|
|
İLK HAVA ŞEHİTLERİMİZ VE İSTANBUL-KAHİRE UÇUŞU |
|
Balkan
Savaşının acı hatıralarını silmek ve
Osmanlı İmparatorluğunun kuvvetini
göstererek sarsılan prestijini takviye
etmek, Fransız uçucularının Türkiye’de
yarattığı hayranlığı Türk Havacılarına
çevirmek amacıyla Harbiye Nazırı Enver
Paşa, iki tayyarelik bir filonun
Kahire’ye gitmesini kararlaştırdı. |
|
İstanbul-Kahire Seferi Öncesi Uçuş
Ekibi |
Sadık, İsmail Hakkı, Fethi ve Nuri
Beyler |
Yeşilköy-İstanbul /
8 Şubat 1914 |
|
Fotoğraf: Türk Hava Kuvvetleri |
|
Bu yolculuğa Bleriot marka “Muavenet-i
Milliye” uçağıyla, Duperdussin marka
“Prens Celaleddin” uçağı katılmıştır.
Bleriot uçağı ile Pilot Yüzbaşı Fethi
Bey ve yardımcısı Rasıt Üsteğmen Sadık Bey, Duperdussin
uçağı ile de Pilot Teğmen Nuri Bey ve Rasıt Yüzbaşı İsmail Hakkı Bey uçacaktı. Tam
bir macera seferi olmasına rağmen yer
hizmetleri iyi düzenlenmiş, belirlenen
merkezlere benzin ve yedek parça
gönderilmişti. Ayrıca uçakları karadan
makinistler takip edecek, arızaları
tamir edeceklerdi. Seyahat programı ise
İstanbul’dan hareketle Eskişehir, Afyon,
Konya, Ulukışla, Adana, Halep, Humus,
Beyrut, Şam, Kudüs, El-Ariş, Port-Said,
Kahire ve İskenderiye’den oluşan toplam
25 saat ve 2515 kilometrelik bir
güzergâh üzerinden yürütülecekti. |
|
Bleriot Uçağına Benzin İkmali |
Fotoğraf: Türk Hava Kuvvetleri |
|
Seyahat 8 Şubat 1914’de İstanbul
Yeşilköy’den yağmurlu bir havada
merasimle başlamıştır. Törene Enver,
Talat ve Cemal Paşalar katılmıştır.
Şam’a ulaşan Pilot Fethi Bey ve Rasıt Sadık
Bey, Kudüs’e gitmek için 27 Şubat’ta
Şam’dan havalanmışlar, bir süre sonra
uçakları Taberiye Gölü yakınlarında
deniz seviyesinden 212 metre alçakta bulunan
kayalık bir yerde düşmüş ve her ikisi de
şehit olmuştur. Kazanın nasıl meydana
geldiği kesin olarak anlaşılmamış, ancak
kazaya kötü hava şartları veya teknik
bir arızanın sebep olduğu üzerinde
durulmuştur. |
|
Fotoğraf: Türk Hava Kuvvetleri |
|
Ülke büyük bir üzüntüye kapılmış,
şehitler Şam’a getirilerek bir törenle
Selahaddin Eyyübi Türbesi arazisine
defnedilmişlerdir. Harbiye Bakanlığı bu
ekibin yerine, yeni bir üçüncü ekibin
seyahate çıkmasını kararlaştırmıştır. 6
Mart günü “Ertuğrul” adlı Bleriot marka
bir uçak ile İstanbul’dan yola çıkan
Pilot Salim Bey ve Rasıdı Kemal Bey ancak
Edremit’e kadar gidebilmişlerdir. |
2’nci ekip olan Nuri ve İsmail Hakkı Bey
ise Yafa’ya ulaşmışlar, 11 Mart’ta
Yafa’dan hareket esnasında irtifa almak
için uğraşırken uçakları hız kaybına
uğrayarak denize düşmüştür. Yardım
gelinceye kadar Nuri Bey boğulmuş,
İsmail Hakkı Bey ise kurtarılmıştır.
Nuri Bey de Şam’da diğer şehitlerimizin
yanında defnedilmiştir. |
|
İlk Hava Şehitlerimizin
Selahaddin Eyyubi Camisi'ndeki
Mezarları |
Şam-Suriye |
|
Fotoğraf: Türk Hava Kuvvetleri |
|
Hasara uğradığı için Edremit’te iptal
edilen seyahatin yerine 4’üncü bir sefer
yapılması ve şehit havacıların
bıraktıkları yerden, Yafa’dan devam
ederek Kahire yolculuğunun tamamlanması
kararlaştırılmıştır. Edremit halkının
parasıyla alınan ve “Edremit” adı
verilen Bleriot tipi uçak, Saidiye
Gemisi’yle 11 Nisan’da İstanbul’dan
Beyrut’a nakledilmiştir. Uçak orada
monte edilmiş ve birkaç deneme uçuşundan
sonra ekip önce Kudüs’e, daha sonra El-Âriş
ve Port-Said’e ulaşmıştır. Kahire’ye
doğru yola çıkan pilotlar, hava
muhalefeti yüzünden zorunlu iniş yapmış,
ancak 9 Mayıs 1914’te Kahire’ye
varmışlardır. Kahire’de birçok gösteri
uçuşu yaptıktan sonra İskenderiye’ye
geçen Osmanlı pilotları, 22 Mayıs’ta
Romanya’nın Daçya Vapuru’na
tayyarelerini yükleyerek İstanbul’a
dönmüşlerdir. Bu seyahat esnasında
Kudüs, Port-Said ve Tanta’dan birer,
İskenderiye’den dört uçak alınacak kadar
bağış toplanmıştır. İlk hava
şehitlerimizin hatıralarını bir abide
ile ebedileştirmek için Nisan 1914’te
Fatih’te Belediye Binası önündeki sahaya
temeli atılan anıt 1916 yılında
tamamlanmıştır. |
İstanbul - Kahire Uçuşunda (8 Şubat – 22
Mayıs 1914) Görev Alan Personel ve Uçak
Tipleri: |
1
NCİ UÇUŞ EKİBİ |
Uçak Tipi |
Pilot |
Rasıt |
Uçak İsmi |
Düşünceler |
Bleriot |
Fethi Bey |
Sadık Bey |
Muavenet-i Milliye |
27 Şubat 1914'de şehit oldular |
|
2
NCİ UÇUŞ EKİBİ |
Uçak Tipi |
Pilot |
Rasıt |
Uçak İsmi |
Düşünceler |
Duperdussin |
Nuri Bey |
İsmail Hakkı Bey |
Prens Celaleddin |
Nuri Bey 11 Mart 1914'de şehit
oldu |
|
3
NCÜ UÇUŞ EKİBİ |
Uçak Tipi |
Pilot |
Rasıt |
Uçak İsmi |
Düşünceler |
Bleriot |
Salim Bey |
Kemal Bey |
Ertuğrul |
- |
|
4 NCÜ UÇUŞ EKİBİ |
Uçak Tipi |
Pilot |
Rasıt |
Uçak İsmi |
Düşünceler |
Bleriot |
Salim Bey |
Kemal Bey |
Edremit |
- |
|
|
UÇUŞ GÜZERGÂHLARI VE MESAFELERİ |
İstanbul Eskişehir |
220 kilometre |
Eskişehir-Afyon |
129 kilometre |
Afyon-Konya |
280 kilometre |
Konya-Ulukışla |
150 kilometre |
Ulukışla-Adana |
130 kilometre |
Adana-Halep |
200 kilometre |
Halep-Humus |
180
kilometre |
Humus-Beyrut |
300 kilometre |
Beyrut-Şam |
90 kilometre |
Şam-Kudüs |
200 kilometre |
Kudüs-El'ariş |
150 kilometre |
El'ariş-Port Sait |
150 kilometre |
Port Sait-Kahire |
175 kilometre |
Kahire-İskenderiye |
170 kilometre |
Toplam |
2.515 kilometre |
|
Kaynak: Kaynaklar / Yurtiçi / Sıra No.:
9 |
|
|