Ben Kimim
 
 
 

HAVA TRAFİK KONTROL HİZMETLERİ PERSONELİ

LİSANS VE DERECELENDİRME YÖNETMELİĞİ

(SHY 65-01)
 

(31 Ocak 2007 ve 26420 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanmıştır)
 

BİRİNCİ KISIM
AMAÇ, KAPSAM, DAYANAK, TANIMLAR

AMAÇ
MADDE 1 –

    (1) Bu Yönetmelik, hava trafiğinin emniyetli, düzenli ve hızlı akışını temel alan hava trafik kontrol hizmetlerinin etkinliği, Türkiye hava sahası, hava liman ve meydanlarında çalışmakta olan sivil hava trafik kontrol hizmetleri personelinin sahip olması gereken sağlık, eğitim ve uzmanlık şartlarının belirlenmesine, lisans, sertifika ve derecelerinin verilmesine, muhafaza edilmesine, yenilenmesine, süreli olarak askıya alınmasına veya süresiz olarak iptal edilmesine ilişkin esasların düzenlenmesi ve emniyet standartlarının muhafaza edilerek geliştirilmesini sağlamak amacıyla hazırlanmıştır.

KAPSAM

MADDE 2 –

    (1) Bu Yönetmelik,  hava trafik kontrol hizmetlerini düzenleyici, hava seyrüsefer hizmet sağlayıcı kuruluş ile hava trafik kontrol hizmetlerinde görevli personeli ve diğer ilgili kişi, kurum ve kuruluşları kapsar.

DAYANAK
MADDE 3 –

    (1) Bu Yönetmelik,
 

a) 18/11/2005 tarihli ve 5431 sayılı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 4 ve 22 nci maddeleri ile 14/10/1983 tarihli ve 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanununun 41 ve 46 ncı maddelerine dayanılarak,

 

b) ICAO Şikago Sözleşmesinin 1 inci eki ve EUROCONTROL Teşkilatı tarafından yayımlanan ESARR-5 Hava Trafik Kontrolörleri Avrupa Lisanslandırma düzenlemesine paralel olarak,

hazırlanmıştır.

TANIMLAR
MADDE 4 –
    (1) Bu Yönetmelikte geçen,
 

a) Aletli meydan kontrol derecesi: Aletli yaklaşma ve kalkış usulleri bulunan ve yaklaşma kontrol hizmetinin bir yaklaşma kontrol ünitesi ya da bir saha kontrol merkezi tarafından verildiği hava meydanlarında çalışan hava trafik kontrolörlerinin sahip olması gereken dereceyi,
 

b) Asistan hava trafik kontrolörü: Geçerli bir lisansa sahip olan ve derecesi bulunmayan, bir hava trafik kontrolörü nezaretinde hava trafik kontrol hizmetlerinin yürütülmesine yardım eden personeli,

 

c) ATC: Hava trafik kontrol hizmetini,
 

ç) Değerlendirme: Hava trafik kontrolörlerinin ya da eğitim sürecinde yer alan bir öğrencinin göstermiş olduğu teorik ve pratik nitelikleri ölçme yöntemini,
 

d) Değerlendirme uzmanı: Hava trafik kontrolörlerinin almış oldukları eğitim ve derece gereklilikleri doğrultusunda gösterdikleri performansla ilgili değerlendirmeler yapmak üzere, hizmet sağlayıcı kuruluş tarafından seçilmiş hava trafik baş kontrolörü veya en az beş yıl hava trafik kontrolörü olarak çalışmış personeli,
 

e) Derece: Aşağıda belirtilen, lisansa veya lisansa bağlı belgelere işlenen ve lisansa ait özel koşulları, ayrıcalıkları ve kısıtlamaları belirten yetkilendirmeyi,

   

1) Görerek Meydan Kontrol Derecesi,
   

2) Aletli Meydan Kontrol Derecesi,
    3) Radarsız Yaklaşma Kontrol Derecesi,
    4) Radarlı Yaklaşma Kontrol Derecesi,
    5) Radarsız Saha Kontrol Derecesi,
    6) Radarlı Saha Kontrol Derecesi.
 

f) Derece onayı: Hizmet sağlayıcı kuruluş tarafından hava trafik kontrol lisansına işlenen ve söz konusu derece ile ilgili özel şartları, ayrıcalıkları ve sınırlamaları belirten yetkilendirmeyi,
 

g) Eğitim: Hava trafik kontrol hizmetlerinin emniyetli ve uluslararası standartlara uygun olarak sağlanması için gerekli bilgi ve becerileri kazandırabilmek amacıyla verilen teorik, pratik ve işbaşı eğitimlerinin bütününü,
 

ğ) Eğitim sağlayıcı: Eğitim programları Genel Müdürlük tarafından onaylanmış, hava trafik kontrol eğitimi vermekten sorumlu kuruluşları,

 

h) Eğitmen: Hizmet sağlayıcı kuruluş tarafından görevlendirilen, iyi derecede İngilizce lisan bilgisine haiz hava trafik başkontrolörü veya en az 5 yıl hava trafik kontrolörü olarak çalışmış, tercihen pedagojik formasyonu olan, ulusal ya da uluslararası kurumlardan eğitmen sertifikasına sahip, teorik veya pratik eğitim verme yetkisine haiz personeli,
 

ı) Eğitmen onayı: Hizmet sağlayıcı kuruluş tarafından hava trafik kontrol lisansına işlenen ve lisans sahibinin iş başı eğitimi verebilme yeterliliğini belirten yetkilendirmeyi,
 

i) Ekip şefi: Hizmet sağlayıcı kuruluş tarafından görevlendirilen, hava trafik başkontrolörü unvanına en az 2 yıl boyunca sahip olup, ekibin tüm çalışmasından ve yönetiminden sorumlu, mesai saatleri haricinde hava limanlarında hava trafik müdürüne vekalet eden personeli,

 

j) Geçerlilik: Bir lisansın, sertifikanın veya derecenin yürürlükte kalabilmesi için yerine getirilmesi gerekli şartları,
 

k) Genel hava trafiği: Sivil hava araçları ile ICAO prosedürlerine uygun olarak sefer düzenleyen devlet hava araçlarının tamamını,

 

l) Genel Müdürlük: Düzenleyici kuruluş olan Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünü,
 

m) Görerek meydan kontrol derecesi: Aletli iniş, kalkış usulleri bulunmayan ve yaklaşma kontrol hizmetinin verilmediği ya da bir başka hava trafik kontrol ünitesi tarafından da bu hizmetin sağlanmadığı, sadece görerek şartlardaki trafiklere hizmet veren hava meydanlarında çalışan hava trafik kontrolörlerinin sahip olması gereken dereceyi,
 

n) Hava sahası tasarımcısı: Hava seyrüsefer hizmet sağlayıcı tarafından istihdam edilen; hava sahası düzenlemesi, ATS koridor ve aletli alçalma yöntemleri konusunda uluslararası sertifikaya sahip hava trafik kontrolörü personeli,
 

o) Hava seyrüsefer hizmet sağlayıcı: Hava seyrüsefer hizmetlerini sağlamaktan sorumlu kamu kuruluşu olan DHMİ Genel Müdürlüğü’nü,

 

ö) Hava trafiği: Uçuşta veya bir meydanın manevra sahası üzerinde hareket eden hava araçlarının tamamını,
 

p) Hava trafik kontrol hizmeti: Hava araçlarının manevra sahası üzerinde veya uçuşun herhangi bir safhasında birbirleriyle ve manialarla çarpışmalarını önlemek; hızlı ve düzenli hava trafik akışını sağlamak amacıyla verilen hizmeti,
 

r) Hava trafik kontrolör lisansı: ICAO Ek-1’de belirtilen gerekli sağlık şartlarına sahip, hizmet sağlayıcı kuruluşun ünite eğitim ve değerlendirme çalışmalarını başarıyla tamamlayarak derece almaya hak kazanmış asistan hava trafik kontrolörlerine verilen belgeyi,
 

s) Hava trafik baş kontrolörü:

   

1) Lisans veriliş tarihi itibariyle en az 10 yıl süre ile hava trafik kontrol hizmeti veren ünitelerde çalışmış, iyi derecede İngilizce lisan bilgisine haiz, son 5 yıl boyunca hava trafik kontrol derecelerinden birine aralıksız sahip olan ve hava seyrüsefer hizmet sağlayıcı kuruluş tarafından yapılacak sınavda başarılı bulunan, mesleğinde uzmanlaşmış hava trafik kontrolörünü veya,

   

2) İyi derecede İngilizce lisan bilgisine sahip, başarılı çalışmaları ile temayüz etmiş, merkezde hava trafik kontrolörü olarak en az 3 yıl çalışmış kişiler arasından, hava seyrüsefer hizmet sağlayıcısı seyrüsefer dairesi başkanlığı hava trafik müdürlüğünce oluşturulan en az üç kişilik komisyon marifetiyle yapılacak yazılı ve sözlü sınav ile seçilerek seyrüsefer dairesi başkanlığında görevlendirilen personeli,

 

ş) Hava trafik kontrolörü:

   

1) Hava trafik kontrolör lisansına haiz ve bu lisansa hizmet sağlayıcı kuruluş tarafından işlenmiş derece veya derecelerin verdiği yetkiler dahilinde doğrudan hava trafik kontrol hizmeti veren kişiyi veya,
   

2) İyi derecede İngilizce lisan bilgisine sahip, başarılı çalışmaları ile temayüz etmiş, hava trafik kontrolörü olarak en az 5 yıl dereceli çalışmış kişiler arasından, hava seyrüsefer hizmet sağlayıcısı seyrüsefer dairesi başkanlığı hava trafik müdürlüğünce oluşturulan en az üç kişilik komisyon tarafından yapılacak yazılı ve sözlü sınav ile seçilerek seyrüsefer dairesi başkanlığında görevlendirilen personeli,
 

t) Hizmet sağlayıcı: Sadece meydan kontrol hizmeti vermekle yetkilendirilmiş sivil kurum veya kuruluşları,
 

u) ICAO Ek-1: Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı tarafından yayınlanan personel lisanslandırılması ile ilgili dokümanı,
 

ü) ICAO yer gösterge kodu: ICAO Dokümanı 7910’da tanımlanan kurallara göre belirlenen ve sabit havacılık istasyonuna verilen dört harfli kod grubunu,
 

v) İşbaşı eğitimi: Gerçek trafik ortamında, yeterli şartlara haiz iş başı eğitmeni nezaretinde, önceden belirlenmiş program dahilinde yürütülen eğitimi,
 

y) İşbaşı eğitmeni: İş başı eğitimi vereceği derece ile ilgili olarak en az 5 yıllık, eğitim vereceği sektör veya pozisyonda en az 2 yıllık mesleki tecrübeye haiz, tercihen pedagojik eğitim almış hava trafik kontrolörleri arasından hizmet sağlayıcı kuruluş tarafından seçilerek bir işbaşı eğitimi kursunu, başarı ile tamamlayarak gerçek trafikte işbaşı eğitimi vermek üzere yetkilendirilmiş kişiyi,
 

z) Lisan onayı: Hizmet sağlayıcı kuruluş tarafından hava trafik kontrol lisansına işlenen ve lisans sahibinin dil yeterliliğini belirten yetkilendirmeyi,
 

aa) Lisans: Bu Yönetmeliğe göre verilen ve onaylanan, kanuni sahibine içerisinde bulunan derece ve onaylara göre hava trafik kontrol hizmeti sağlama yetkisi veren belgeyi,

 

bb) Mesleki yeterlilik değerlendirmesi: Uçuş emniyetini ciddi olarak tehlikeye sokan bir hava olayına veya kazaya yol açan veya çalıştığı ünite için gerekli bilgi ve tecrübeden yoksun olduğu tespit edilen hava trafik kontrolörünün mesleki yeterliliğine yönelik eksikliğin giderilmesi amacıyla, hizmet sağlayıcı kuruluş tarafından yapılan değerlendirmeyi,
 

cc) Meydan kontrol hizmeti: Meydan trafiği için sağlanan hava trafik kontrol hizmetini,
 

çç) Öğrenci hava trafik kontrolörü adayı: 4 yıllık Yüksek Öğrenim Kurumlarından mezun, 27 yaşından gün almamış, gerekli sağlık koşullarına haiz, ICAO seviye 4 düzeyinde İngilizce lisan bilgisine sahip adaylardan, hizmet sağlayıcı kuruluş tarafından, uluslararası sertifikaya haiz bilgisayar destekli ‘kontrolör seçme programı’ ile yapılacak değerlendirme ve mülakat sınavlarını başarıyla tamamlamış, temel ATC kursuna katılmaya hazır personeli,
 

dd) Öğrenci hava trafik kontrolörü: Eğitim programı Genel Müdürlük tarafından onaylanmış, hizmet sağlayıcı kuruluş tarafından düzenlenen bir temel hava trafik kontrol kursunu veya hava trafik kontrol eğitimi veren yükseköğretim kurumlarında hava trafik kontrol eğitimini başarıyla tamamladığını belgeleyen, canlı trafikte iş başı eğitimine katılmaya hazır personeli,
 

ee) Öğrenci hava trafik kontrolörü sertifikası: Eğitim programı Genel Müdürlük tarafından onaylanmış hizmet sağlayıcı kuruluş tarafından düzenlenen bir temel hava trafik kontrol kursunu veya hava trafik kontrol eğitimi veren yüksek öğretim kurumlarında hava trafik kontrol bölümlerini başarıyla bitirdiğini belgeleyen kişilere, canlı trafikte iş başı eğitimine katılabilmek için verilen sertifikayı,
 

ff) Ön işbaşı eğitimi: Ağırlıklı olarak simulator kolaylıklarından faydalanarak, hizmet sağlayıcı kuruluş tarafından belirlenen eğitimciler tarafından verilen mahalli esaslı, pratiğe yönelik, kazanılmış bilgi ve pratiğin gerçek trafik ortamına başarıyla taşınmasını amaçlayan; ilk defa derece alacak öğrenci hava trafik kontrolörü lisansına sahip adaylar ile geçerli bir derecesi bulunmayan veya ilave derece alacak, hava trafik kontrolörü lisansına sahip personelin iştirak ettiği eğitimi,
 

gg) Planlamacı/Koordinatör hava trafik kontrolörü: Gerçek trafik ortamında, uygulama kontrolörüne mümkün olduğunca yardımcı olarak planlamaların yapılması, telefon ve veri eşgüdümünün sağlanması ile uçuş veri işleme sistemlerinin takibinden sorumlu lisanslı veya dereceli hava trafik baş kontrolörü ve kontrolörünü,
 

ğğ) Psikotrop maddeler: Tütün ve kahve hariç olmak üzere alkol, afyonlu maddeler, esrar türevleri, müsekkinler, uyku ilaçları, kokain, diğer ruhsal uyarıcılar, halüsinojenler, tiner ve benzerlerini,
 

hh) Radarlı saha kontrol derecesi: Sorumluluk sahibi olduğu kontrollü hava sahası dahilindeki uçaklara radarlı saha kontrol hizmeti sağlayan hava trafik kontrolörlerinin sahip olması gereken dereceyi,

 

ıı) Radarlı yaklaşma kontrol derecesi: Sorumluluk sahibi olduğu kontrol sahası dahilinde, inen ve kalkan uçaklar ile kontrol sahasını kullanan diğer uçaklara, radarlı yaklaşma kontrol hizmeti sağlayan hava trafik kontrolörlerinin sahip olması gereken dereceyi,
 

ii) Radarsız saha kontrol derecesi: Sorumluluk sahibi olduğu kontrollü hava sahası dahilindeki uçaklara radarsız saha kontrol hizmeti sağlayan Hava Trafik Kontrolörlerinin sahip olması gereken dereceyi,
 

jj) Radarsız yaklaşma kontrol derecesi: Sorumluluk sahibi olduğu kontrol sahası dahilinde, inen ve kalkan uçaklar ile kontrol sahasını kullanan diğer uçaklara, radarsız yaklaşma kontrol hizmeti sağlayan hava trafik kontrolörlerinin sahip olması gereken Radarsız Yaklaşma Kontrol derecesini,
 

kk) Sağlık onayı: ICAO Ek-1 Sınıf 3 sağlık şartlarını gösterir belge onayını,
 

ll) Saha kontrol hizmeti: Kontrollü sahalarda, kontrollü uçuşlara sağlanan hava trafik kontrol hizmetini,
 

mm) Sektör: Kontrol sahasının veya uçuş bilgi bölgesinin bir parçasını,
 

nn) Sınav uzmanı: Hava trafik baş kontrolörü olan veya en az 5 yıl hava trafik kontrolörü olarak çalışmış, teorik ve pratik sınav yapmak üzere hava seyrüsefer hizmet sağlayıcı kuruluş tarafından seçilmiş personeli,
 

oo) Stajyer hava trafik kontrolörü: Hava seyrüsefer hizmet sağlayıcı tarafından, hava trafik kontrolörü olarak istihdam edilmek üzere kamu istihdam politikasına uygun olarak yerleştirilen ve temel hava trafik kontrol mesleki kursunu tamamlamamış, hava trafik kontrolörlüğü mesleğine hazırlanan personeli,
 

öö) Supervisör hava trafik kontrolörü: Trafik yoğunluğu ve sektörel iş yüküne paralel olarak ihtiyaç duyulduğunda üçüncü bir kontrolör olarak çalışma pozisyonunda planlanan ve ATC operasyonları sırasında sorumlu kontrolör ile planlama kontrolörünün iş yükünü paylaşan lisanslı ve dereceli tercihen tecrübeli bir hava trafik baş kontrolörü veya kontrolörünü,
 

pp) Uygulama hava trafik kontrolörü: Planlama kontrolörü ile eşgüdüm halinde ATC operasyonlarını yerine getiren, radyo - telefon iletişimini yürüterek sorumluluk sahasındaki uçakların aktif olarak kontrolünden sorumlu lisanslı veya dereceli hava trafik baş kontrolörü veya kontrolörünü,
 

rr) Ünite eğitim ve değerlendirme planı: Hava seyrüsefer hizmet sağlayıcı kuruluş tarafından hazırlanan, bir hava trafik kontrolörünün düzenli olarak tamamlaması gereken, olağan üstü durumları da içeren teorik ve pratik eğitim ve değerlendirme planını,
 

ss) Ünite onayı: Hava seyrüsefer hizmet sağlayıcı kuruluş tarafından hava trafik kontrol lisansına işlenen ve derecenin geçerli olduğu ünite, sektör veya çalışma pozisyonlarını belirten yetkilendirmeyi,
 

şş) Ünite şefi: En az 5 yıl ekip şefliği görevinde bulunmuş, ekiplerin düzenlenmesinden, anlaşma mektuplarının hazırlanmasından, ünitenin hizmet verimliliği ve bütünlüğünü gözetmekten, personelin sosyal ve idari işlerinin düzenlenmesinden; hava limanlarında hava trafik müdürlerine, hava meydanlarında ise meydan müdürlerine karşı sorumlu, hava seyrüsefer hizmet sağlayıcı kuruluş tarafından görevlendirilen kişiyi,
 

tt) Yaklaşma kontrol hizmeti: İniş, kalkış ve transit kat eden kontrollü uçuşlara sağlanan hava trafik kontrol hizmetini,
 

uu) Yeterlilik konusunda kuşku: Bir hava aracının güvenliğini tehlikeye sokan bir olaya veya kazaya karışan, yeterlilik gözlem sürecinde, derece gereklilikleri ve mesleki açıdan yeterli bulunmayan veya ilgili ünitenin eğitim ve değerlendirme usullerine uymayan veya ilgili ünitenin eğitim ve değerlendirmeleri sonucunda başarılı olamayan personelin durumunu,

ifade eder.

İKİNCİ KISIM
GENEL ESASLAR

BİRİNCİ BÖLÜM
DÜZENLEYİCİ KURULUŞUN GÖREV VE SORUMLULUKLARI

DENETİM

MADDE 5 –

    (1) Genel Müdürlük, hava seyrüsefer hizmetleri sağlayıcı kuruluş ve varsa diğer hizmet sağlayıcı kuruluşlar tarafından hava trafik kontrolörlerinin seçim, eğitim, lisans, derecelendirme ve kayıtların muhafazası işlemlerinin bu Yönetmelikte yer alan düzenlemelere uygunluğuna ilişkin gerekli denetimleri tarafsız ve şeffaf bir şekilde yapar.

LİSANSLARIN VERİLMESİ

MADDE 6 -

    (1) Genel Müdürlük, işbaşı eğitimini başarı ile tamamlayarak, hava seyrüsefer hizmet sağlayıcı tarafından yapılan değerlendirmeler neticesinde çalışacağı ünite için gerekli çalışma saatlerini dolduran, ilgili derece veya dereceleri almaya hak kazanmış asistan hava trafik kontrolörleri için hava seyrüsefer hizmet sağlayıcı tarafından hazırlanan hava trafik kontrolörü lisansını verir.

DERECE ŞARTI

MADDE 7 –

    (1) Hava seyrüsefer hizmetleri sağlayıcı kuruluş ve varsa diğer hizmet sağlayıcı kuruluşlar, istihdam ettikleri hava trafik kontrolörlerinin mesleklerini icra edebilmeleri için; çalıştıkları ünite, sektör veya pozisyon için geçerli derecelerden en az birine sahip olmalarını sağlamaktan Genel Müdürlüğe karşı sorumludur.

TEMEL HAVA TRAFİK KONTROL EĞİTİM MÜFREDATI

MADDE 8 –

    (1) Genel Müdürlük, hava seyrüsefer hizmet sağlayıcı tarafından düzenlenen temel ATC kurslarının ve hava trafik kontrol eğitimi veren yüksek öğrenim kurumlarının eğitim programlarının sürekli olarak yenilenmesini ve uluslararası standartlara uygun olmasını sağlar ve bunların uygunluğunu onaylar.

HAVA TRAFİK KONTROL ÜNİTE EĞİTİM PLANI

MADDE 9 –

    (1) Bir hava trafik kontrolörünün düzenli olarak takip etmesi gereken, olağanüstü durumları da içeren teorik ve pratik eğitim ve değerlendirme planlarının hazırlanmasına ilişkin esasların güncellenmesine yönelik eşgüdüm hava seyrüsefer hizmet sağlayıcı tarafından yürütülür. Ünite eğitim planları hava seyrüsefer hizmet sağlayıcı tarafından hazırlanır ve Genel Müdürlüğe gönderilir. Genel Müdürlük tarafından ünite eğitim planlarının uygulaması denetime tabi tutulur.

YETERLİLİK DÜZEYLERİ
MADDE 10 –

   (1) Hava seyrüsefer hizmet sağlayıcısı, hava trafik baş kontrolörünün ve hava trafik kontrolörlerinin mesleki düzey ve yeterliliklerinin muhafaza edilmesi amacıyla, bu kişilerin düzenli olarak teste tabi tutulmaları ve test sonuçlarının kayıt altına alınarak muhafaza edilmesinden Genel Müdürlüğe karşı sorumludur.

DEĞERLENDİRMELERİN DENETİMİ

MADDE 11 –

    (1) Genel Müdürlük, hava trafik kontrolörlerinin yeterliliklerinin değerlendirilmesi ile ilgili bu Yönetmeliğin 10 uncu maddesinde belirtilen kayıtların denetimini yapar. Bu denetlemede Genel Müdürlük tarafından talep edilen her türlü bilgi ve belgenin ibrazı zorunludur.

SAĞLIK ŞARTI
MADDE 12 –

    (1) Genel Müdürlük, hava seyrüsefer hizmet sağlayıcı ve diğer hizmet sağlayıcı kuruluşların, doğrudan hava trafik kontrol hizmetine yönelik görev yürütebilmeleri için; ünite şefi, ekip şefi, başkontrolör, kontrolör ve asistan hava trafik kontrolörlerinin ICAO Ek-1 Sınıf 3’e uygun geçerli sağlık raporlarına sahip olmaları şartına yönelik uygulamalarını denetler.

    (2) Sağlık raporları ile ilgili itiraz veya çekince ortaya çıkması halinde, hava seyrüsefer hizmet sağlayıcı kuruluş veya rapor sahibi kişi tarafından, sağlık raporunun gözden geçirilmesi veya yenilenmesi için yapılan başvurular, Genel Müdürlük tarafından ilgili sağlık kuruluşları ile eşgüdüm sağlanarak sonuçlandırılır.

PSİKOAKTİF MADDE KULLANIMI

MADDE 13 –

    (1) Genel Müdürlük, hava seyrüsefer hizmetleri sağlayıcı kuruluş ve diğer hizmet sağlayıcı kuruluşun, hava trafik kontrol ünitelerinde görev yapan tüm hava trafik kontrol personelinin, alkol ve psikoaktif madde kullanımını takip için usuller geliştirmesini ve ilaç kullanımı konusunda gerekli tavsiyelerde bulunup bulunmadığını denetler.

FİZİKİ YETERLİLİK

MADDE 14 –

    (1) Genel Müdürlük, hava seyrüsefer hizmet sağlayıcı kuruluşun, hava trafik kontrol ünitelerinde görevlendirilmiş bulunan ve doğrudan hava trafik kontrol hizmetine yönelik görev yürüten; ünite şefi, ekip şefi, baş kontrolör, kontrolör, asistan ve öğrenci hava trafik kontrolörlerinin, ICAO Ek-1 Sınıf 3’e göre; zihinsel, ruhsal ve fiziki yeterliliklerinde azalma olması veya görevlerini emniyetli ve tam olarak yapmalarını engelleyici alkol ve psikoaktif maddelerin etkisi altında olduklarının rapor edilmesi durumunda veya kadın personelin sorunlu hamilelikleri halinde, bu kişilerin hizmete devamını engelleyici tedbirleri aldırır.

SÜRELİ VEYA SÜRESİZ GÖREVDEN EL ÇEKTİRME
MADDE 15 –

    (1) Genel Müdürlük, hava seyrüsefer hizmet sağlayıcı kuruluşun hava trafik kontrol ünitelerinde görevlendirilmiş olup, doğrudan hava trafik kontrol hizmetine yönelik görev yürüten bir ünite şefi, ekip şefi, hava trafik baş kontrolörü, hava trafik kontrolörü ve asistan hava trafik kontrolörünün; ICAO Ek-1 Sınıf 3’e göre; zihinsel, ruhsal ve fiziki yeterliliklerinde azalma olması, görevini emniyetli ve tam olarak yapmasını engelleyici alkol ve psikoaktif madde kullanım alışkanlığının belgelenmesi, mesleki yetersizliğinin tespit edilmesi veya çok ciddi hava olayına veya kazaya sebebiyet vermesi durumunda; kişinin hizmete devam ettirilmemesi yönünde tedbirler alınıp alınmadığını denetler.

    (2) Bu amaçla kişinin sahip olduğu derece veya dereceler hava seyrüsefer hizmet sağlayıcı kuruluş tarafından en az 1 ay en fazla 6 ay olmak koşuluyla süreli olarak askıya alınır veya süresiz olarak iptal edilir.

    (3) Gerekli belgelerin hava seyrüsefer hizmet sağlayıcı kuruluş ve diğer hizmet sağlayıcı tarafından sunulması halinde; kişinin haiz olduğu, öğrenci hava trafik kontrolörü sertifikası veya hava trafik kontrolörü lisansı Genel Müdürlük tarafından en az 1 ay en fazla 6 ay olmak koşuluyla süreli olarak askıya alınır veya süresiz olarak iptal edilir.

İKİNCİ BÖLÜM
HAVA SEYRÜSEFER HİZMET SAĞLAYICI KURULUŞUN GÖREV VE SORUMLULUKLARI

ÖĞRENCİ HAVA TRAFİK KONTROLÖRÜ SERTİFİKASI
MADDE 16 –

    (1) Hava seyrüsefer hizmet sağlayıcı tarafından düzenlenen hava trafik kontrol kursunu bitiren hava trafik kontrolörleri ile hava trafik kontrol eğitimi veren yükseköğretim kurumlarına ait diplomasını ibraz eden adaylara, işbaşı eğitimcisi gözetiminde, derece ve lisans almak amacıyla canlı trafik ortamında eğitim yapabilmeleri için hava seyrüsefer hizmet sağlayıcı tarafından öğrenci hava trafik kontrolörü sertifikası verilir.

    (2) Canlı trafik ortamında eğitim alacak adayların öğrenci hava trafik kontrolörü sertifikasının bulunması zorunludur.

HİZMET GEREKLİLİKLERİ

MADDE 17 –

    (1) Hava seyrüsefer hizmet sağlayıcısı, hava trafik kontrol ünitelerinde doğrudan hava trafik kontrol hizmetine yönelik görev yürüten ünite şefi, ekip şefi, baş kontrolör, kontrolör ve asistan hava trafik kontrolörlerinin;

 

a) Sağlanan hava trafik kontrol hizmetine uygun geçerli sertifika, lisans, derece veya derecelere sahip olmalarından,
 

b) ICAO Ek-1 Sınıf 3’e uygun geçerli sağlık raporlarının bulunmasından,
 

c) Mesleki yeterliliklerinin, teorik ve uygulamalı değerlendirmelerle, devamlı olarak muhafaza edilmesinden,
 

ç) İlk defa derece alacakların işbaşı eğitimlerinin tamamlanarak, yapılacak teorik ve uygulamalı değerlendirmelerle, derece almaya hak kazanan adayların hava trafik kontrolörü lisansı için başvuru yapmalarını sağlamaktan,

sorumludur.

EĞİTİM PLANI

MADDE 18 –

    (1) Hava seyrüsefer hizmet sağlayıcısı, hava trafik kontrol ünitelerinde hava trafik kontrol hizmetlerinin emniyetle sağlanması için gerekli standartların karşılanabilmesi bakımından, hava trafik kontrolörlerinin eğitimi konusunda onaylanmış temel eğitim, derece eğitimi ve ünite eğitim planları ile, operasyonel yeterliliğin sürekliliğinin sağlanması amacıyla tazeleme ve acil durum eğitim planlarını hazırlar ve Genel Müdürlüğün onayının ardından yayınlar.

YETERLİLİK PLANLARI
MADDE 19 –

    (1) Derecelerin alınabilmesi için yerine getirilmesi gereken şartları belirleyen derece gereklilikleri dokümanı, hava seyrüsefer hizmet sağlayıcısı tarafından hazırlanarak yayımlanır.

    (2) Hizmet sağlayıcı kuruluş, hava trafik kontrol ünitelerinde, doğrudan hava trafik kontrol hizmetine yönelik görev yürüten, ünite şefi, ekip şefi, baş kontrolör, kontrolör ve asistan hava trafik kontrolörlerinin; mesleki yeterliliklerinin ve deneyimlerinin muhafazası için;
 

a) Hava trafik kontrolörlerinin sahip olduğu derecelere ait ünite, sektör veya pozisyonda belirli bir zaman diliminde asgari çalışma saatlerini takip etmekten,
 

b) Derecelerin alınabilmesi için yerine getirilmesi gereken şartları belirleyen derece gereklilikleri dokümanına uygun olarak, yeterlilik düzeylerinin muhafaza edildiğini belgelemek amacıyla, teorik ve uygulamalı olarak değerlendirmeye tabi tutulmalarını sağlamaktan,
 

c) Periyodik olarak bilgi tazeleme ve acil durum eğitimlerine alınmalarını sağlamaktan,
 

ç) Kesintisiz 180 gün aktif çalışmadan uzak kalan hava trafik kontrol hizmet personelinin mesleki yeterliliklerinin tekrar kazanılması amacıyla derece veya sektör eğitimlerine alınmalarını sağlamaktan,

sorumludur.

SAĞLIK ŞARTI

MADDE 20 –

    (1) Hava seyrüsefer hizmet sağlayıcı kuruluş doğrudan hava trafik kontrol hizmetine yönelik görevleri yürütebilmeleri için; ünite şefi, ekip şefi, baş kontrolör, kontrolör, asistan hava trafik kontrolörlerinin ICAO Ek-1 Sınıf 3’e uygun geçerli sağlık raporlarına sahip olmalarını sağlar.

     (2) Sağlık raporlarının ICAO Ek-1 Sınıf 3’e uygunluğu ile ilgili hava seyrüsefer hizmet sağlayıcı kuruluş, Genel Müdürlük, hava trafik kontrol hizmetleri personeli tarafından bir itiraz veya çekince ileri sürülmesi halinde, raporun gözden geçirilmesi veya yenilenmesi için, Genel Müdürlüğe başvurur.

YETERLİLİK DEĞERLENDİRMESİ

MADDE 21 –

    (1) Hava seyrüsefer hizmet sağlayıcısı, hava trafik kontrolörlerinin yeterlilik değerlendirmelerinin neticelerini, sağlık raporları ile birlikte derecelerin yenilenmesi ve derecelerin geçerliliğinin muhafazası amacıyla kayıt altına alır, derecelerin hava trafik kontrol lisanslarına işlenmesini sağlar.

ALKOL VE PSİKOAKTİF MADDE KULLANIMININ DENETİMİ

MADDE 22 –

    (1) Hava seyrüsefer hizmet sağlayıcısı, hava trafik kontrol ünitelerinde, doğrudan hava trafik kontrol hizmetine yönelik görev yürüten ünite şefi, ekip şefi, baş kontrolör, kontrolör ve asistan hava trafik kontrolörlerinin alkol ve psikoaktif madde kullanıp kullanmadıklarını tespit eder ve kullanılabilecek ilaçlar konusunda bu kişileri bilgilendirir.

SÜRELİ VEYA SÜRESİZ GÖREVDEN EL ÇEKTİRME YETKİSİ

MADDE 23 –

    (1) Hava seyrüsefer hizmet sağlayıcısı tarafından, hava trafik kontrol ünitelerinde, doğrudan hava trafik kontrol hizmetine yönelik görev yürüten bir ünite şefi, ekip şefi, hava trafik baş kontrolörü, hava trafik kontrolörü ve asistan hava trafik kontrolörünün;
 

a) ICAO Ek-1 Sınıf 3’e göre; zihinsel, ruhsal ve fiziki yeterliliğinde azalma olması,
 

b) Görevini emniyetli ve tam olarak yapmasını engelleyici alkol ve psikoaktif madde kullanım alışkanlığının belgelenmesi,
 

c) Ünite eğitim planlarına riayet etmemesi, çalışma ortamını bozacak ve iş akışını engelleyecek davranışlarda bulunması,
 

ç) Mesleki yetersizliğinin tespit edilmesi veya çok ciddi hava olayına veya kazaya sebebiyet vermesi, durumlarında kişinin hizmete devamına izin verilmez.

    (2) Bu amaçla, kişinin sahip olduğu derece veya dereceler hava seyrüsefer hizmet sağlayıcısı tarafından en az 1 ay en fazla 6 ay olmak koşuluyla süreli olarak askıya alınır ve kişi asistan hava trafik kontrolörü olarak görevlendirilir.

    (3) Bu maddenin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (ç) bentlerinde sayılan durumların devamlılık göstermesi veya büyük bir ihmal ya da görevi kötüye kullanma durumunun tespit edilmesi hallerinde, hava seyrüsefer hizmet sağlayıcısı gerekli belgeler ile Genel Müdürlüğe başvurarak, kişinin sahip olduğu hava trafik kontrolörü lisansının en az 1 ay en fazla 6 ay süre ile askıya alınmasını veya süresiz olarak iptal edilmesini talep eder.

İDARİ KURALLARI UYMAMA
MADDE 24 –

    (1) Hava seyrüsefer hizmet sağlayıcısı, hava trafik hizmetleri ve hava trafik kontrol hizmetleri personelinin; kuruluş, birim veya ünitenin etkin hizmete ve hava trafik emniyetini muhafazaya yönelik idari kurallarına ve görev disiplinine uymaması, sertifika, lisans ve derece almaktan kaçınması durumlarında 23 üncü madde doğrultusunda mesleki yaptırım uygular veya yetkili makamlara uygulatır.

KOMİSYON TEŞKİLİ

MADDE 25 –

    (1)  Hava seyrüsefer hizmet sağlayıcısı,

 

a) İlk defa istihdam edilecek hava trafik kontrolör adaylarının, öğrenci hava trafik kontrolörü sertifikasına sahip kişilerin veya hava trafik kontrolör lisansına sahip kişilerin bilgisayar destekli değerlendirme ve yazılı ve sözlü sınav usulleri ile komisyonları belirler, sınavları yürütür.
 

b) Ünite şefi, ekip şefi, hava trafik baş kontrolörü ve hava trafik kontrolörü, işbaşı eğitimcisi seçimi ve derece yenileme sınavları için usulleri belirleyerek komisyonları oluşturur ve sınavları yürütür.

 

c) Genel Müdürlük tarafından teşkil edilecek hava trafik kontrolörü lisans komisyonuna üye temin eder.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
HAVA TRAFİK KONTROL PERSONELİNİN GÖREV VE SORUMLULUKLARI
 

ÖĞRENCİ HAVA TRAFİK KONTROLÖRÜ SERTİFİKASI SAHİBİ PERSONEL
MADDE 26 –
    (1) Öğrenci hava trafik kontrolörü,
 

a) Geçerli bir öğrenci hava trafik kontrolörü sertifikasına ve ICAO Ek-1 Sınıf 3 hükümlerine uygun, geçerli bir sağlık raporuna sahip olmaktan,
 

b) Hizmet sağlayıcı kuruluş tarafından belirlenen usuller çerçevesinde, işbaşı eğitimine başlayacak yeterliliğe sahip olmaktan, ünite yeterlilik değerlendirme usullerine uymaktan,
 

c) İşbaşı eğitimi almaya engel olabilecek her türlü sağlık yetersizliğini ünite yönetimine bildirmekten,
 

ç) Alkol ve psikoaktif maddelerin etkisinde ise veya herhangi bir ilaç alıyorsa ve bu ilaçların işbaşı eğitimi alma yeteneği üzerinde etkisi varsa, bu durumları ünite yönetimine bildirmekten,
 

d) Emniyetli ve düzenli çalışmasını engelleyen fiziki şartlarında azalma olduğunda bu durumu yönetime bildirmekten,
 

e) Kadın personel iş başı eğitimini etkileyecek sorunlu bir hamilelik geçiriyorsa durumunu yönetime bildirmekten,

sorumludur.

LİSANS SAHİBİ HAVA TRAFİK KONTROL PERSONELİNİN SORUMLULUKLARI

MADDE 27 –

    (1) Lisans sahibi hava trafik kontrolörü
 

a) Lisansında işlenmiş derecelerin ve ICAO Ek-1 Sınıf 3 hükümlerine uygun geçerli sağlık raporlarının, geçerlilik süresinin dolmamış olmasından,
 

b) Ünitenin yeterlilik denetleme usullerine uymaktan ve lisansında işlenmiş derecelerin verdiği yetkilere uygun hizmetleri görebilecek yeterlilikte olmaktan,
 

c) Mesleki yeterliliği konusunda kuşku oluşması durumunda, hizmet sağlayıcı kuruluş tarafından kendisine bildirilen usullere uymaktan,
 

ç) Hava trafik kontrol hizmeti vermesine engel olabilecek her türlü sağlık yetersizliğini ünite yönetimine bildirmekten,
 

d) Kadın personel sorunlu bir hamilelik geçiriyorsa durumunu ünite yönetimine bildirmekten,
 

e) Alkol ve psikoaktif maddelerin etkisinde ise veya herhangi bir ilaç alıyorsa ve bu ilaçların gördüğü hizmet üzerinde etkisi varsa, bu durumları ünite yönetimine bildirmekten,

 

f) Hizmet teknik altyapısına ilişkin her türlü teknik aksaklık ve hava olayını uygun formlar vasıtasıyla rapor etmekten,

sorumludur.

ÜÇÜNCÜ KISIM

BAŞVURU, ARANILAN NİTELİKLER, SINAVLAR VE SAĞLIK ŞARTLARI
BİRİNCİ BÖLÜM
BAŞVURU

HAVA SEYRÜSEFER HİZMET SAĞLAYICISI TARAFINDAN HAVA TRAFİK KONTROLÖR
ADAYLARININ SEÇİMİNDE ESAS ALINACAK ÖLÇÜTLER
MADDE 28 –

     (1) Temel hava trafik kontrol eğitimine başlayacak adayların aşağıdaki niteliklere sahip olması zorunludur.

 

a) T.C. vatandaşı olmak,

 

b) 27 yaşından gün almamış olmak,
 

c) 4 yıllık yüksek okul mezunu olmak,
 

ç) ICAO Ek- 1 Sınıf 3 hükümlerine uygun geçerli bir sağlık raporu almak,
 

d) Güvenlik soruşturması ile hava trafik kontrolörlüğü yapmaya uygun olduğunu belgelemek,
 

e) Taksirli suçlar ile kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırımlara çevrilmiş aşağıda sayılan suçlar dışında tecil edilmiş hükümler hariç olmak üzere, 6 aydan fazla hapis veya affa uğramış olsalar bile Devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, yağma, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçtan veya ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama, kaçakçılık, vergi kaçakçılığı ve haksız mal edinme suçlarından hükümlü bulunmamak,
 

f) Genel yetenek testleri (dikkat, algılama, zihinsel matematik, üç boyutlu düşünme) ve kişilik değerlendirme (motivasyon, karar verme, stres değerlendirme) yöntemlerini içeren bilgisayar destekli, uluslararası standartlara sahip kontrolör seçme programı ve bu maddenin 1 inci fıkrasının (g) bendinde yer alan hususların tespitine yönelik sınavda başarılı olmak,

 

g) Hava/yer ve yer/yer sesli iletişiminde Türkçe ve İngilizce dillerinde, yanlış anlamalara ve aksamalara yol açabilecek belirgin bir aksan veya lehçe, dilde pelteklik, gizli kekemelik ve aşırı heyecan sahibi olmamak,
 

ğ) Başvuru sırasında, İngilizce dilinde KPDS sınavından en az 70 veya TOEFL sınavından en az 193 veya IELTS sınavının her bölümünden en az 6,5 veya FCE sınavından en az A veya CAE sınavından en az C veya CPE sınavından en az C düzeyinde puan aldığını belgelemek,

  (2) Hava seyrüsefer hizmet sağlayıcı kuruluş, gerektiğinde ICAO veya EUROCONTROL kaynaklı testleri kullanarak yeterlilik değerlendirmesi yapabilir. Bu değerlendirmede başarılı sayılmak için 100 üzerinden 70 puan alınması zorunludur.

İKİNCİ BÖLÜM
HAVA TRAFİK KONTROLÖRLERİNDE ARANAN NİTELİKLER  VE SAĞLIK ŞARTLARI
MADDE 29 –

    (1) Hava seyrüsefer hizmet sağlayıcısı tarafından, öğrenci hava trafik kontrolörü sertifikası verilmeden önce, bu Yönetmeliğin 28 inci maddesinde belirtilen ölçütlere uygun olarak seçilmiş kişilerin;

 

a) ICAO Ek-1 Sınıf 3 hükümlerine uygun geçerli bir sağlık raporuna sahip olması,
 

b) Genel Müdürlük tarafından onaylanmış hava trafik kontrolör eğitim programı çerçevesinde eğitim veren yükseköğretim kurumlarında bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek-2)’deki temel hava trafik kontrol eğitimi aşamasını veya hava seyrüsefer hizmet sağlayıcısı tarafından düzenlenen temel ATC kursunu başarı ile tamamladığını belgelemesi,

zorunludur.

HAVA TRAFİK KONTROLÖRÜ LİSANSINA İLİŞKİN SAĞLIK ŞARTLARI

MADDE 30 -

    (1) Bu Yönetmeliğin 29 uncu maddesinde belirtilen ölçütlere uygun olarak öğrenci hava trafik kontrolörü sertifikası verilmiş kişilere hava trafik kontrolörü lisansı verilebilmesi için ilgilinin,

 

a) 21 yaşını doldurmuş, 30 yaşından gün almamış olması,
 

b) ICAO Ek-1 Sınıf 3 hükümlerine uygun geçerli sağlık raporuna sahip olması,
 

c) Emniyet, güvenlik ve kriz yönetimi konularını da içeren işbaşı eğitimi ile yapılacak ünite, sektör veya pozisyon değerlendirmelerini başarı ile tamamlamış olması,

 

ç) Lisans Komisyonu tarafından yapılan lisans sınavından 100 puan üzerinden en az 70 puan alması,

zorunludur.

HAVA TRAFİK KONTROLÖRÜ DERECESİNE İLİŞKİN SAĞLIK ŞARTLARI
MADDE 31 -

    (1) Hava seyrüsefer hizmet sağlayıcısı tarafından, lisans sahibi bir hava trafik kontrolörüne derece verilebilmesi için ilgilinin,

 

a) ICAO Ek-1 Sınıf 3 hükümlerine uygun geçerli bir sağlık kurulu raporuna sahip olması,
 

b) Geçerli bir hava trafik kontrolör lisansına sahip olması,
 

c) Hava trafik kontrolörünün çalışacağı ünite derecesi ile ilgili ünite eğitimini ve değerlendirmeleri başarı ile tamamlamış olması,
 

ç) Teori ve uygulamalı olarak iki aşamalı yapılan derece yenileme sınavlarının her birinden 100 puan üzerinden en az 70 puan alarak her iki sınavda da başarılı olması,

zorunludur.

İŞBAŞI EĞİTİMCİLİĞİ ŞARTLARI

MADDE 32 –

   (1) Bir hava trafik kontrolörünün, Hava seyrüsefer hizmet sağlayıcısı tarafından işbaşı eğitimcisi olarak yetkilendirilebilmesi için ilgilinin,
 

a) ICAO Ek-1 Sınıf 3 hükümlerine uygun geçerli bir sağlık raporuna sahip olması,
 

b) İşbaşı eğitimi vereceği derece ile ilgili olarak en az 5 yıllık mesleki tecrübesinin bulunması,
 

c) Eğitim vereceği sektör veya pozisyonda en az 2 yıllık mesleki tecrübesinin bulunması,
 

ç) Ulusal ya da uluslararası kurumlardan hava trafik kontrol işbaşı eğitimcisi sertifikası almış olması,

zorunludur.