Ben Kimim

 
 
 
 

b. Sevr Barış Anlaşması’na Kadar Olan Gelişmeler Ve Barış Antlaşması:

 

(1) Antlaşma Öncesi:

Birinci Dünya Savaşı sonunda Osmanlı Devleti 30 Ekim 1918'de Mondros Ateşkes Anlaşması’nı imzalayıp savaş halinin sona ermesini kabul etmişti. Antlaşmanın imzasından sonra İngilizler Musul ve Mardin'i, Fransızlar Adana, Maraş, Urfa ve Antep'i, İtalyanlar Antalya'yı askeri işgalleri altına almışlardı. Savaşa sonradan katılan Yunanlılar da İtilaf Devletleri'nin izni ve desteği ile 15 Mayıs 1919'da İzmir'i işgal ettiler. Doğu Trakya'nın bir kısmı Yunan kuvvetlerinin eline geçti.Kurtuluş Savaşı'nın gerçek ve yeterli sebepleri:

* Mondros Ateşkes Anlaşması'nın insafsızca uygulanması.

* Padişahın halkı değil, kendisini, tahtını düşünmesi ve böyle bir davranış içinde bulunması.

* Mondros Antlaşması üçüncü maddesi bahane edilerek yurdun dört bir yanının işgal edilmesi.

* Doğuda Ermeni ve Pontuslu Rumların Türk halkına karşı düşmanca davranışları.

* Müttefikler tarafından verilen sözlerin dışına çıkılarak, Yunanlıların İzmir'i işgal etmelerine izin vermeleri ve Yunanlıları desteklemeleri.

Bu durum karşısında harekete geçen Milli Kuvvetler yer, yer çıkan iç ayaklanmaları bastırdıktan sonra Batı Anadolu'da Yunanlılara ve Güneyde Fransızlara ve diğer işgal kuvvetlerine karşı savaşa girişeceklerdi.

Milli mücadelenin amacı, Milletin bağımsızlığını ve kayıtsız şartsız egemenliğini sağlamak ve devam ettirmekti.

23 Nisan 1920'de Ankara'da açılan Büyük Millet Meclisi ile kurulan Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti'nin ilk işi Ruslarla görüşmeler yaparak askeri malzeme yardımını sağlamak ve düzenli bir ordu kurmak kararı olmuştu.

 

(a)Sevr Barış Antlaşması:

19/26 Nisan 1920 tarihlerinde San Remo Konferansı'nda kararlaştırılan Sevr Barış Antlaşması; Osmanlı İmparatorluğu'nun parçalanmasının bir belgeye dayandırılması idi. 11 Mayıs 1920'de incelenmek üzere Osmanlı Hükümeti'ne verilmişti.

 

(b) Sevr Anlaşması’nın Kabulü:

Padişah Vahdettin Sevr Barış Anlaşması’nın sorumluluğunu üzerine almak istemediği gibi Meclisi de dağıttı. Padişah antlaşma şartlarını görüşmek için 22 Temmuz 1920'de Osmanlı Şurasını topladı. Şura, eski Bahriye Bakanı Topçu Rıza Paşa'nın muhalefeti ile Sevr Barış Antlaşmasını onayladı. Bunun üzerine Osmanlı Hükümeti Temsilcileri 10 Ağustos 1920'deSevr'de Sevr Antlaşmasını imzaladılar. Antlaşma 433 maddelik, aşağı yukarı 150 büyük sayfalık bir vesikadır. Ekleri, haritaları bu miktarın dışındadır.

Sevr Antlaşmasını İmzalayan Heyet

Sevr Anlaşması’nı iki taraf delegeleri imzalamıştır. Taraflardan birini esir İstanbul Hükümeti teşkil ediyordu. İstanbul Heyeti Damat Ferit Paşa'yla, Hadi Paşa, Dr.Rıza Tevfik ve Reşat Halis Bey'den oluşuyordu. Karşı tarafta ise galip devletlerin temsilcileri bulunuyordu. Bunlar İngiltere, Fransa ve İtalya'dır.

Sevr Antlaşması Sonrası Anadolu

 

(c) Sevr Antlaşmasının İçeriği (Özet olarak):

İtilaf Devletlerince, Osmanlı Devletini yok etmek ve Türk Milletini boğmak amacıyla hazırlanmış olanSevr Antlaşmasının en ağır hükümleri şu suretle özetlenebilir.

SINIRLAR:

Rumeli sınırı: İstanbul vilayetinin bugünkü sınırıdır. Gelibolu yarımadası Yunanlılara verilmiştir.

Batı sınırı: Kırkağaç - Akhisar - Turgutlu - Ödemiş - Tire - Söke hattının batısı Yunanlılara verilmiştir.

Güney sınırı: Mardin - Urfa - Gaziantep - Osmaniye'nin kuzeyinden geçmektedir. Bu sınırın güneyi Fransızlara verilmiştir. Bundan başka Diyarbakır, Elazığ, Sivas ve Tokat bölgeleri Fransız nüfuz bölgesine verilmiştir.

Doğu Vilayetleri: Doğu vilayetlerinde bir Ermenistan Devleti kabul edilmiş olup, bölgenin tayini, Amerika Cumhurbaşkanı Wilson'un kararına bağlanmıştır. Wilson, Ermenistan olarak, Tirebolu, Gümüşhane, Erzincan, Muş, Bitlis, Erzurum ve Van vilayetlerini tasarlamış bulunuyordu.

Boğazlar bölgesi: Kocaeli yarımadası - İzmit - Bursa'nın kenarı - Edremit hattının kuzeyi ve Rumeli bu bölgeye katılmaktadır. Bölge "Boğazlar Komisyonu" adı altında İngiliz idaresine bağlanmaktadır.

İtalyan nüfuz bölgesi: Silifke - Ulukışla - Niğde - Aksaray - Ilgın - Akşehir - Afyonkarahisar - Kütahya hattının güney bölgesidir. Yani şimdiki Antalya - Muğla - Denizli ve Konya vilayetlerini kapsamaktadır.

Sevr Antlaşmasına Göre Türkiye'nin Taksimi

SİYASİ HÜKÜMLER:

—İstanbul Hükümeti, antlaşma hükümlerini Anadolu'ya kabul ettiremezse ve azınlık hakları ile hayatlarını koruyamazsa, İstanbul vilayeti Osmanlı Devletinden alınacaktır.

—Boğazlar: Ayrı bayrağı ve bağımsız bütçesi olan bir komisyon idaresinde olacaktır. Boğazlar Komisyonu'nda Karadeniz'de kıyısı olan bütün devletlerin üyesi bulunmasına karşın, Türkiye'nin üyesi bulunmayacaktır.

—Sevr Antlaşması uygulanmaya başlandıktan bir yıl sonra, Kürtler isterlerse bir Kürdistan Devleti kurulacaktır. Türkler bu devleti tanımaya mecbur olacaktır.

—İzmir ve dolayları, beş yıl süre için resmen Osmanlı egemenliği altında bulunacaktır. Fakat Osmanlı Devleti bu egemenliğin icrasını Yunanlılara bırakmıştır. Beş yıl sonra İzmir'deki yerel parlamento bu bölgenin Yunanistan'a katılmasını isteyebilecektir.

KARA, DENİZ VE HAVA KUVVETLERİNE AİT HÜKÜMLER:

—Kara Kuvvetleri: 700 padişah muhafızı, 35.000 jandarma, 15.000 jandarmayı takviye edici kara askeri olmak üzere, toplam olarak 50.700 kişi olacaktır. Birleşmiş Milletlere veya tarafsız devletlere mensup subaylar %15 oranında Osmanlı jandarmasının komutasına, teşkiline ve eğitimine katılacaklardır.

—Deniz Kuvvetleri: Limanlarda enterne edilmiş bütün harp gemileri İtilaf Devletlerine teslim edilecektir. Yalnız inzibat ve balık ava için 600 tonilatoyu aşmayan 7 gambot ve 100 tonilatoyu aşmayan 6 torpido bulunacak, deniz subay ve erlerinin sayısı müttefikler arası bir komisyon tarafından tayin edilecektir.

—Hava Kuvvetleri: Hava kuvvetleri kurmak ve bulundurmak yasaktır.

DİĞER HÜKÜMLER:

—Ağır top, zırhlı, tank olmayacaktır.

—Müttefiklerin izni olmadan birlikler yer değiştiremeyecektir.

—Seferberlik tedbirleri alınamayacaktır.

—Askeri birlik mensupları gönüllü ve maaşlı olacak, subay ve erler için din, ırk, mezhep farkı aranmayacaktır.

—Askeri sanayi kaldırılacaktır.

MALİ HÜKÜMLER:

Türk Maliye Bakanlığı ve Türk parlamentosunda tertip edilen bütçe, müttefikler arası bir komisyonda incelenmeden geçerli sayılmayacaktır.

NOT: Bu antlaşma; Kapitülasyonlar, harp esirleri, deniz ticareti, gümrükler, zararların ödenmesi, Mondros Ateşkes Antlaşmasındaki işgal ve kontrol haklarının muhafazası, azınlıklar ve hatta şahsi bağlılıklara kadar Türk vatanı ve egemenliği aleyhine en ağır hükümleri de içine almaktadır.

 

(d) Sevr Antlaşmasının Türk Halkı Üzerindeki Etkileri:

Sevr Antlaşması Türk halkı ve hele aydınları arasında bir yeis, bitkinlik, ümitsizlik ve teslimiyet ruhu yaratacak yerde bunun tersine olarak direniş ruhunu kamçılamamıştı. Bu ruh Anadolu'da yürüyen Milli Mücadeleyi ve Mustafa Kemal Paşa cephesini beslemiş, şu gerçeklerin ortaya çıkmasını da sağlamıştı.

                      (I) Artık bir İstanbul Hükümeti yoktur.  Padişah, bir  gölge  bile  değildir.  İstanbul Hükümeti'nin siyasal  ve diplomasi yoluyla kazanacağını ilan ettiği ve bazı saf insanların inandığı hareket tarzının bir hayal olduğu görülmüştür.

 

(II) Düşmanlardan insaf ve atıfet beklemek boştur.

 

(III) İmzalanan antlaşma baştanbaşa hatadır ve haksızlıktır.

 

(IV) Milletin hak ve istiklalini demek ki ancak milletin mücadelesi kurtaracaktır.

                  (V) Şu halde Mustafa Kemal Paşa'nın giriştiği  direniş ve dayatma  yolu doğrudur. Millet esarettin ancak bu yolla kendini kurtarabilir.

O halde tek çıkar yol Milli Mücadele ve Milli Kurtuluş Hareketi yoludur. Bunu müdrik olan Türkiye Büyük Millet Meclisi 19 Ağustos 1920 tarihli oturumunda Sevr Antlaşmasını imzalayanları ve bu davranışı onaylayan Osmanlı Şurasında bulunanları vatan haini olarak kabul ederek, antlaşmaya uyulmayacağını ilan etmişti.

 

(2) Sevr Antlaşması Öncesi Türk Hava Kuvvetleri Uçak İstasyonları (1919):

Hava Kuvvetleri Müfettişliğinin 8 Aralık 1918 tarihli emrine göre Yeşilköy'de 1 nci sınıf, İzmir, Konya ve Erzurum'da 2 nci sınıf uçak istasyonlarının kurulması planlanmıştı. Kurulması planlanan ikişer uçak bölüklü birlik için personel atamaları ayrı, ayrı görülmektedir.

 

(a) 1 nci Sınıf Yeşilköy Uçak İstasyonu:

Yeri

Komutanları

Komutan Yardımcıları

Safraköy/Yeşilköy

Rasıt Bnb. Mehmet Ali Okar / Selanik, 1918 -  Mart 1919

Rasıt Yüzbaşı Ahmet Nüzhet / Şam

Kartal/Maltepe Rasıt Binbaşı Latif, Nisan 1919 - Mart 1920

Pilot Yüzbaşı Fazıl, İskodra Mayıs - Haziran 1920

Rasıt Yüzbaşı İsmail Hakkı/İstanbul Nisan 1920 Rasıt Yüzbaşı Sadettin               8 Haziran 1920
 

(I) Uçak İstasyon Pilotları (Yeşilköy):

Atandığı Yer Sınıfı Rütbesi Adı Memleketi Nereden Atandığı
Uçuş Şube Müdürü Pilot Yüzbaşı Fazıl İşkodra 9 ncu Bölük
Uçuş Şube Öğretmeni Pilot Üsteğmen Hasan Fehmi Yemen Almanya
Uçuş Şb.  Uçuş Heyeti Pilot Astsubay Vecihi İstanbul 9 ncu Bölük
Uçuş Şb.  Uçuş Heyeti Pilot Astsubay Halil İstanbul Bölükten
Uçuş Şb.  Uçuş Heyeti Pilot Astsubay Bezmi İstanbul 1 nci Bölük
Uçuş Şb.  Uçuş Heyeti Pilot Astsubay A. Cemal İstanbul ?
 

(II) Uçak İstasyon Rasıtları (Yeşilköy):

Atandığı Yer :

Sınıfı :

Rütbesi:

Adı :

Memleketi :

Nereden Atandığı :

Refakat Şubesi

Rasıt

Teğmen

Hasan Basri

Maraş

Pilotaj Eğitimi

Rasıt Şb. Müdürü

Rasıt

Yüzbaşı

İzzettin

Afyon

3 ncü Bölük

Rasıt Şb. Öğ.

Rasıt

Üsteğmen

Cemal

Rodos

Hv.Kuvvetlerinden

Rasıt Şb. Öğ.

Rasıt

Üsteğmen

Hüseyin Mazlum

Üsküp

Hv.Kuvvetlerinden

Rasıt Şb. Öğ.

Rasıt

Üsteğmen

Hüseyin Hüsnü

İstanköy

3 ncü Bölük

Fen Şubesi

Pilot

Üsteğmen

Mithat

İstanbul

Hv.Kuvvetlerinden

Fabrika Müdürü

Makina

Üsteğmen

Aziz

İstanbul

Fabrika

Foto Şube Müdürü

Rasıt

Üsteğmen

Süleyman Sırrı

İstanbul

Refakat Şubesi

Muh. ve Hiz.Bl.K.

Aday

Üsteğmen

Salim

İstanbul

Yeşilköy İstasyonu

İstas. Pilot Adayı

Aday

Astsubay

Fazıl

İstas. Pilot Adayı

Aday

Astsubay

Ferit

İstas. Pilot Adayı

Aday

Astsubay

Yakup

İstas. Pilot Adayı

Aday

Astsubay

Murat

İstas. Pilot Adayı

Aday

Astsubay

Osman

İstas. Pilot Adayı

Aday

Astsubay

Kemal

İstas. Pilot Adayı

Aday

Astsubay

Vecihi (GÖYNÜMER)

İstanbul

 

(III) 1 nci Bölük Personel Durumu (Yeşilköy 1919 - 1920):

Atandığı Yer

Sınıfı

Rütbesi

Adı

Memleketi

Nereden Atandığı

Bölük Komutanlığı

Rasıt

Yüzbaşı

İsmailHakkı

İstanbul

Konya (gelmedi)

Bölük Komutanlığı

Rasıt

Teğmen

OsmanTayyar

Selanik

Yeşilköy Uçk.İst.

Bölük Uçuş Heyeti

Pilot

Üsteğmen

H. Avni (ARIKÖK)

Manastır

6 ncı Bölük

Bölük Uçuş Heyeti

Pilot

Astsubay

Hasan Fehmi

Maltepe/İst.

6 ncı Bölük

Bölük Uçuş Heyeti

Pilot

Astsubay

Nurettin

İzmit

6 ncı Bölük

Bölük Uçuş Heyeti

Pilot

Onbaşı

Max Suchin

Viyana

6 ncı Bölük

Bölük Rasıdı

Rasıt

Üsteğmen

Sadettin (ARIPEK

İstanbul

Pilotaj Eğitimi

Bölük Rasıdı

Rasıt

Üsteğmen

M. Sabri

İstanbul

5 nci Bölük

Bölük Rasıdı

Rasıt

Üsteğmen

C. Sami

Edirne

9 ncu Bl.K.V.

Bölük Rasıdı

Rasıt

Teğmen

Sıtkı (TANMAN)

İstanbul

Konya (gelmedi)

Bl. Hesap Memuru

Sivil

Hesap Me.V.

M. Sami

Sivas

Yeşilköy Uçk.İst.

Bl. Tüfek Ustası

Sivil

Tfk.Us.IV

Hüsnü (KALKANDELEN)

Kalkan

Yeşilköy Uçk.İst.

 

(IV) 2 nci Bölük Personel Durumu (Yeşilköy 1919 - 1920):

Atandığı Yer

Sınıfı

Rütbesi

Adı

Memleketi

Nereden Atandığı

Bölük Komutanı

Pilot

Yüzbaşı

Sadettin

İstanbul

9 ncu Bölük

Bölük Uçuş Heyeti

Pilot

Astsubay

Hayrettin

-

7 nci Bölük

Bölük Uçuş Heyeti

Pilot

Astsubay

Halil

Yozgat

Yeşilköy Uçk.İst.

Bölük Uçuş Heyeti

Pilot

Astsubay

H. Basri

Edirne

Yeşilköy Uçk.İst.

Bölük Rasıdı

Rasıt

Üsteğmen

Hüseyin Haki

Zile

Yeşilköy Uçk.İst.

Bölük Rasıdı

Rasıt

Üsteğmen

Lütfi Fikri

Gümüşhane

17 nci. Bl.K.V.

Bölük Rasıdı

Rasıt

Üsteğmen

Hüseyin Hüsnü

Ankara

Pilotaj Eğitimi

Bölük Rasıdı

Rasıt

Teğmen

O. Avni (OKAR)

Selanik

Hava Deposu

 

(V) 1 nci Sınıf Yeşilköy Uçak İstasyonu Uçak Durumu:

ALBATROS D-III/Keşif-Eğitim 100 Beygir (7 adet)

Osmanlı Askeri Numarası

Alman Askeri Numarası

Fabrika Numarası

AKD 8

5028

1736

AKD 12

5062

1770 (Motorsuz)

AKD 13

3243

1717

AKD 15

3249

1723

AKD 17

3245

1719

AKD 18

5054

1762

AKD 20

5052

1760

AKD 21

5048

1756

AKD 25

5044

1735

AKD 26

5090

1798 (Yeşilköy'de kaldı)

AKD 30

5040

1748

AKD 31

5026

1734

AKD 32

5046

1754

-

5075

1783

Albatros D III
 

(VI) 1 nci Sınıf Yeşilköy Uçak İstasyonu Uçak Durumu:

ALBATROS C-II/Silahlı-Keşif 160 Beygir (7 Adet)

Osmanlı Askeri No.

Alman Askeri No.

Fabrika No.

AK 4

448

1016 (Yeşilköy'de kaldı)

AK 8

-

191

AK 39

236

676

AK 42

234

522

AK 59

217

545 (Yeşilköy'de kaldı)

AK 60

214

512

AK 80

238

556 (Yeşilköy'de kaldı, okul tayyaresi)

HALBERSTAD D-V/Av 120 Beygir (10 Adet)

Osmanlı Askeri Numarası

Alman Askeri Numarası

Fabrika Numarası

413/16

227

?

-

415/16

229

HK1

2314/17

261 (Yeşilköy'de kaldı)

HK 4

2319/17

266

HK 8

3501/17

494

HK 21

3504/17

497 (Motorsuz)

HK 22

3505/17

498

HK 26

3509/17

502 (Motorsuz)

HK 31

3421/17

514 (Motorsuz)

HK 28

3524/17

517

Halberstad D - V

AEG C-IV/Silahlı-Keşif 160 Beygir (7 Adet)

Osmanlı Askeri Numarası

Alman Askeri Numarası

Fabrika Numarası

-

7093

5667 (Motorsuz)

-

7097

5671 "

-

7098

5672 "

-

7099

5673 "

-

7109

5683 "

-

7110

5684 "

-

7111

5685 (Yeşilköy'de kaldı)

AEG C-IV

AEG C-IV/Silahlı-Keşif 200 Beygir (1 Adet)

Osmanlı Askeri Numarası

Alman Askeri Numarası

Fabrika Numarası

-

7609

4569

ALBATROS C-I/Av 160 Beygir (1 Adet)

Osmanlı Askeri Numarası

Alman Askeri Numarası

Fabrika Numarası

-

927

727

Albatros C-1

NIEUPORT D-XVII/Av 70 Beygir (2 Adet)

(1'i motorsuz. Rusya'dan salla taşınırken sahile vurup el konulanlardandır.)

 

Nieuport D-XVII

FOKKER D-I/Av 120 Beygir (5 Adet)

Osmanlı Askeri Numarası

Alman Askeri Numarası

Fabrika Numarası

FD 1

161

   895 (Yeşilköy'de kaldı)

FD 4

181

   904            " "

FD 6

171

   900            " "

FD 7

151

   703            " "

FD 8

1903

   941            " "

FOKKER D-VII/Av 160 Beygir (7 Adet)

Osmanlı Askeri Numarası

Alman Askeri Numarası

Fabrika Numarası

-

5203

5749 (Yeşilköy'de kaldı)

-

5291

5980

-

5297

5896

-

5303

5902

-

5331

5950

-

5332

5981

-

5336

5395

Yeşilköy'de 61tayyare vardı. Bunlardan 45'i Maltepe'ye götürülmüştü.

Fokker D-VII

LVG C - IV Silahlı Keşif, 200 beygir (1 Adet)

Osmanlı Askeri Numarası

Alman Askeri Numarası

Fabrika Numarası

-

7609

4569

LVG C-IV

ALBATROS C - II Silahlı keşif, 160 beygir (7 Adet)

Osmanlı Askeri Numarası

Alman Askeri Numarası

Fabrika Numarası

AK 4

448

1016 (Yeşilköy'de kaldı)

AK 8

-

191

AK 39

236

676

AK 42

234

522

AK 59

217

545 (Yeşilköy'de kaldı)

AK 60

214

512

AK 80

238

556 (Okul tayyaresi, Yeşilköy'de kaldı)

Albatros B-1

ALBATROS B - III, Keşif / Eğitim, 100 Beygir (7 Adet)

Osmanlı Askeri Numarası

Alman Askeri Numara

Fabrika Numarası

A 13

200/15

578 (Motorsuz)

A 14

201/15

579 (Yeşilköy'de kaldı, motorsuz)

A 15

202/15

580 (Yeşilköy'de kaldı, motorsuz)

A 16

203/15

281 (Motorsuz)

A 17

204

582 (Yeşilköy'de kaldı)

A 18

-

583 ( Yeşilköy'de kaldı)

Yeşilköy'de 61 uçak vardı, bunlardan 45 adedi Maltepe'ye götürüldü.

1917 yılında hava sınıfına geçen ve önyüzbaşı rütbesinde har malulü olarak Ordudan ayrılan Hamdi ÇAYPINAR, 1918 - 1920 yıllarındaki durumu şöyle anlatıyor.

"1918 yılında meslek dışı birisi gelip de Yeşilköy Tayyare İstasyonu'nun halini görse, orayı Osmanlı İmparatorluğunun biricik hava eğitim ve öğretim merkezinden ziyade, hava müzesine ait dağınık, perişan bir depo görünümünü verirdi. Sebebi de bu hangarlarda 1912 yılından itibaren muhtelif milletlere ait tayyarelerden tutun da Dünya Savaşının devamınca Almanlar tarafından yapılan eski, modası geçmiş her tipten bir, iki, üç tayyare vardı.

İstasyonda bir tamirhane ve iyi tertiplenmiş malzeme deposu vardı. İtilaf Devletleri İstanbul'a gelince üç gün içinde İstasyonun boşaltılarak kendilerine teslimini istediler. Doğal olarak bu mümkün olmadı. Kışın şiddetle devam ettiği bir anda bütün malzeme İstasyon dışına, karlar üzerine atıldı. Oradan sahile taşındı ve Maltepe'ye nakledildi. Boşaltma ve taşınmada tayyare ve malzemenin yarıdan fazlası harap oldu ve hasara uğradı."

 

(VII) Maltepe İstasyonu Uçak Durumu (Özet):

Maltepe Tayyare İstasyonu Komutanlığının Hava Kuvvetleri Müfettişliğine gönderdiği 17 Kasım 1919 tarihinde 2261/1376 sayılı yazı ekindeki tayyare durumu özeti şöyle idi.

Uçak Tipleri

Yeşilköy'de Mevcudu (Adet)

Maltepe'ye İntikal Eden

Açıklama

Albatros D-III

14

13

Albatros C-II

7

3

Albatros C-I

1

1

Albatros B-III

7

3

Çift kumand

A.E.G. C-IV

7

6

L.V.GC-IV

1

1

Fokker D-Ive D-IV

12

7

D-VII 185 Beygir

Halberstad D-V

10

9

Bazıları ARCUS

Toplam

61

45

16 tayyare Yeşilköy'de kaldı. B Çift kumand, C Keşif, D Av tiplerini gösterir.

 

(b) 2 nci Sınıf Seydiköy - İzmir Tayyare İstasyonu:

Birinci Dünya Savaşı sonunda 5 nci Tayyare Bölüğü üç adet A. E. G. C-IV ve iki adet Albatros C-II olduğu halde toplam beş uçak ile İzmir'de bulunuyordu. Ayrıca Güzelyalı'da bir Deniz Tayyare Bölüğü vardı. 5 nci Bölüğün uçucuları 9 Kasım 1918'e kadar eğitim ve keşif uçuşlarına devam etmişlerdi.

 

(I) 1919 Yılı Mayıs Ayına Kadar İzmir'deki Havacılar:

Pilotlar :

Üsteğmen Zekeriya

Üsteğmen Emin Nihat (Subaşı)

Üsteğmen Reisky (Polonyalı)

 

Rasıtlar :

Üsteğmen Mehmet Nuri

Üsteğmen İbrahim Nafiz (İşkodra)

Üsteğmen H. Hüsnü Bilge

Teğmen Celal Bayraktaroğlu

 

(II) 1919 Yılı Mayıs Ayına Kadar İzmir'deki Tayyareler:

3 adet A.E.G. C-IV/Silahlı keşif 160 Beygir 2 Adet Albatros C-II/Silahlı Keşif 

Osmanlı Askeri Numarası

Alman Askeri Numarası

Fabrika Numarası

-

7108

5682

AEG-5

7066

5636

AEG-7

7064

5638

ALBATROS C-2

?

?

Uçuşlar Emin Nihat, Zekeriya ve Polonyalı Raysky tarafından yapılıyordu. 24 Kasım'da Reisky, yedek subaylar ve erlerin çoğu terhis edildi. Uçuşlar durdu, fakatbölük iskelet halinde kaldı. Yeni teşkilat değişikliği sebebiyle Filistin ve Suriye'den Konya'ya gelen hava birlikleri personeli ve malzemelerini İzmir'de uçak istasyonuna katılmaları bekleniyordu.

 

(III) 4 ncü Tayyare Bölüğü'nün İzmir İstasyonu'na Bağlanışı:

Hava Kuvvetleri Müfettişliği'nin 22 Aralık 1918 tarih ve 4448 sayılı Harbiye Bakanı Cevad tarafından verilen emre göre İzmir'de kurulacak 2 nci Sınıf Tayyare İstasyonu ile bu istasyona bağlı 4 ncü ve5 nci Bölüklerin teşkilini sağlayacak personel atanmaları aşağıdaki çizelgelerde olduğu gibidir.

Tayyare İstasyonuna Personel Atamaları:

Atandığı Yer

Sınıfı

Rütbesi

Adı

Memleketi

Bulunduğu Yer

Komutan Vekili

Rasıt

Yüzbaşı

Halit

Bilecik

15 nci Bl.K.lığı

Komutan Vekili

Rasıt

Yüzbaşı

Rasim

Zile

16 ncı Bl.K.lığı

Refakat Subayı

Topçu

Üsteğmen

Nafiz

İşkodra

5 nci Bölük

İst. Tyy.ciliğine

Gedikli

Çavuş

A. Cemal

Turgutlu

2 nci Bölük

İst. Tyy.ciliğine

Gedikli

Çavuş

Remzi

İstanbul

4 ncü Bölük

Tam. Md.lüğüne

Sanayi Sb

Üsteğmen

Rifat

İstanbul

Yeşilköy Tyy.İstas.

İst. Ambar Me

Süvari

Yüzbaşı

A. Şevki

Ankara

5 nci Bölük

Hiz.ve İnz.Kıtası

Piyade

Yüzbaşı

Mustafa

İstanbul

12 nci Bl.V.tinde

İnz.Kıt.Tk.Sb.lığı

Piyade

Üsteğmen

A. Şükrü

Girit

9 ncu Bl.İnz.Sb.

İst.Hesap Memuru

Lv.Hesap

?

M. İsmail

Girit

5 nci Bl.Hsp.Me.

 

(IV) 4 ncü Tayyare Bölüğüne Yapılan Atamalar:

Barış Zamanı Geçici Kadroya Göre 4 ncü Tayyare Bölüğüne Atanan Personelin Listesi

Atandığı Yer

Sınıfı

Rütbesi

Adı

Memleketi

Bulunduğu Yer

4 ncü Tayyare Bl.K.

Pilot

Yüzbaşı

M. Ali

Serez

4 ncü Tay.Bl.K.

4 ncü Tay. Bl .Rasıdı

Pilot

Üsteğmen

Bahattin

Yanya

4 ncü Bölük'te

4 ncü Tay .Bl. Rasıdı

Pilot

Üsteğmen

Cemal

İstanbul

Kuvayı Hv.Müfrezesi

4 ncü Tay. Bl. Rasıdı

Pilot

Üsteğmen

M. Nuri

İstanbul

5 nci Bölük'te

4 ncü Tay. Bl. Rasıdı

Pilot

Teğmen

İ. Hakkı

Manastır

15 nci Bölük'te

4 ncü Bl.Tay.ciliğine

Pilot

Üsteğmen

E. Nihat

Şumnu

3 ncü Bölük'te

4 ncü Bl.Tay.ciliğine

Pilot

Sivil

Behçet

İstanbul

15 nci Bölük'te

4 ncü Bl.Tay.ciliğine

Pilot

Başçavuş

Fethi

İstanbul

Yeşilköy

4 ncü Bl.Tay.ciliğine

Pilot

Başçavuş

Sadi

Bolu

Yeşilköy

4 ncü Bl.Tüfekçiliğine

Usta

4 ncü Sınıf

İsmail

İstanbul

5 nci Bl.Tüfekçisi

 

(V) 5 nci Tayyare Bölüğüne Yapılan Atamalar:

Atandığı Yer

Sınıfı

Rütbesi

Adı

Memleketi

Bulunduğu Yer

5 nci Tayyare Bl. K.

Rasıt

Yüzbaşı

A. Rıza

Girit

4.Or.Tay.K.Ref.Sb.

5 nci Tay. Bl. Rasıdı

Süvari

Üsteğmen

İhsan

İstanbul

4 ncü Bölük'te

5 nci Tay. Bl. Rasıdı

Topçu

Üsteğmen

M. Halit

Hamus

2 nci Bölük'te

5 nci Tay. Bl. Rasıdı

Piyade

Üsteğmen

Sabri Sami

Şam

3 ncü Bölük'te

5 nci Tay. Bl. Rasıdı

Piyade

Teğmen

Osman Nuri

Nif

3 ncü Bölük'te

5 nci Bl. Tay.ciliğine

Pilot

Üsteğmen

Osman Tayyar

Selanik

Yeşilköy

5 nci Bl. Tay.ciliğine

Pilot

Astsubay

İhya

İstanbul

3 ncü Bölük'te

5 nci Bl. Tay.ciliğine

Pilot

Astsubay

Rıdvan

İstanbul

Yeşilköy

5 nci Bl. Tay.ciliğine

Pilot

Astsubay

M. Sabri

İstanbul

Yeşilköy

5 nci Bl.Tüfekçisi

Usta

4 ncü Sınıf

Y. Kenan

Bayburt

15 nci Bölük'te

15 Mayıs 1919'da Yunanlıların İzmir'e çıkmasıyla pilot ve teknisyenler kaçabilmiş, ancak tayyareler Yunanlıların eline geçmişti. İzmir tayyare istasyonunda, Seydiköy'de iki adet L.V.G. ve iki adet Albatros C-II tipinde dört keşif tayyaresi ile Güzelyalı'da Deniz Tayyare Bölüğü bulunuyordu.

İzmir'in işgali öncesi İzmir'deki 17 nci Kolordu Komutanlığına atanmış olan Nadir Paşa Yunanlıların İzmir'e girişlerinde olay çıkarılmaması, karşı konulmaması ve malzemenin tahrip edilmemesi emrini vermişti. Aslında 5 nci Bölük'teki tayyareler yıpranmış ve bakımsız olduklarından kullanılamaz haldeydi. Bölük Karargâhının bulunduğu Seydiköy'e gelen Yunan birlikleri, subaylarımızın şahsi silah, eşya ve paraları dahil her şeyini gasp ettiler. Planlara göre İzmir'de bir Hava İstasyonu kurulması öngörülerek, Konya'daki tayyareler de buraya getirilecekti. Bu intikalin yapılamamış olması büyük bir şanstır. Çünkü Kurtuluş Savaşı'nın başlarında Konya'da bulunan kırık dökük tayyareler Milli Kuvvetlerin ilk hava gücünü teşkil etmiştir.

(c) 2 nci Sınıf Tayyare İstasyonu (Konya, 1919):

Tayyare istasyonunun kadrosu 22 Aralık 1918'de 4448 sayılı Harbiye Bakanlığı emirlerine göre hazırlanmıştı. 19 Eylül 1918'de İngilizlerin Filistin'deki genel taarruzundan sonra Filistin ve Suriye'den geri çekilebilen bir kısım Alman ve Türk hava birlikleri tayyare ve malzemesiyle Konya'ya gelebilmişlerdi. Almanlar İstanbul'a gidince Türk personeli Konya'da kalmıştı. Konya'da dördü keşif, 13'ü av olmak üzere toplam 17 tayyare vardı. Konya'da Horozluhan ve Seydişehir meydanlarından istifade ediliyordu. Konya'da bulunan personel ve tayyareler İzmir'e intikal edememişti. Konya Hava Kuvvetlerinin transit merkezi gibi olup, burada yalnız malzeme depolanıp sevk edilmiyor, tayyare ve havacı personel de buradan dağıtılıyordu.

 

(I) Seydişehir/Konya Hava BirliğindeBulunan Subay ve Astsubaylar:

Başlangıçta elde mevcut ve faal tayyarelere göre Rasıt Subay miktarının çokluğu dikkat çekiyordu. Bu subaylar Üsteğmen Muhsin (Alpagot), Teğmen İsmail Hakkı, Teğmen Sabri Sami, Teğmen Yusuf Kenan eski birliklerine, Süvari Teğmen İbrahim Hakkı ve Teğmen Osman Nuri güney kolordu depo birliklerinde görevlendirilmiş, tayyare adedi artınca tekrar geri alınmışlardı.

(II) Seydişehir/Konya Tayyare İstasyonu Personeli:

Görevi

Sınıfı

Rütbesi

Adı

Memleketi

İstasyon Komutan V.

Rasıt

Yüzbaşı

Halit

Bilecik

İstasyon Komutan Yrd.

Süvari Rasıt

Yüzbaşı

Rasim

Zile

İstasyon Komutan Yrd.

Süvari Rasıt

Yüzbaşı

İ. Hakkı

İstanbul

İstasyon Pilotu

Pilot

Teğmen

R. Mazlum

İstanbul

İstasyon Pilotu

Pilot

Astsubay

Remzi

İstanbul

İstasyon Pilotu

Pilot

Astsubay

A. Cemal

Turgutlu

İstasyon Rasıdı

Rasıt

Yüzbaşı

Ziya

Preveze

İstasyon Rasıdı

Rasıt

Yüzbaşı

A. Hikmet

Erzurum

İstasyon Rasıdı

Rasıt

Üsteğmen

İ. Nafiz

İşkodra

İstasyon Rasıdı

Rasıt

Teğmen

Hasan Hulki

?

(III) 2nci Sınıf Konya Tayyare İstasyonuna Bağlı 4 ncü Tayyare Bölüğü Personeli:

Görevi

Sınıfı

Rütbesi

Adı

Memleketi

Bulunduğu Yer

Komutan

Pilot

Yüzbaşı

M. Ali

Konya

?

Pilot

Pilot

Üsteğmen

E. Nihat

Şumnu

İzmir

Pilot

Pilot

Astsubay

Fethi

Edremit

Konya, 4 ncü Bl.

Pilot

Pilot

Astsubay

S. Raşit

Bolu

Konya, 4 ncü Bl.

Pilot

Pilot

Sivil

Behçet

İstanbul

Konya İstasyonu

Rasıt

Rasıt

Üsteğmen

Bahattin

Yanya

Konya, 4 ncü Bl.

Rasıt

Rasıt

Üsteğmen

O. Cemal

İstanbul

Konya, 4 ncü Bl.

Rasıt

Rasıt

Üsteğmen

M. Nuri

İstanbul

Konya, 4 ncü Bl.

Rasıt

Rasıt

Teğmen

İ. Hakkı

Manastır

Konya, 4 ncü Bl.

(IV) 2 nci Sınıf Konya Tayyare İstasyonuna Bağlı 5 nci Tayyare Bölüğü Personeli:

Görevi

Sınıfı

Rütbesi

Adı

Memleketi

 Bulunduğu Yer

Komutan

Rasıt

Yüzbaşı

A. Rıza

Girit

Konya

Komutan Yrd.

Deniz

Yüzbaşı

A. Nuri

-

Konya

Pilot

Pilot

Üsteğmen

O. Tayyar

Selanik

Konya

Pilot

Pilot

Astsubay

Sabri

İstanbul

Konya

Pilot

Pilot

Astsubay

Rıdvan

İstanbul

Konya

Pilot

Pilot

Astsubay

İhya

-

Konya

Rasıt

Rasıt

Üsteğmen

Avni

-

Konya

Rasıt

Rasıt

Teğmen

İ. Orgun

-

Konya

Rasıt

Rasıt

Teğmen

O. Nuri (BAYKAL)

-

Konya

Rasıt

Rasıt

Teğmen

M. Halit

Hunus

Konya

Rasıt

Rasıt

Teğmen

S. Sami

Şam

Konya

(V) Horozluhan/Konya Hava Birliği:

Barış planına göre, Filistin Cephesinden Konya'ya gelen subay ve tayyareler İzmir'e nakledilecekti. 6 Şubat 1919'da nakil emri verildi. Ancak, eldeki araçların noksanlıağı ve tayyarelerin çoğunun faal olmaması sonucu, Konya İstasyon Komutanlığı 17 Mart 1919'da İzmir'e gidilemeyeceğini İstanbul'a bildirdi.Böylece tayyarelerin Yunan kuvvetlerinin eline geçmesi önlenmişti.

Konya Tayyare İstasyonu'nda az da olsa uçuş faaliyeti yapılıyordu. 10 Ağustos'ta Astsubay Remzi deneme uçuşu yaparken düştü. Tayyare kırılmış, kendisi kurtulmuştu. 10 ve 14 Ağustos'ta Behçet, Komutan Yardımcısı Rasıt Yüzbaşı Rasim ve Rasıt Teğmen Osman Nuri (Baykal) ile ikişer deneme uçuşu yaptılar.

14 Ağustos'ta Behçet ve Osman Nuri, AEG C-IV tayyaresi ile ve Astsubay Cemal, Albatros D-III tayyaresi ile görev uçuşu yaptılar.1919 yılı Eylül ayında Beyşehir'e bir tayyare düşmüş, pilotu kurtulmuştu. 1919 yılında Konya'da yapılan uçuşlarda üç kırım olmuştu. 1920 yılı başlarında Konya İstasyonu Kurtuluş Savaşı'na katılmak için hazırlık yapıyordu.

 

(VI) 1919-1920 Yıllarında Konya'daki Tayyareler:

ALBATROS D-VII/Av 160 Beygir (5 Adet)

Yeni No.su

Osmanlı No.su

Alman No.su

Fabrika No.su

İstasyon No.su

-

AKD 14

5059/17

1767(Motorsuz)

6

-

AKD 17

5058/17

1719 (Motorsuz)

7

-

AKD 19

3252/17

1726 (Motorsuz)

?

9

AKD 22

5079/17

1787

?

5

AKD 23

5023/17

1731

?

ALBATROSD-V/Av260 Beygir (2 Adet)

Osmanlı Askeri Numarası

Alman Askeri Numarası

Fabrika Numarası

-

7409/17

?

-

7445/17

?

AEG C-IV/Silahlı Keşif 160 Beygir (4 Adet)

Yeni No.su

Osmanlı No.su

Alman No.su

Fabrika No.su

İstasyon No.su

11

-

7094

5668

- (Motorsuz)

12

-

4871

5861

-

13

-

7101

-

(Motorsuz, Beyşehir'de kırıldı)

14

-

7/96

5670

-

(d) 2nci Sınıf Erzurum Tayyare İstasyonu:

Birinci Dünya Savaşı sonunda doğu cephesinin muhtelif yerlerinden gelen tayyare ve personelden oluşan iki bölük bağlanmıştı. Hava Kuvvetleri Müfettişliği'nin 22 Aralık 1918 tarihli emri gereğince Erzurum'da kurulacak 2 nci Sınıf Tayyare İstasyonu ve İstasyon bağlıları 7 nci ve 8 nci Bölüklerin kurulması için yapılan atamalar şöyleydi.

 

(I) 2 nci Sınıf Erzurum Tayyare İstasyonuna Bağlı 7 nci Tayyare Bölüğü Personel Durumu

     (1919-1920):

Görevi

Sınıfı

Rütbesi

Adı

Memleketi

Bölük Komutanı

Rasıt

Yüzbaşı

Muzaffer

İstanbul (Katılmadı)

Bölük Komutanı

Rasıt

Üsteğmen

A. Hikmet

Erzurum

Pilot

Pilot

Üsteğmen

A. Kamil

Aydın

Pilot

Pilot

Sivil

H. Hüsnü

İstanbul

Pilot

Pilot

Astsubay

M. Hikmet

İstanbul

Rasıt

Rasıt

Üsteğmen

İhsan

İstanbul

Rasıt

-

Üsteğmen

İ. Ethem

Kütahya

Rasıt

-

Üsteğmen

Fazıl

-

Rasıt

-

Üsteğmen

Salih

Erzurum

Rasıt

-

Teğmen

A. Hamdi

?

 
(II) 2 nci Sınıf Erzurum Tayyare İstasyonuna Bağlı 8 nci Tayyare Bölüğü Personel Durumu
     (1919-1920):

Görevi

Sınıfı

Rütbesi

Adı

Memleketi

Bölük Komutanı

Rasıt

Üsteğmen

Murat

İstanbul

Pilot

Pilot

Astsubay

A.Halim (CANKO)

İstanbul

Pilot

Pilot

Astsubay

H.Basri (ALEV)

Yozgat

Pilot

Pilot

Astsubay

Bezmi

Kerkük

Rasıt

Rasıt

Teğmen

Kadri

-

Rasıt

Rasıt

Teğmen

A.Rahmet

-

Rasıt

Rasıt

Teğmen

Tevfik (BEŞGÜL)

-

Rasıt

Rasıt

Teğmen

İ.Hakkı

-

Rasıt

Rasıt

Teğmen

H.Hüsnü

İstanbul

Rasıt

Rasıt

Teğmen

Esat (YARKINÖZ)

İstanbul

 

(III) Erzurum'daki Tayyare Durumu:

ALBATROS C-II/Silahlı Keşif 160 Beygir (2 Adet)

Osmanlı Askeri Numarası

Alman Askeri Numarası

Fabrika Numarası

AK 45

215/17

543

AK 79

213/17

540

ARMAN F 30/Keşif 160 Beygir (4 adet): Ruslardan ganimet olarak alınan bu tayyarelerin hiç biri faal değildi.

MORANE PARASOL L 80-B/Keşif (6 adet): Bu tayyareler de Ruslardan ganimet olarak alınmıştı.
NIEUPORT 60-B (1 adet): Ruslardan ganimet olarak alınan bu tayyare de faal değildi.
İstasyon Komutanının Aralık 1919 tarihli kuvvesine göre 13 adet tayyare vardı.

(e) Elazığ'da Bulunan Tayyarelerin Durumu:

Elazığ'da, Musul'dan getirilen eski 2 nci ve 13 ncü Bölüklerin Tayyareleri bulunuyordu.

ALBATROS D-III/Av 160 Beygir (2 Adet)

Osmanlı Askeri Numarası:

Alman Askeri Numarası:

Fabrika Numarası:

Bölük Numarası:

AKD 4

3524

1728

4 (Faal)

AKD 7

5093

1733

7 (Gayrifaal)

AEG C-IV/Keşif 160 Beygir (1 Adet)

Osmanlı Askeri Numarası

Alman Askeri Numarası

Fabrika Numarası

8

7023

5667 (Motorsuz)

HALBERSTAD D-V/Av 160 Beygir (4 Adet)

Osmanlı Askeri Numarası

Alman Askeri Numarası

Fabrika Numarası

HK 23

3503

496 (Faal)

HK 7

3510

503 (Faal)

HK 25

3507

500 (Motorsuz)

HK 22

3502

495 (Motorsuz)

Ayrıca, kırım geçirmiş olan bir Albatros tayyaresinin gövdesi vardı. Aralık-Ocak aylarında Üsteğmen Sabri (Şam) ve Şubat-Haziran aylarında Üsteğmen M.Halit (Humus) müfrezeye komuta etmişti.

(f) 2 nci Sınıf Erzincan Tayyare İstasyonu:

Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Diyarbakır yolu ile Elazığ'a çekilen 2 nci Tayyare Bölüğü personel, tayyare ve malzemeleri ile Elazığ'da bir tayyare istasyonu kurulmasına çalışılmıştı. Milli Savunma Bakanlığı emri ile Elazığ birliği kaldırılarak Erzincan'da 2 nci Sınıf Tayyare İstasyonu kurulmuş ve 2 nci Tayyare Bölüğü Erzincan'a bağlanmıştı. Erzurum'daki bölüklerin Erzincan'a intikali planlanmış ve atamalar birliklere bildirilmiş ise de gerçekleşmemiş ve yeni tertipler alınmıştı.

(I) Erzincan Kadrosu, 2 nci Sınıf Tayyare İstasyonuna Ataması Planlananların İsimleri:

Yeni Atandığı Yer

Sınıfı

Rütbesi

Adı

Memleketi

Bulunduğu Yer

İstasyon Komutan V.

Rasıt

Yüzbaşı

Fettah

İstanbul

Kuvayı Hv. Müf.

Tay.İstasyon K.

Pilot

Yüzbaşı

Abdullah

Van

7.ve 8. Bl.K.da

İstasyon Ref.Subayı

Rasıt

Üsteğmen

A.Hikmet

Erzurum

10 Bölük'te

Tayyareci

Pilot

Astsubay

Mustafa

Isparta

Yeşilköy Tay.İst.

Tayyareci

Pilot

Takım Başı

Kazım

İstanbul

Yeşilköy Tay.İst.

Tamirhane Md.

Rasıt

Üsteğmen

M.Ziya

İstanbul

Yeşilköy Tay.İst.

 

(II) Barış  Zamanı  Geçici   Kadroya   Göre   Erzincan  Tayyare   İstasyonuna  Bağlanacak  7  nci 

     Tayyare Bölüğüne Atanan  Personel:

Yeni Atandığı Yer

Sınıfı

Rütbesi

Adı

Memleketi

Bulunduğu Yer

Bölük Komutanı

Rasıt

Yüzbaşı

Muzaffer

Istanbul

Tay.Top.Müf.Vkl.

Rasıt

Topçu

Üsteğmen

Ethem

Kütahya

9.Bölük K. V.

Rasıt

Süvari

Üsteğmen

Salih

Erzurum

3.Bölük K. V.

Rasıt

Piyade

Üsteğmen

Ziya

Preveze

3.Bölük

Bölük Tay.ciliğine

Pilot

Üsteğmen

Kamil

Aydın

Kuvayı Hv. Müf.

Bölük Tay.ciliğine

Pilot

Astsubay

M.Hikmet

Istanbul

6.Bölük

Bölük Tay.ciliğine

Pilot

Sivil

H.Hüsnü

Istanbul

3.Bölük

Bölük Tüfekçisi

Usta

4.Sınıf

M.Ragıp

Istanbul

7.Bölük

 

(III)  Barış   Zamanı   Geçici   Kadroya  Göre   Erzincan    Tayyare  İstasyonuna  Bağlanacak  8 nci

       Tayyare Bölüğüne Atanan  Personel:

Yeni Atandığı Yer

Sınıfı

Rütbesi

Adı

Memleketi

Bulunduğu Yer

Bölük Komutanı

Rasıt

Üsteğmen

Murat

Çerkeş

3.Bölük

Rasıt

?

Üsteğmen

Kadri

Kırşehir

9.Bölük

Rasıt

Topçu

Üsteğmen

A.Rahmet

Kerkük

7.Bölük

Rasıt

Topçu

Teğmen

H.Hüsnü

İstanbul

8.Bölük

Rasıt

Piyade

Teğmen

Esat

İstanbul

Yeşilköy

Bölük Tayyareciliğine

Pilot

Astsubay

Mükerrem

?

7.Bölük

Bölük Tayyareciliğine

?

Astsubay

Abdülhalim

Karahisar

8.Bölük

Bölük Tayyareciliğine

?

Astsubay

Hüseyin

Yozgat

Yeşilköy

(3) Tayyarelerde Kullanılan Milli İşaretler Ve Renkleri (Ateşkes Antlaşması Öncesi):

Milli Kuvvetler, kanat ve gövde yanında kırmızı dörtgeni muhafaza etmiş ve istikamet dümeninde kırmızı zemin üzerine ay yıldızlı kokart kullanılmasını kabul etmişti.

Bazı tayyarelerde kırmızı dörtgen içinde de ay yıldız işaret kullanılmıştır. Kurtuluş Savaşı'nın son yıllarında gövde yanındaki kırmızı dörtgenin içine uçağın ismi veya numarası yazılmakta idi.

1918 yılında Deniz Kuvvetleri tanıma kokardı olarak siyah dörtgen yerine kanat ve kuyruğa Türk Bayrağını, yani kırmızı zemin üzerine ay yıldızı kabul etmek için girişimde bulundu, bir kısım tayyarelerde uygulandı.

Türk Uçaklarında Tanıtma İşaretleri

1915'den beri Deniz Kuvvetleri bu kokartlar üzerinde ısrar ediyordu. Boya sarfiyatı göz önüne alınarak masraflıdır düşüncesi ile bu teklif reddedildi. 1919 Şubat ayında Hava Kuvvetleri Müfettişliği siyah dörtgeni kırmızıya çevirmeyi başarmıştı.