1. F-104
Uçağının
Türk Hava
Kuvvetleri’ne
Girişi: |
İkinci Dünya
Savaşı sona
erince, seferi
durumdaki Türk
Hava Kuvvetleri,
barış üslerine
dönerek,
seferberlik
gereği savaş
süresince
olağanüstü
teşkil ettiği
bazı birlik ve
müesseseleri
lağvetmiş; diğer
taraftan, barış
teşkilatında
kalacak
birlikler de
kurulmuş ve
kadro bakımından
tensik
olunmuştu. Bu
uygulama sonunda
Türk Hava
Kuvvetleri,
savaşın verdiği
tecrübelere ve
ondan aldığı
taktik ve
stratejik
derslere göre
yeniden organize
edildi. İkinci
Dünya Savaşı’nın
sonunda Truman
Doktrini ve
Marshall
Yardımı’ndan
yararlanarak
Türk Hava
Kuvvetleri’ne
günün modern
silahları,
muharebe araç ve
gereçleri
sağlandı. Daha
sonra, 1951
yılında jet
uçaklarına geçiş
için bazı
hazırlıklar da
yapıldı. Türkiye
1952 yılında
NATO teşkilatına
girdikten sonra,
Türk Hava
Kuvvetleri bir
plan gereğince
pervaneli
uçaklarını
tasfiye etti. Bu
suretle yeni
alınan jet
uçaklarına
intikal devri
başladı.
Sağlanan modern
hava araç ve
gereçleriyle
Türk Hava
Kuvvetleri artık
zamanın
teknolojik
gelişmelerine
uygun bir
yenileme
dönemine girmiş
bulunuyordu. Bu
safhada NATO
faktörüne göre
taktik hava
kuvveti ve hava
ulaştırmasının
kuvvet hedefleri
de iyice belli
olmuştu. Nitekim
bu devrede,
demode olmuş
pervaneli
muharebe
uçakları kısa
denecek bir
sürede peyderpey
jet uçaklarıyla
değiştirildi.
Bunun sonucu,
ilk olarak
tayyare alayları
hava üs
teşkilatına
dönüştürüldü.
Miatlarını
doldurmuş olan
pervaneli ve
orta menzilli
bombardıman
uçakları kadro
dışı bırakıldı.
Bundan kısa bir
süre sonra
tümen, alay,
tabur, bölük
gibi kuruluşlar
da kaldırıldı ve
yerine hava
grubu, filo gibi
modern hava
teşkilatı
prensibi kabul
edildi. İşte bu
suretle, jet
grupları, jet
filoları teşkil
edildi. Bu
teşkilat
değişikliği ile
birlikte Türk
Hava
Kuvvetleri’nin
bir parçası olan
ve yeni teşkil
edilmiş bulunan
hava üsleri bir
hamlede T-33,
F-84G, F-84F,
F-86, RF-84F ve
nihayet F-100
gibi o zamanın
en modern jet
uçaklarıyla
donatıldı. |
Pervaneli
uçak
personelinin
jetlere
intibakını
sağlamak için
Jet Eğitim Üssü
kuruldu ve kısa
zamanda jetlere
pilot ve bakımcı
personel
yetiştirildi.
Birçok personel
de eğitim için
Kanada ve
Amerika’ya
gönderildi. 1951
yılında jet
uçaklarını da
bünyesine alan
Türk Hava
Kuvvetleri, 1960
yılına kadar bu
uçaklara
tamamıyla
intibak etmiş ve
artık hava
teknolojisinde
varılacak olan
yeni aşamalara
kendisini
eriştirmek ve
yenilemek
durumuna
getirmiş
bulunuyordu.
İşte bu devrede
Kara ve Deniz
Kuvvetleri gibi
Hava Kuvvetleri
de her
kademesinde
yapılan yenilik
ve
değişikliklerle
adeta bir
yeniden oluşma
evresine
girmişti. 1960
yılından sonra,
önce milli bütçe
imkanları
titizlikle
dikkate
alınarak, Türk
Hava
Kuvvetleri’nin
bu devrede uzay
teknolojisi
aşamasına giren
dünya
havacılığına
ayak
uydurabilmesi
için kendisine
ayrılan tahsisat
haklı olarak
arttırıldı. Türk
Hava Kuvvetleri
sınırlı da olsa
artan bütçesiyle
zamanın
teknolojik
gelişmeleri
sonucu beliren
ihtiyaçlarını
belli bir oran
içinde
karşılamaya
çalıştı. Milli
bünyede alınıp
bulunan bu
imkanlar ile
noksanların
ikmaline gayret
edilirken, diğer
taraftan üyesi
olduğumuz NATO
teşkilatı ile
daha sıkı bir
koordinasyon
yapıldı. Samimi
ve iyi niyete
dayanan bu iş
birliğine
dayanılarak,
Türkiye’nin
jeopolitik
durumu ve
yetişmiş
personeli
oranında hava
gücüne verdiği
önemi anlayan ve
bu hususta kendi
imkanları ile
yaptığı
atılımları
yakından izleyen
müttefiklerimiz,
bu istekleri
makul karşıladı
ve Türk Hava
Kuvvetleri’nin
1951’den
itibaren
kullanmış olduğu
F-84G jet
uçaklarını bu
sırada çok üstün
performanslara
ulaşmış olan
yeni jet
modelleri ile
değiştirmeye
karar verdi. |
1960’ların
ortalarına
gelindiğinde
başta Almanya
olmak üzere
NATO’nun birçok
Avrupalı üyesi
hava
kuvvetlerinin
donatımında
Lockheed yapımı
F-104G
Starfighter
uçağını seçmiş
ve bu ülkeler
için büyük
miktarlarda uçak
üretilmeye
başlanmıştı. |
Türkiye,
“NATO Karşılıklı
Yardım Programı
(MAP-Military
Aid Program)”
kapsamında
Starfighter
uçaklarını hibe
olarak alan ilk
NATO
ülkelerinden
birisidir. MAP
kapsamında
alınacak olan bu
uçaklar için 25
Mart 1963’te
Mürted (Akıncı)
Hava Üssünde
F-104
uçaklarıyla
modernize
edilmiş bir filo
“F-104 G Filosu”
adıyla kuruldu.
Amerikan uçak
taşıt gemisi
“U.S.S. Triton”
ile İzmir
Çamaltı
Tuzlası’na
getirilen
Lockheed yapımı
15 adet F-104G
ve 2 adet
TF-104G uçağı 09
Mayıs 1963
tarihinde F-104G
Filosu’na tahsis
edildi. Böylece
Türk Hava
Kuvvetleri 2
Mach uçuş
hızıyla tanışmış
oldu. |
|
Amerikan
uçak
taşıt
gemisi
U.S.S.
Triton'dan
indirilen
F-104G
Starfighter
Uçağı |
|
|
İlk F-104G Uçağının Teslim Alınışı |
|
|
Başbakan İsmet İnönü F-104G Uçağını İncelerken |
|
Eğitimlerin
ve gerekli
modifikasyonların
tamamlanmasını
müteakiben Türk
F-104G
Starfighter
uçakları ile ilk
uçuş Yzb. Burhan
ÖZKAN ve
öğretmeni Yzb.
OSBORNE
tarafından 1
Temmuz 1963
tarihinde Mürted
Hava Üssü’nde
gerçekleştirildi.
1 Ağustos 1963
tarihinde F-104
Filosu’nun adı
144’üncü Filo
olarak
değiştirildi. |
|
TF-104G Uçağı İle İlk Uçuşu Gerçekleştiren Pilotlar |
Solda: Hv.Plt.Yzb.Burhan ÖZKAN. Sağda: Uçuş öğretmeni Yzb.OSBORNE |
|
|
1 Temmuz
1964’te yine MAP
kapsamında
alınan Canadair
yapımı 18 adet
F-104G ve 2 adet
TF-104G uçağı
ikinci F-104G
filosu
oluşturmak üzere
Mürted Hava
Üssü’nde konuşlu
141’inci Filo’ya
tahsis edildi.
Bu uçakların son
beş tanesi 25
Aralık 1965
tarihinde
Amerikan uçak
gemisi “U.S.S.
CARD” ile
İzmir’e
getirildi.
1968’de ise 4
adet F-104 uçağı
daha Türkiye’ye
geldi. 9 Ağustos
1967 tarihinde
141’inci Filo
personeli ve
uçaklarıyla
Balıkesir’e,
aynı tarihte
191’inci Filo
Mürtedde intikal
etti. Türk
F-104’lerini
büyük bir başarı
ile uçuran
144’üncü Filoya
1968 yılında
Lockheed Firması
tarafından “Uçuş
Emniyet
Armağanı”
verildi. 25
Nisan 1972
tarihinde Türk
Hava Kuvvetleri
yeni teşkilat
yapısına uygun
olarak 144’üncü
Filonun adını
141’inci Filo
(Akıncı),
141’inci Filonun
adını 191’inci
Filo (Balıkesir)
ve 191’inci
Filonun adını
ise 142’nci Filo
(Akıncı) olarak
değiştirdi. 1974
Kıbrıs Barış
Harekatına
katıldılar.
Önemli ve özel
görevler
üstlenen bu
F-104 Filoları
seçilmiş
hedeflere
taarruzlar
gerçekleştirerek
büyük başarılar
gösterdiler.
Harekat
sırasında
Amerikan
Hükümeti Türk
F-104
filolarındaki
nükleer
silahların
sökülmesini ve
depolara
kaldırılmasını
talep etti.
Harekat
sonrasında
konulan Amerikan
ambargosundan
tüm Silahlı
Kuvvetlerde
olduğu gibi Hava
Kuvvetleri’ndeki
F-104’ler de
payını aldı. |
|
|
|
F-104G
Uçağı |
|
TF-104G
Uçağı |
|
Kıbrıs Barış
Harekatı
sonucunda Türk
Hava
Kuvvetleri’nde
acilen F-104
uçaklarının
önleme
kapasitesini
modernize etme
ihtiyacı doğdu.
Türkiye
Libya’nın jet
eğitim ve bakım
desteği
karşılığında
verdiği ödenekle
İtalya ve
Lockheed
firmaları
tarafından
müştereken
geliştirilen
F-104S
uçaklarını satın
alma kararı aldı
ve 16 Ekim
1974’te
İtalya’ya 18
adet F-104S
uçağı sipariş
etti. Bunlardan
ilk 6 adedi
Kasım 1974’te
pilotlarımız
tarafından
Yunanistan’ın
hava sahasını
açmaması
nedeniyle Libya
üzerinden
Akıncı’ya geldi
ve 142’nci
Filoya tahsis
edildi. |
5 Şubat
1975’te Amerikan
Senatosu aldığı
bir kararla
Amerikan
yardımını kesti.
Daha doğrusu ABD
Türkiye’ye silah
ambargosu koydu.
1975 yılı Mayıs
ayında 22 adet
F-104S uçağı
daha sipariş
edildi ve Ekim
1976 itibarı ile
toplam 40 adet
F-104S uçağı
alınmış oldu. Bu
uçaklar 142
(Mürted) ve
192’nci
Filolarda
(Balıkesir)
konuşlandırıldı.
1977 yılında
Almanya’dan 2
adet TF-104G
uçağı daha
alınmasının
ardından 1980’li
yılların başında
Hollanda,
Almanya, Norveç,
Belçika ve
Kanada gibi NATO
ülkeleri hava
kuvvetlerinin
F-104 uçaklarını
servis dışı
bırakmaya
başlamalarıyla
çok sayıda CF-104,
F-104G ve
TF-104G uçağı
Türkiye’ye
gönderildi. İlk
Alman F-104’leri
161’inci Filo’da
(Bandırma)
kullanıldı.
Alman askeri
yardımından Türk
Hava
Kuvvetleri’ne
verilmesi ön
görülen F-104G
uçaklarının
pilot eğitiminin
yapılabilmesi
için F-104G
simülatörüne
ihtiyaç
olduğundan 06
Ağustos 1979
tarihinde CAE
firmasına ait 6
Alman uzman
tarafından 1978
yılında
inşaatına
başlanıp 1979
yılında
bitirilen
simülatör
binasına montaj
işlemine
başlanmış, bakım
ve kalibrasyonu
yapıldıktan
sonra 16 Kasım
1979 tarihinde
Türk Hava
Kuvvetleri
personelinin
işletmesine
bırakılmıştır.
22 Kasım 1979
tarihinden
itibaren de
filolar F-104
simülatörü ile
uçuş eğitimine
başlamışlardır. |
3 Nisan 1981
tarihinde F-104
birliklerine
atanan pilotlara
harbe hazırlık
eğitimi
yaptırmak ve
aralarında
standardizasyonu
sağlamak
maksadıyla
142’nci Filo
bünyesinde Şahin
Kıt’a
Komutanlığı
kurulmuştur. 31
Ocak 1981 - 05
Ağustos 1983
tarihleri
arasında
Belçika’dan 18
adet F-104G
uçağı alındı.
Fakat bu uçaklar
kanat köklerinde
çatlaklara
rastlanması
nedeniyle 1987
yılında
envanterden
çıkartıldı ve
parçaları diğer
uçakların
idamesinde
kullanıldı. 26
Ağustos 1980 ile
10 Mart 1984
tarihleri
arasında
Hollanda’dan 22
adet RF-104G, 21
adet F-104G
uçağı alındı. 15
Ocak 1975’ten 28
Ağustos 1980
tarihine kadar
F-104S uçakları
ile görev yapan
142’nci Filo bu
tarihte tip
değiştirerek
Hollanda’dan
alınan 18 adet
F-104G ve 4 adet
TF-104G uçağı
ile Hollanda’da
bulunan ve
mülkiyeti ABD’ye
ait olan 1 adet
F-104G uçağını
bünyesine dahil
etmiştir. 1984
yılında ise
162’nci Filo 18
Hollanda RF-104G
uçağı ile
Bandırma’da
konuşlandırıldı.
1981’in Temmuz,
Ağustos
aylarında
Norveç’ten 9
adet RF-104G, 3
adet CF-104G ve
1 adet TF-104G
uçağı alındı.
Almanya’dan ise
Kasım 1980’den
başlayarak,
sonuncusu 1988
yılında olmak
üzere toplam 170
adet F-104G
uçağı alındı. |
|
Sol El Düzeninde Uçan F-104G Uçakları |
|
Farklı
uçaklarla
uçuşun, Harbe
Hazırlık (H/H)
eğitimindeki
pilotların
eğitimini ve
uçuş emniyetini
olumsuz yönde
etkilediğinden
Şahin Kıt’a
K.lığı 22
Ağustos 1986
tarihinde Alman
F/TF-104G
uçaklarıyla
teçhiz edildi.
Son olarak
Kanada 23 Ocak
1980 tarihinde
44 adet CF-104A
ve 6 adet CF-104D
uçağını
Türkiye’ye hibe
etti ve bu
uçaklar 181 ve
182’nci Filolara
tahsis edildi.
Bu gelişmelerden
sonra artık Türk
Hava
Kuvvetleri’nde
standart filo
yapısı 18 tek
kişilik ve iki
çift kişilik
uçaktan
oluşmaktaydı.
1984 yılında ilk
orijinal F-104
filosu olan
141’inci Filo
Alman F-104
uçaklarıyla
modernize
edildi. 1988
yılına kadar
F-104S
uçaklarının
hemen hemen
yarısının
kaybedilmesi ve
uçağın bu
modelinin
emniyetsizliğinin
kanıtlanması
sonucu 192’nci
Filo uçaklarını
F-104G’lerle
değiştirdi. 1988
yılında yani
Starfighter’ların
Türkiye’deki
25’inci yılında
Türk Hava
Kuvvetlerinde
toplam 8 filoda
değişik F-104
tipleriyle
uçuluyordu. |
2. Yıllara
Göre Envantere
Giren Uçak
Miktarı: |
YILLAR |
F-104G |
TF-104G |
F-104S |
CF-104A |
CF-104D |
TOPLAM |
TOPLAM |
287 |
56 |
40 |
44 |
6 |
433 |
|
3. Geldiği
Ülkelere Göre
Uçak Miktarları: |
ÜLKE |
F-104G |
TF-104G |
F-104S |
CF-104A |
CF-104D |
TOPLAM |
TOPLAM |
287 |
56 |
40 |
44 |
6 |
433 |
|
4. F-104
Uçaklarının
Teknik
Bilgileri |
UÇAĞIN TİPİ VE ADI |
F-104G Starfighter |
KULLANMA AMACI |
Av önleme / Bombardıman |
Ö
Z
E
L
L
İ
K
L
E
R
İ
|
YAPIMCI FİRMA VE ÜLKE |
Lockheed ABD-Konsorsiyum |
Hollanda, Belçika, Almanya, İtalya, Kanada |
|
MOTOR ADEDİ VE TİPİ |
1 adet (J79-GE-11A/B) veya (J79-MTU-JIK) |
AĞIRLIĞI |
BOŞ |
14.760 libre |
YÜKLÜ |
23.450 libre |
BOYUTLARI |
BOYU |
54,77 feet |
GENİŞLİĞİ |
20,94 feet |
YÜKSEKLİĞİ |
13,49 feet |
LASTİK BOYUTLARI |
Ana: 26x8.0-14, Burun: 18x5.5 |
YAKIT CİNSİ |
JP-4 |
|
DAHİLİ |
896 Galon |
HARİCİ |
730 Galon |
YAPIM TARİHİ |
1962 |
HİZMETE GİRDİĞİ TARİH |
1963 |
TÜRKİYE'DE HİZMETE GİRİŞ |
9 Mayıs 1963 |
HİZMETTEN ÇAKIŞ TARİHİ |
1994 |
MAKSİMUM HIZI |
2 Mach |
HAVADA KILIŞ SÜRESİ |
2 saat |
(Yük durumu ve uçuş koşullarına göre değişir) |
|
TAVANI |
80.000 feet |
SİLAHLARI |
250-750-1.000 libre bomba, Napalm, 2.75 roket, |
GAR-8, GAM-83B, 20 mm top |
|
PERSONEL |
1 |
YÜK |
8.690 libre |
|
UÇAĞIN TİPİ VE ADI |
TF-104G Starfighter |
KULLANMA AMACI |
Eğitim / Bombardıman |
Ö
Z
E
L
L
İ
K
L
E
R
İ
|
YAPIMCI FİRMA VE ÜLKE |
Lockheed ABD-Konsorsiyum |
Hollanda, Norveç, Belçika |
|
MOTOR ADEDİ VE TİPİ |
1 adet (J79-GE-11A/B) veya (J79-MTU-JIK) |
AĞIRLIĞI |
BOŞ |
14.760 libre |
YÜKLÜ |
23.450 libre |
BOYUTLARI |
BOYU |
54.77 feet |
GENİŞLİĞİ |
20.94 feet |
YÜKSEKLİĞİ |
13.49 feet |
LASTİK BOYUTLARI |
Ana: 26x8.0-16, Burun: 18x5.5 |
YAKIT CİNSİ |
JP-4 |
|
DAHİLİ |
677 + 23 Galon |
HARİCİ |
730 + 23 Galon |
YAPIM TARİHİ |
1961 |
HİZMETE GİRDİĞİ TARİH |
1963 |
TÜRKİYE'DE HİZMETE GİRİŞ |
1963 |
HİZMETTEN ÇAKIŞ TARİHİ |
1994 |
MAKSİMUM HIZI |
2 Mach |
HAVADA KILIŞ SÜRESİ |
2 saat |
(Yük durumu ve uçuş koşullarına göre değişir) |
|
TAVANI |
80.000 feet |
SİLAHLARI |
250-750-1.000 libre bomba, 2.75 roket, |
GAR-8, GAM-83B |
|
PERSONEL |
2 |
YÜK |
8.690 libre |
|
UÇAĞIN TİPİ VE ADI |
F-104S Super Starfighter |
KULLANMA AMACI |
Av önleme / Bombardıman |
Ö
Z
E
L
L
İ
K
L
E
R
İ
|
YAPIMCI FİRMA VE ÜLKE |
Lockheed-ABD lisansı ile İtalya |
MOTOR ADEDİ VE TİPİ |
1 adet (J79-GE19 |
AĞIRLIĞI |
BOŞ |
14.900 libre |
YÜKLÜ |
31.000 libre |
BOYUTLARI |
BOYU |
54.90 feet |
GENİŞLİĞİ |
21.11 feet |
YÜKSEKLİĞİ |
13.60 feet |
LASTİK BOYUTLARI |
Ana: 25x6.75, Burun: 18x5.5 |
YAKIT CİNSİ |
JP-4 |
|
DAHİLİ |
896 Galon |
HARİCİ |
730 Galon |
YAPIM TARİHİ |
1966 |
HİZMETE GİRDİĞİ TARİH |
1969 İtalya |
TÜRKİYE'DE HİZMETE GİRİŞ |
1974 |
HİZMETTEN ÇAKIŞ TARİHİ |
1993 |
MAKSİMUM HIZI |
2.2 Mach |
HAVADA KILIŞ SÜRESİ |
2 saat |
(Yük durumu ve uçuş koşullarına göre değişir) |
|
TAVANI |
80.000 feet |
SİLAHLARI |
M/61 topu, AIM-7E ve AIM-9 füzeleri, |
Genel maksat bombaları, Güdümsüz roket |
|
PERSONEL |
1 |
YÜK |
16.100 libre |
|
UÇAĞIN TİPİ VE ADI |
CF-104A Starfighter |
KULLANMA AMACI |
Av önleme / Bombardıman |
Ö
Z
E
L
L
İ
K
L
E
R
İ
|
YAPIMCI FİRMA VE ÜLKE |
Lockheed-ABD lisansı ile Canadair Ltd. |
MOTOR ADEDİ VE TİPİ |
1 adet (J-79-OEL-7 veya J-79-OEL-7A) |
AĞIRLIĞI |
BOŞ |
14.900 libre |
YÜKLÜ |
31.000 libre |
BOYUTLARI |
BOYU |
54.90 feet |
GENİŞLİĞİ |
21.11 feet |
YÜKSEKLİĞİ |
13.60 feet |
LASTİK BOYUTLARI |
Ana: 25x6.75, Burun: 18x5.5 |
YAKIT CİNSİ |
JP-5 |
|
DAHİLİ |
896 Galon |
HARİCİ |
730 Galon |
YAPIM TARİHİ |
1966 |
HİZMETE GİRDİĞİ TARİH |
1969 İtalya |
TÜRKİYE'DE HİZMETE GİRİŞ |
1974 |
HİZMETTEN ÇAKIŞ TARİHİ |
1993 |
MAKSİMUM HIZI |
2.2 Mach |
HAVADA KILIŞ SÜRESİ |
2 saat |
(Yük durumu ve uçuş koşullarına göre değişir) |
|
TAVANI |
80.000 feet |
SİLAHLARI |
M-61 topu, AIM-7E, AIM-9 füzeleri, Genel Maksat |
Bombaları, Güdümsüz roket |
|
PERSONEL |
1 |
YÜK |
16.100 libre |
|
UÇAĞIN TİPİ VE ADI |
CF-104D Starfighter |
KULLANMA AMACI |
Av önleme / Bombardıman |
Ö
Z
E
L
L
İ
K
L
E
R
İ
|
YAPIMCI FİRMA VE ÜLKE |
Lockheed-ABD lisansı ile Canadair Ltd. |
MOTOR ADEDİ VE TİPİ |
1 adet (J-79-OEL-7 veya J-79-OEL-7A) |
AĞIRLIĞI |
BOŞ |
13.707 libre |
YÜKLÜ |
22.422. libre |
BOYUTLARI |
BOYU |
54.90 feet |
GENİŞLİĞİ |
21,11 feet, 7.62 inch |
YÜKSEKLİĞİ |
13.60 feet |
LASTİK BOYUTLARI |
Ana: 26x6.75, Burun: 18x5.5 |
YAKIT CİNSİ |
JP-5 |
|
DAHİLİ |
746 İmperial Galon |
HARİCİ |
609 İmperial Galon |
YAPIM TARİHİ |
1962 |
HİZMETE GİRDİĞİ TARİH |
1962 |
TÜRKİYE'DE HİZMETE GİRİŞ |
1986 |
HİZMETTEN ÇAKIŞ TARİHİ |
1994 |
MAKSİMUM HIZI |
2.2 Mach |
HAVADA KILIŞ SÜRESİ |
2 saat |
(Yük durumu ve uçuş koşullarına göre değişir) |
|
TAVANI |
80.000 feet |
SİLAHLARI |
250, 750, 1.000 libre bomba, Napalm, 2.75 inch |
roket, GAR-8, LAU-3A, Roket podu, 20 mm top |
|
PERSONEL |
2 |
YÜK |
8.715 libre |
|
5. Envantere
Giren F-104
Uçaklarının Seri
Numaraları İle
Hizmete Giriş Ve
Hizmetten Çakış
Tarihleri: |
Kaynak:
Kaynaklar Sayfası Yurtiçi Sıra No: 28 |
|