Ben Kimim

 
 
 
 

ŞEHİT HAVA PİLOT YÜZBAŞI CENGİZ TOPEL (1955-19)

 

 

Şehit Hava Pilot Yüzbaşı Cengiz TOPEL (1955-19), 1934 yılında İzmit'te doğdu. İlk ve orta öğrenimini İstanbul Kadıköy'de, lise öğrenimini 1953 yılında Kuleli Askeri Lisesi'nde tamamladı.

1953 yılında girdiği Kara Harp Okulu'ndan 1955 yılında Asteğmen olarak mezun oldu. 28 Şubat 1956'da teğmenliğe yükseldi. Küçük yaşlarından beri havacılığa olan merakı sonucu hava sınıfına ayrıldı ve pilot eğitimi için Kanada'ya gönderildi. Kanada'daki eğitimini başarıyla tamamlayarak 1957 yılında yurda dönüp Hava Eğitim Komutanlığı'nda göreve başladı, 30 Ağustos 1958'de üsteğmenliğe yükseldi ve Merzifon 4 ncü Hava Üs'süne atandı. 1961 yılında Eskişehir 1 nci Ana Jet Üs 112 nci Filo Komutanlığı'na atandı. 1963 yılında yüzbaşılığa terfi etti.

5 Ağustos 1964 yılında Rumlar Erenköy ve Mansur bölgelerine denizden hücumbotları, karadan ise tanklarla takviyeli piyade birlikleri ile ani bir saldırıya geçtiler. Türk kasabalarını havanlarla topa tutarak sahildeki Türk balıkçı teknelerine ateş açtılar. Ada'daki Birleşmiş Milletler Barış Gücü Kuvvetleri bu katliam harekâtı karşısında hareketsiz kaldı. Türkiye'den ilk yardım 7 Ağustos'ta 4 uçak ile yapıldı. Yapılan bu uyarı uçuşu, Erenköy'de üç gündür kahramanca direnen ve Anavatan'dan yardım bekleyen Mücahitler için bir umut ışığı oldu.

8 Ağustos 1964'te Türk Hava Kuvvetlerinin harekâtını gerçekleşirken Eskişehir 112 nci Filo Komutanlığı'nda oluşturulan dörtlü kolda;

Lider Pilot Yüzbaşı Cengiz TOPEL,
2 numara Pilot Üsteğmen İzzet ÖZTARHAN,
3 numara Pilot Üsteğmen Altan UÇAK,
4 numara Pilot Üsteğmen Ethem SANCAR
bulunmaktaydı.

Cengiz TOPEL liderliğindeki kol, 8 Ağustos Cumartesi saat 17.00-18.00 civarında Eskişehir'den havalandı. Bu harekatta Gemikonağı-Yeşilyurt arasında kol hedefleri olan hücumbotlar görülür görülmez atış düzenine geçildi. Limanın hemen arkasında denize paralel uzanan yüksek dağlar nedeniyle denizden karaya doğru bir atış düzeni izlendi. Artık taarruzlar başlamıştı. Denizdeki hücumbotlar kaçmaya, uçaklar ise onları hedef almaya çalışıyorlardı. Bu uğraşı içerisinde F-100D "Super Sabre" tipi jet uçağımızı kullanan Cengiz TOPEL ilk dalışını yaptı. Hücumbot, hedef göstergesinde hızla büyürken bombasını attı ve yükseldi. İlk dalışlardan sonra kol tekrar atış düzenine girerek ikinci dalış için hazırlandı. İşte her şey o zaman oldu.

Akdeniz üzerinde Erenköy'e gitmekte olan Bnb. H. Basri YURDAKUL’un telsizinden şu sözler yankılandı..

- " Cengiz Yüzbaşım uçağından dumanlar çıkıyor atla!" ( Ütğm. İzzet ÖZTARHAN )
- ......
- " Yüzbaşım!.....cayır cayır yanıyorsun atla!" ( Ütğm. İzzet ÖZTARHAN )
- " Tamam atladı. " ( Muhtemelen Ütğm. Altan UÇAK )
- " Paraşütü açıldı. " ( Ütğm. İzzet ÖZTARHAN )

Cengiz TOPEL'in uçağı isabet almış, paraşütle atlamak zorunda kalmıştır. Cengiz TOPEL, paraşütle atladıktan sonra Lefke, Gaziveren, Elye ve Çamlıköy Türk yerleşim birimleri arasında bulunan Peristeronori Rum köyünün yakınından geçen bir asfalt yola inmiştir. Yere indiği zaman bir ayağının kırıldığı ve çene kemiğinin zedelendiği söyleniyor olmasına rağmen bunun doğruluk derecesini belirtir bir kanıt bulunamamıştır.

Cengiz TOPEL'in yere indikten sonra haritasından Lefke yönünü tespit ederek, o yöne doğru koşmaya başladığı ancak kısa bir süre sonra arkasından gelen bir jipte bulunan üç Rum askeri tarafından yakalandığı, ayrıca mermisinin bitimine kadar kendisini koruduğu ve yanına hiç kimseyi yaklaştırmadığı söylenmektedir.

Cengiz TOPEL'in yakalandıktan sonra başına gelenler konusunda birçok varsayımlar ortaya atılmıştır.

Bir varsayıma göre, Cengiz TOPEL, Peristeronori Rum köyü yakınlarında yakalandıktan sonra Güzelyurt'a götürülür. Fakat tam şehrin girişinde 500 kadar Rum askeri ve Grivas'ın (EOKA Lideri) adamları tarafından araba durdurulmak suretiyle aşağıya indirilir. Elleri kelepçeli olduğu halde hemen orada konuşturulmak istenir, Cengiz TOPEL'in suskunluğunu attıkları dipçik darbeleri ile bozamayınca sinirlenirler ve arkadan üç el ateş ederek O'nu yaralarlar. Ancak Cengiz TOPEL'den daha çok bilgi almak isteyen Rum liderlerinin olaya el atmaları ile Lefkoşe Rum hastanesine kaldırılarak ameliyat edilir.

Diğer bir varsayıma göre ise Cengiz TOPEL, önce Güzelyurt hastanesinde tedavi edilip daha sonra Rum Manastırı'na götürülerek kendisinden bilgi vermesi ve televizyona çıkıp Türkiye aleyhinde konuşma yapması istenir. Cengiz TOPEL tarafından, Rumların bu istekleri reddedilince kendisine canice ve acımasızca işkence yapılarak öldürüldüğü belirtilmektedir. Bütün bunlardan sonra Cengiz TOPEL, Lefkoşe Rum Hastanesine götürülmüştür.

Yzb.Cengiz TOPEL'e savaş esiri muamelesi yapılması gerekirken, Rumlar uluslararası yasalara aykırı hareket etmişler ve O'nu şehit etmişlerdir. Cenazesi Türkiye'nin ısrarlı girişimleri sonucunda alınabilmiş, 11 Ağustos'ta saat 22.00'da Rumların elinde bulunan Lefkoşe Rum Hastanesi'nden Kıbrıs Türk Hastanesi'ne Kızılhaç temsilcileri tarafından bir tabut içinde ve çıplak olarak getirilmiştir. Cesedin yapılan muayenesinden ölümün takriben 6 ile 48 saat önce vuku bulduğu, yani büyük bir ihtimalle 9 Ağustos akşamı şehit edildiği tahmin edilmektedir. Yüzbaşı TOPEL'in cesedinde bu tarihten sonra Rumlar tarafından bir otopsi yapılmıştır.

Cengiz TOPEL için Kıbrıs'ta, Adana'da, Ankara ve İstanbul'da yapılan törenlerden sonra 14 Ağustos 1964 tarihinde Edirnekapı'da Sakızağacı Hava Şehitliği'nde naşı toprağa verilmiştir.

Cengiz TOPEL, Cumhuriyet döneminin ilk Hava Harp Şehidi olmuştur. Vatan için seve seve kanını döken ve canını veren bu kahraman vatan evladı, silah arkadaşları, tüm havacıların gönlünde sonsuza dek yaşayacaktır.

Ruhu şad olsun.

 

ANILARDA ŞEHİT HAVA PİLOT YÜZBAŞI CENGİZ TOPEL

1940'lı Yıllarda TOPEL Ailesi
Soldan sağa; Turgut Topel, Oğuz Topel, Mürevvet Topel, Baba İsmail Hakkı Topel, Cengiz Topel ve Anne Mebuse Topel (Turgut Topel Özel Albümünden)
 
İlkokul (Solda) ve Ortaokul (Sağda) Yıllarında Cengiz TOPEL
(Turgut TOPEL Özel Albümünden)
 
Ortaokul Yıllarında İstanbul'da Arkadaşları İle Birlikte (Ortadaki Cengiz TOPEL)
(Müstafi Hv.Plt.Yzb. Davut ORHUN Özel Albümünden)
 
Kuleli Askeri Lise Üniformasıyla Cengiz TOPEL
(Turgut TOPEL Özel Albümünden)
 
Kuleli Askeri Lisesi Yıllarında Cengiz TOPEL (Ayakta sağdan birinci)
(Müstafi Hv.Plt.Yzb. Davut ORHUN Özel Albümünden)
 
Kuleli Askeri Lisesinde Arkadaşları İle Birlikte (Ayakta, soldan birinci)
((E) Yük.Müh.Tuğg. Sıtkı SUNDAY Özel Albümünden)
 
Cengiz TOPEL Kara Harp Okulu'nda Eğitim Sırasında (Mataradan su içen)
((E) Hv.Bnb. Şahin TANRIYAPISI Özel Albümünden)
 
Kara Harp Okulu Yıllarında Cengiz TOPEL
(Turgut TOPEL Özel Albümünden)
 
Kara Harp Okulu'ndan Asteğmen Rütbesi İle Mezun Olduğu Gün (Cengiz TOPEL solda)
(Müstafi Hv.Plt.Yzb. Davut ORHUN Özel Albümünden) 
 
Kanada Lisan Okulu'nda Öğretmeni Ve Arkadaşları İle Birlikte
 (Cengiz TOPEL soldan ikinci)
(E.Hv.Plt.Alb. Saim ERYAŞA Özel Albümünden)
 
Kanada Lisan Okulu'nda Öğretmeni Ve Arkadaşları İle Birlikte
(Cengiz TOPEL sağdan üçüncü)
(E.Hv.Plt.Alb. Saim ERYAŞA Özel Albümünden)
 
Kanada'da Lisan Okulu'nda Derste
Hv.K.K.lığı Tarihçe Şube Müdürlüğü Arşivi
 
Kanada Lisan Okulu'nda Sınıf Arkadaşları İle
Soldan sağa; Şahin TANRIYAPISI, Cengiz TOPEL, Güngör ÖNAL
(E.Hv.Bnb. Şahin TANRIYAPISI Özel Albübünden)
 
Kanada'da Temel Pilotaj Eğitiminde T-6 "Harvard" Uçağı İle
(Hv.K.K.lığı Tarihçe Şube Müdürlüğü Arşivi)
 
Kanada'da Temel Pilotaj Eğitiminde T-6 "Harvard" Uçağı Önünde
(Hv.K.K.lığı Tarihçe Şube Müdürlüğü Arşivi)
 
Kanada'da Tekâmül Pilotaj Eğitiminde T-33 "Shooting Star" Uçağı Önünde
(Ok işareti ile gösterilen Cengiz TOPEL)
(Hv.K.K.lığı Tarihçe Şube Müdürlüğü Arşivi)
 
F-86 "Sabre" Uçağı Önünde Uçuş Kıyafeti İle
(Hv.K.K.lığı Tarihçe Şube Müdürlüğü Arşivi) 
 
Kanada Uçuş Eğitim Mezuniyet Töreni
(Hv.K.K.lığı Tarihçe Şube Müdürlüğü arşivi)
 
Merzifon 143 ncü Filo Personeli Toplu Halde
Cengiz TOPEL Oturanlar Soldan İkinci
(Turgut TOPEL Özel Albümünden)
 
Merzifon Yıllarında F-86 "Sabre" Uçağı İle Bir Uçuş Dönüşünde
(Hv.K.K.lığı Tarihçe Şube Müdürlüğü Arşivi) 
 
Cengiz TOPEL F-86 "Sabre" Uçağı İle Eğitim Uçuşu Hazırlığında
(Hv.K.K.lığı Tarihçe Şube Müdürlüğü Arşivi) 
 
Eskişehir 112 nci Filo Personeli İle Birlikte F-100 "Super Sabre" Uçağı Önünde
Cengiz TOPEL, ayakta soldan üçüncü
(E.Hv.Plt.Alb. Saim ERYAŞA Özel Albümünden)
 
Eskişehir 112 nci Filo Personeli İle Birlikte F-100 "Super Sabre" Uçağı Önünde
Cengiz TOPEL, İlk Sıra Sağdan Dördüncü
(E.Hv.Plt.Alb. Saim ERYAŞA Özel Albümünden)
 
              Cengiz TOPEL (Ortada) Bir Görev Uçuşu Öncesi Kol Arkadaşları İle                 Planlama Yaparken
(Hv.K.K.lığı Tarihçe Şube Müdürlüğü Arşivi) 
 
Eskişehir 112 nci Filo'da Arkadaşları İle
Cengiz TOPEL, Sağdan Birinci
(E.Hv.Plt.Alb. Adnan AKGÜN Özel Albümünden)
 
Eskişehir'de 112 nci Filo Pilotları İle Birlikte
Cengiz TOPEL, Üst Sıra Soldan İkinci)
(Hv.K.K.lığı Tarihçe Şube Müdürlüğü Arşivi)
 
1960'lı Yıllarda TOPEL Ailesi
Turgut, Cengiz, Oğuz ve Anne Mebuse TOPEL
(Turgut TOPEL Özel Albümünden)
 
Eskişehir Orduevi'nde Arkadaşları İle Eğlenirken
Cengiz TOPEL, Soldan İkinci
(E.Hv.Plt.Yb. Selahattin YILMAZ Özel Albümünden)
 
Yeni Tanin Gazetesi, 8 Ağustos 1964, Sayfa 1
 
 
 
Etimesgut Meydanı'nda Silah Arkadaşlarının Omuzları Üzerinde
(Hv.K.K.lığı Tarihçe Şube Müdürlüğü Arşivi) 
 
Ankara'daki Cenaze Töreninden Bir Görüntü
(Hv.K.K.lığı Tarihçe Şube Müdürlüğü Arşivi) 
 
Cengiz TOPEL'in İstanbul'daki Cenaze Töreninden
(Turgut TOPEL Özel Albümünden)
 
Anne Mebuse TOPEL 1964 Yılında Oğlunun İstanbul Edirnekapı Şehitliğindeki Kabri Başında
(Hv.K.K.lığı Tarihçe Şube Müdürlüğü Arşivi)
 
Cengiz TOPEL'e Verilen Türk Mukavemet Teşkilatı Madalyası
(Hv.K.K.lığı Tarihçe Şube Müdürlüğü Arşivi)
 
Türk Mukavemet Teşkilatı Şehit Madalyası Beratı
(Hv.K.K.lığı Tarihçe Şube Müdürlüğü Arşivi) 
 
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cengiz TOPEL Anıtında Uçağının Motoru
(Hv.K.K.lığı Tarihçe Şube Müdürlüğü Arşivi)
 
Hv.K.lığı Müzesi'nde (Yeşilköy-İSTANBUL) Sergilenen Şehit Hv.Plt.Yzb. Cengiz TOPEL'e Ait Şahsi Eşyalar
 
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cengiz TOPEL Anıtının Önden Görünüşü
(Hv.K.K.lığı Tarihçe Şube Müdürlüğü Arşivi) 
 
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cengiz TOPEL Anıtının Arkadan Görünüşü
(Hv.K.K.lığı Tarihçe Şube Müdürlüğü Arşivi)
 
     Şehit Hv.Plt.Yzb. Cengiz TOPEL'in      Eskişehir Köprübaşı'ndaki Heykeli
 
Fotoğraflar:
Hava Kuvvetleri Komutanlığı Tarihçe Şube Müdürlüğü Yayını, Kıbrıs Şehidi Hv.Plt.Yzb. Cengiz TOPEL ve 1964 Kıbrıs Hava Harekâtı, Hv.Svn.Bnb. Emin KURT, Ankara, 2009 kitabından alınmıştır.