|
|
MÜRTED MEYDANI'NA
ALÇALAN YOLCU UÇAĞI |
|
Emekli Hava İstihbarat Kıdemli
Başçavuş |
Ercan ÇETİNERLER |
141. Filo,
Mürted-Ankara |
1973 İlkbaharı |
|
|
Yıl 1973. Ankara'nın soğuk
geçen kış aylarından sonra
ilkbahar mevsimi bütün
güzellikleriyle kendini
hissettirmeye başlamıştı.
Yoğun bir
çalışma temposuyla denetlemeye
hazırlanıyoruz. 141'inci Filo’nun geleneksel
birinci kategori unvanını bu denetlemede de
kazanması en büyük amacımız. Bu nedenle tüm
filo personeli günlerdir gece gündüz demeden
hazırlıklarımızı yapıyoruz. |
Denetlemeye hazırlık
çalışmaları esnasında Pazar
günü öğleye yakın saatlerde,
yanlış hatırlamıyorsam saat
12:00 sıralarında filoya
kalk emri verildi.
Uçuş hattına
giderek uçak makinistlerinin uçakların motor
çalıştırmaları için yer takat cihazlarını
uçak başına getirmelerini ve uçağın motoru
çalıştıktan sonra kalkış öncesi pilotla
birlikte yapılan kontrolleri ve kalkışları
hep seyrederdim. Kalk emri verilince Filo
Harekât Odası’na yakın olan uçuş hattına
giderek düzenli telaşı seyretmeye başladım.
Gökyüzünde tek bir bulut yok, havacılık
deyimiyle CAVOK, rüzgâr sakin, kısaca güzel
bir ilkbahar günü. |
Kural olarak uçak başı yapan
pilotlar önce harici
kontrolleri yapar, daha
sonra motor çalıştırırlar.
Motor çalıştıktan sonra
pilot ve makinist koordineli
olarak uçağın; fletner
ayarlarını, flapların
simetrik açılıp
kapanmalarını, pito tüpü ısıtıcısını, windshield’i
(Kanopinin ön camına sıcak hava üfleyen
sistem), nozzle’ın açılıp kapanmasını ve
uçağın diğer sistemlerini kontrol
listesindeki sıraya
göre kontrol ederler. Tüm kontroller
tamamlandıktan sonra pilot tekerleklerin
önündeki takozların alınmasını işaret eder
ve uçağın makinisti “takozlar alındı”
işaretini verdikten sonra uçak park yerinden
çıkarak pist başına doğru ruleye başlar. |
Kontrollerini tamamlayan ve
tekerleklerin önündeki
takozları alınan ilk F-104G
“Starfighter” park yerinden
çıkarak pist başına doğru
ruleye başladı ve bu uçağı,
kontrollerini tamamlayan
diğerleri takip etmeye
başladı. Pist başında
yapılan son kontrollerden
sonra ilk dört uçak pist
içine girerek kalkış
düzeninde yerini aldı. |
Kalkışa başlamadan önce pilot frenlere
basarak motora tam takat verir ve motor
göstergelerini kontrol eder, gaz kolunu IDLE
(rölanti) konumuna alır, bundan sonra tekrar
gaz kolunu tam ileriye (Military güç)
getirerek motor devri %100 RPM’e (Revolutions
Per Minute/Dakikadaki devir)
geldiğinde frenleri bırakır ve gaz kolunu
önce minimum art yanıcı (Afterburner) ve
sonra maksimum art yanıcı konumuna getirerek
kalkış rulesine başlar. |
İlk F-104G motor
kontrollerini yaptıktan
sonra 03’e kalkış rulesine
başladı ve GCA (Ground
Controlled Approach / Yerden Kontrollü
Yaklaşma) cihazı hizalarında yerden kesildi.
İlk uçak yerden kesildikten sonra ikinci
F-104G kalkış için frenlerini bıraktı. Diğer
iki F-104G de önceki iki uçak gibi sırayla
kalkışa başladılar. Bu arada diğer uçaklarda
son kontrollerden sonra pistte yerlerini
alıyor ve kalkış rulesine başlıyorlardı. Çok
kısa aralıklarla filonun bütün uçakları
kalkışa başlamışlardı. Kalkış yapan ve irtifa
almakta olan ilk uçağa baktığımda, meydandan
yaklaşık olarak 14-15 deniz mili uzaklıkta,
kalkan ilk F-104G’nin 5-6 deniz mili
ilerisinde ve daha yükseğinde 21 yönünde yan
yana iki far ışığını gördüm. Mesafe uzak
olduğu için herhangi bir siluet görülmüyor
fakat far ışıkları rahatlıkla seçiliyor.
Kendi kendime “Allah Allah meydana inmek
için kolda alçalan uçaklar ne yapıyor böyle.
F-104G’ler kalkışta iken kule bu uçaklara
iniş izni vermez ki...!” diye düşünürken,
kalkış yapan ilk uçak sol tarafa, batı
yönüne keskin bir
dönüş yaparak, alçalmakta olan uçakların
rotasından çıktı. Aynı hareketi filonun
diğer uçakları yapmaya başladı. Bazı uçaklar
sağa, bazıları sol tarafa yaptıkları keskin
dönüşlerle alçalan uçakların rotasından
çıkarak kendilerini emniyete aldılar. Kalkan
uçaklar, meydana göre daha yakın oldukları
için kolda alçalan uçakları görmüşler ve
seri olarak sağ ve sol tarafa keskin
dönüşlerle alçalan uçakların rotasından
çıkmışlardı. |
Far ışıkları biraz daha
yaklaştığında, uçakların
silueti ortaya çıktı. Bunlar
kolda alçalan iki uçak değil
bir yolcu uçağı idi ve hâlâ
alçalmaya devam ediyordu.
Neyse ki F-104G’ler yolcu
uçağının rotasından
çıkmışlardı. Piste son
yaklaşmada olan yolcu uçağı
biraz daha ilerledikten
sonra durumunu fark etmiş
veya büyük bir olasılıkla
kulenin “Guard” (Acil)
kanalından uyarılmış olmalı
ki ani bir çekiş ve yatışla
sol tarafa, doğu yönüne
doğru dönüş yaptı. Uçak
olanca heybetiyle ortaya
çıkmıştı. Yolcu uçağının
pilotu öylesine ani aşırı
çekiş ve yatış kumandası
vermişti ki bu kumanda
herhalde uçağı zorlamıştır.
Sol tarafa yapılan yatış
45-50 derece vardı dersem
abartmış olmam sanırım.
Uçağın doğu istikametine
dönmesiyle kuyruktaki
amblemi de görünmüştü. Yolcu
uçağı yabancı bir
havayollarının Boeing
707’siydi. |
Tabii ben telsiz
konuşmalarını duymadığım
için hatalı alçalmanın bu
yönünü aktaramıyorum. |
Anlaşılan o ki, Boeing 707
telsiz konuşmalarını
Esenboğa kule ile sürdürmüş,
alçalmasını da Mürted
Meydanı'na (Akıncı)
yapmıştı. Üzücü bir durumun
yaşanmaması bu olayın en
sevindirici yanıydı. |
Daha sonraki günlerde bu
hatalı alçalmanın rapor
edildiğini duymuştum. |
141. Filo'da uzun
yıllar birlikte
görev yaptığım,
ilk 4'lü kolun 4
numarası olarak
kalkış yapan Hv.Plt.Ütğm.
Zafer Baysal (Emekli
Hava Pilot Binbaşı/Kaptan Pilot) yazımı
okuduktan sonra
aşağıdaki ek bilgiyi
gönderdi. Kendisine
teşekkür ediyorum. |
"Sevgili
Ercan
anlattıkların
çok doğru ilave
yapayım istedim,
Bir numara Güney
Kayar idi. 03'e
kalktıktan hemen
sonra "son
yaklaşmada bir
uçak var" diye
ikaz etti. Bu
ikazı hepimiz
yanlış anladık
zira son
yaklaşma 03
kalkışa göre
geride kalmıştı
ve kalkışlar
devam etti. Ben
4 numara olarak
kalkışta idim ve
4 motorlu bir
yolcu uçağı 21
(yani kalkış
istikameti
tersine) son
yaklaşmadan pas
geçiyordu.
Tanrıya şükür
kazasız
atlatıldı bu
olay." |
|