğu gibi taksi sürelerinin uzun olması gibi bir problemi bulunmamaktadır.

4. Terminal binasının en batısındaki 16 R pist başına kalkış için gidecek bir uçak 12 km. mesafe kat etmek zorundadır. Bu piste iniş yapan uçak da ayni şekilde bu 12 km.lik mesafeyi kat etmek durumundadır. Bu kadar uzun bir mesafe kat edilmesinin sebebi, 35R ve 35L pistlerinden iniş kalkış yapacak uçaklara emniyet kleransı sağlanması için 35R ve 35L pistlerinin güneyinde 4 km. uzunluğunda “U” şeklinde bir taksi yolu yapılmış olmasıdır. Terminalden batıdaki pist başlarına kalkış için giden uçaklar ve iniş yapan uçaklar bu 4 km.lik taksi yolunu kullanmak zorundadırlar. Bu da taksi esnasında fazladan yakıt harcanmasına yol açmaktadır. İstanbul Havalimanı’nı kullanan toplam uçak sayısını, bu 4 km.lik taksi yolunda ekstra, fazladan harcadıkları yakıt miktarıyla çarptığımızda ne kadar büyük bir miktar maddi zarara uğrandığı ortaya çıkacaktır.

5. Terminalden hareket eden bir uçak 35R ve 35L pistlerinin güneyinde U şeklinde inşa edilen bu taksi yolundan 16R pist başına gidiş ve gelişlerde 10 noktada 90 derecelik dönüş yapmaktadır. Mesafenin uzunluğu ve fazla sayıda yapılan dönüşlerde süratin azaltılmak zorunda kalınması, taksi süresinin uzamasına etken olmaktadır. Dünyadaki belli başlı havalimanları üzerinde yapılan incelemede, terminalden pist başına gidişte ve dönüşte 10 adet 90 derecelik dönüş yapılan başka bir havalimanına rastlanmamıştır.

6. Terminalden pist başına gidiş ve dönüşlerde arazinin kot farkı sebebiyle inişli ve çıkışlı taksi yapmak zorunda kalınmaktadır. Taksi esnasında inişli yolda fren yapılınca dikme balatalarının ısınmasına, yokuşlu yolda gaz açılması ise fazla yakıt sarfiyatına sebep olmaktadır.

7. Havalimanında terminal binasının batısındaki 35R ve 35L pistleri ile 34R ve 34L pistleri arasındaki mesafeler 500 feet gibi kısa inşa edilmiştir. Pistler arasındaki mesafeler doğrudan uçuş emniyetiyle ilgilidir. Bir havalimanında paralel pistler arasındaki mesafeler için ICAO DOC 9643 ve ANNEX 14 dokümanlarında “Bağımsız (independent) Paralel Aletli Yaklaşım Usulleri” ve “Bağımlı (dependent) Paralel Aletli Yaklaşım Usulleri” standartları belirtilmiştir. Dünyada en fazla yolcunun taşındığı ilk 20 havalimanı incelenmiş ve hepsinin de Bağımlı Paralel Pistleri arasındaki mesafenin 500 feet’ten fazla olduğu görülmüştür. Bu havalimanları 2018 yılı yolcu sayısıyla şu şekilde sıralanmaktadır: Atlanta, Beijing Daxing, Dubai, Los Angeles, Tokyo Haneda, Şikago, Londra Heathrow, Hong Kong, Şanghay, Paris CDG, Amsterdam, Yeni Delhi, Çin Guangzou, Frankfurt, Dallas, Seul Incheon, İstanbul Atatürk, Jakarta, Singapor, Denver.

8. Terminal binası batısında ayni istikamette dört paralel pisti bulunan ve 15 Haziran günü terminal doğusunda beşinci paralel pisti uçuşlara açılan İstanbul Havalimanı’nda, Atatürk Havalimanı’nda olduğu gibi çapraz bir pist bulunmamaktadır. Çapraz bir pistin olmaması, yan rüzgarlı havalarda yapılan inişlerde problem yaratmakta ve pas geçmelere, havada beklemelere sebep olmaktadır. Yeni pistin açılışının ertesi günü,16 Haziran 2020 tarihli bir gazetede yer alan haberde, DHMİ ihale şartnamesinde pist uzunluğunun 3.750 metre (12.303 feet) ve genişliğinin 60 metre (200 feet) olduğu yazılıyken, açılışı yapılan pistin uzunluğunun 3.060 metre (10.039 feet) ve genişliğinin 45 metre (150 feet) olduğu bilgisi yer almıştır. DHMİ’nin Ağustos 2016 tarihli IV.Etap planında, doğu - batı istikametinde çapraz bir pist inşaatının tasarlandığı gösterilmektedir. Ancak bu çapraz pistin inşaatına ne zaman başlanacağı ve ne zaman tamamlanıp kullanıma açılacağına dair bir bilgi açıklanmamıştır. Doğu-batı istikametindeki bu pist de inşa edildiğinde İstanbul Havalimanı 6 pistli bir havalimanı olacaktır. İstanbul Havalimanının 6 adet uçuş pisti sayısını dünyada 2018 yılında taşıdıkları yolcu sayısı istatistiklerine göre ilk 20 sırada bulunan havalimanlarının pist sayılarıyla mukayese ettiğimizde ilginç bir durum ortaya çıkmaktadır. Dünyada 89.1 milyon yolcu sayısıyla 3’ncü sırada yer alan Dubai Havalimanı, 80.1 milyon yolcuyla 7’nci sırada yer alan Londra Heathrow Havalimanı, 74.5 milyon yolcuyla 8’nci sıradaki Hong Kong Havalimanı, 69,7 milyon yolcuyla 13’ncü sıradaki Çin Guangzou Havalimanı, ve 66.9 milyon yolcuyla 18’nci sırada bulunan Jakarta havalimanının bu büyük yolcu sayılarını sadece 2 paralel pistle gerçekleştirdiklerini burada not edelim.

9. İstanbul Havalimanı Yap İşlet Devret modeliyle inşa edilmiş ve firmaya belli sayıda uçakların kullanılması garantisi verilmiştir. İstenen sayıda uçağın kullanmasına imkân sağlanması için Atatürk Havalimanı ticari havayolu uçuşlarına kapatılmıştır.

10. Havalimanında terminal ve pistlerin konumlarının yanlış dizayn edilmesi, taksi sürelerinin uzun olması, havalimanı yerinin bölgedeki meteorolojik şartların en kötü ve göçmen kuşların uçuş güzergahı üzerinde olması, aynen üst düğmesi yanlış iliklenen bir gömleğin bütün düğmelerinin yanlış ilikleneceği örneğinde olduğu gibi İstanbul Havalimanı’nın ticari uçuşlarda kullanılmasındaki problemleri beraberinde getirmiştir. İstanbul Havalimanı’nda mevcut bu problemlerin Atatürk Havalimanı’nda yer almadığı bilinen bir gerçektir. Bütün bu problemlerle birlikte, yetenekli uçuş ekibinin ve yer personelinin üstün gayretleriyle, yurtiçi ve uluslararası uçuşlar, standartlar dahilinde bu havalimanından yapılabilmektedir.

11. İstanbul bölgesi için gelecekte yolcu trafiğini kaldıracak en az üç havalimanına ihtiyaç duyulacağı uzmanlar tarafından hesaplanmaktadır. Dizaynında ve kullanımında yukarıdaki maddelerde birçok problemi izah edilen İstanbul Havalimanı’nın gelecekte yolcu taşımacılığı yerine kargo uçuş merkezi olarak kullanılması ve yolcu trafiğini karşılamak üzere, Silivri bölgesinde modern, yeni bir havalimanının yapılması en uygun hareket tarzı olarak görülmektedir. Böyle bir uygulamada Silivri – Atatürk - Sabiha Gökçen Havalimanlarının yolcu trafiğinde, İstanbul Havalimanı’nın kargo uçuşlarında kullanılmasıyla, içinde bulunduğumuz yüzyıl içinde İstanbul bölgesinin yolcu ve kargo taşımacılığı, en mükemmel koşullarda yerine getirilmiş olacaktır.

İrfan Sarp
16 Haziran 2020
İletişim: isarp56@gmail.com