1. Türk Hava
Kuvvetlerinde
Jet Çağı: |
İkinci Dünya
Savası sona
erince, seferi
durumdaki Türk
Hava Kuvvetleri,
barış üslerine
dönerek,
seferberlik
gereği savaş
süresince
olağanüstü
teşkil ettiği
bazı birlik ve
müesseseleri
lağvetmiş; diğer
taraftan, barış
teşkilatında
kalacak
birlikler de
kurulmuş ve
kadro bakımından
düzenlenmiştir.
Bu uygulama
sonunda Türk
Hava Kuvvetleri.
savaşın verdiği
tecrübelere ve
ondan aldığı
taktik ve
stratejik
derslere göre
yeniden organize
edildi. İkinci
Dünya Savasının
sonunda Truman
Doktrini ve
Marshall
Yardımından
yararlanarak
Türk Hava
Kuvvetlerine
günün modern
silahları,
muharebe araç ve
gereçleri
sağlandı. Daha
sonra, 1951
yılında jet
uçaklarına
intibak için
bazı hazırlıklar
da yapıldı.
Türkiye 1952
yılında NATO
teşkilatına
girdikten sonra,
Türk Hava
Kuvvetleri bir
plan gereğince
pervaneli
uçaklarını
tasfiye etti. Bu
suretle yeni
alınan jet
uçaklarına
intibak devri
başladı.
Sağlanan modern
hava araç ve
gereçleriyle
Türk Hava
kuvvetleri artık
zamanın
teknolojik
gelişmelerine
uygun bir
yenileme
dönemine girmiş
bulunuyordu. |
Bu safhada NATO
faktörüne göre
taktik hava kuvveti
ve hava
ulaştırmasının
kuvvet hedefleri de
iyice belli olmuştu.
Nitekim bu devrede,
demode olmuş
pervaneli muharebe
uçakları kısa
denecek bir sürede
peyderpey jet
uçaklarıyla
değiştirildi. Bunun
sonucu, ilk olarak
tayyare alayları
hava üs teşkilatına
dönüştürüldü.
Miatlarını doldurmuş
olan pervaneli
bombardıman uçakları
kadro dışı
bırakıldı. Bundan
kısa bir süre sonra
tümen, alay, tabur,
bölük gibi
kuruluşlar da
kaldırıldı ve yerine
hava grubu, filo
gibi modem hava
teşkilatı prensibi
kabul edildi. İşte
bu suretle, jet
grupları, jet
filoları teşkil
edildi. Bu teşkilat
değişikliği ile
birlikte Türk Hava
Kuvvetlerinin bir
parçası olan ve yeni
teşkil edilmiş
bulunan hava üsleri
bir hamlede T-33,
F-84G, F-84F,
RF-84F, F-86 SABRE
ve nihayet F-100
gibi o zamanın en
modern jet
uçaklarıyla
donatıldı. |
Pervaneli uçak
personelinin jetlere
intibakını sağlamak
için Jet Eğitim Üssü
kuruldu ve kısa
zamanda jetlere
pilot ve bakımcı
personel
yetiştirildi. Birçok
personel de eğitim
için Kanada Almanya
ve Amerika’ya
gönderildi. 1951
yılından itibaren
jet uçaklarını da
bünyesine alan Türk
Hava Kuvvetleri,
1960 yılına kadar bu
uçaklara tamamıyla
intibak etmiş ve
artık hava
teknolojisinde
varılacak olan yeni
aşamalara kendisini
eriştirmek ve
yenilemek durumuna
getirmiş
bulunuyordu. İşte bu
devrede Kara ve
Deniz Kuvvetleri
gibi Hava Kuvvetleri
de her kademesinde
yapılan yenilik ve
değişikliklerle
adeta bir yeniden
oluşma evresine
girmişti. 1960
yılından sonra önce
milli bütçe
imkanları titizlikle
dikkate alınarak,
Türk Hava
Kuvvetleri'nin bu
devrede uzay
teknolojisi
aşamasına giren
dünya havacılığına
ayak uydurabilmesi
için kendisine
ayrılan tahsisat
haklı olarak
arttırıldı. Türk
Hava Kuvvetleri
sınırlı da olsa
artan bütçesiyle
zamanın teknolojik
gelişmeleri sonucu
beliren
ihtiyaçlarını belli
bir oran içinde
karşılamaya çalıştı.
Milli bütçenin
sağladığı bu
imkanlar ile
noksanların ikmaline
gayret edilirken,
diğer taraftan üyesi
olduğumuz NATO
teşkilatı ile daha
sıkı bir
koordinasyon
yapıldı. Samimi ve
iyi niyete dayanan
bu iş birliğine
dayanılarak
Türkiye’nin
jeopolitik durumu ve
yetişmiş personeli
oranında hava gücüne
verdiği önemi
anlayan ve bu
hususta kendi
imkanları ile
yaptığı atılımları
yakından izleyen
müttefiklerimiz, bu
istekleri makul
karşıladı ve Türk
Hava Kuvvetleri’nin
1952’den itibaren
kullanmış olduğu
F-84G jet uçaklarını
bu sırada çok üstün
performanslara
ulaşmış olan yeni
jet modelleri ile
değiştirmeye karar
verdi. Bunun sonucu
Türk Hava Kuvvetleri
1960 yılından sonra
yeni tip üstün
performanslı jet
savaş, eğitim ve
nakliye uçaklarıyla
donatıldı. Takip
eden yıllarda Türk
Hava Kuvvetleri
F-100, F-102. F-104,
F-5, F-4 ve nihayet
dünya havacılığında
büyük bir öneme
sahip olan F-16
uçaklarıyla, yüksek
nitelikte güdümlü
füzelerle donatıldı
ve çok büyük bir
harp gücüne sahip
oldu. |
2. Türk Hava
Kuvvetleri'nde
Silver Star Dönemi: |
Jet çağına
hazırlık
safhasında 16
Ekim 1950 -
Mayıs 1951
tarihleri
arasında
Amerika-Arizona
Williams AFB’de
jete intibak ve
jet öğretmenliği
eğitimi gören
T-6, T-28, T-33,
F-80 ve F-84
tayyareleri ile
uçan 8 pilot, |
|
Hv.Plt.Yzb. |
Tarık
GÖKERİ |
1941-23 |
|
|
Hv.Plt.Yzb. |
Necdet
HORASAN |
1941-33 |
|
|
Hv.Plt.Yzb. |
İbrahim
TOZAN |
1941-70 |
|
|
Hv.Plt.Yzb. |
Cevat
TUNA |
1941-82 |
|
|
Hv.Plt.Ütğm. |
Lütfü
GÜNDOĞDU |
1943-7 |
|
|
Hv.Plt.Ütğm. |
Oğuz
BARUT |
1943-97 |
|
|
Hv.Plt.Ütğm. |
Ali
TEKİN |
1943-110 |
|
|
Hv.Plt.Ütğm. |
Tacettin
GÖKDENİZ |
1943-133 |
|
|
|
Türk Hava Kuvvetleri'nin İlk Jet Pilotları |
Arka Sıra (soldan sağa): Ütğm. Tacettin GÖKDENİZ, Ütğm. Lütfi GÜNDOĞDU, Yzb. Tarık GÖKERİ, Ütğm. Ali TEKİN, |
Ön Sıra (soldan sağa): Yzb. Necdet HORASAN, Yzb. Cevat TUNA, Yzb. Oğuz BARUT, Yzb. İbrahim TOZAN |
|
|
Haziran
1950’de 193’üncü
Filo’ya
katıldılar.
9’uncu Üssün o
tarihteki uçağı
P-47 Thunderbolt
ile eğitimlerine
devam ettiler.
1951
Ağustos'unda
Fransa’nın BORDO
limanına ilk 2
T-33’ün geleceği
bildirilmiş,
alınması için
Ütğm. Lütfü
GÜNDOĞDU ve Ütğm.
Ali TEKİN
görevlendirilmiş
daha sonra bu
görev
ertelenmiştir.
Gemi daha sonra
27 Aralık
1951’de
Yeşilköy-İSTANBUL
açıklarına
demirlemiştir.
Bakım ekibi ile
birlikte yola
çıkılmış,
bugünkü Hava
Harp Okulu’nun
(Yeşilyurt)
önündeki
iskeleden o
zaman boş olan
araziden
Yeşilköy’deki
meydana kadar
çelik hasırlar
döşenmiş, Türk
Hava
Kuvvetlerinin
ilk 2 T-33 uçağı
(51-4058,
51-4059) böylece
meydana alınmış
ve kısa zamanda
uçuşa
hazırlanmıştır.
Uçakları
Balıkesir’e
getiren
pilotlardan
birisi Ütğm.
Lütfü GÜNDOĞDU‘dur.
Daha sonra diğer
T-33’ler de
İtalya’nın
Brindisi
meydanından
alınarak
Balıkesir’e
getirilmiştir.
Bu uçaklar iki
kişilik jet
eğitim tipi olup
daha sonra
gelenlerle
birlikte
pervaneli
uçaklarda uçmuş
Alet Uçuş
sertifikası
almış tecrübeli
uçucuların
intibaklarında
görevlendirildiler. |
|
Kanada Hükümeti Tarafından Verilen T-33 Uçaklarının Devir-Teslim Töreni |
1’inci Hava Üs - Eskişehir |
|
|
Türk Hava
Kuvvetlerinde
jet uçaklarına
intibak eden ilk
birlik 9’uncu
Üssün 193’üncü
Filosu idi. T-33
çift kumanda
eğitim uçağında
jetle uçan
pilotlar, jete
intibak sonrası
tek kişilik
F-84G
av/bombardıman
uçaklarında
uçuyorlardı.
193’Üncü Filo’ya
tertip edilen 8
F-84G uçakları
29 Mart 1952
tarihinde
Balıkesir’e
geldi. 30 Nisan
ile 20 Mayıs
1952 tarihleri
arasında gelen
17 uçak ile
Filonun 25 uçağı
tamamlandı. Daha
sonra sırasıyla
192 ve 191’inci
Filolar jete
geçişlerini
tamamladılar.
9’uncu Üs birlik
uçağı P-47
Thunderbolt
yerine F-84G
Thunderjet uçağı
olmuştur. 9’uncu
üssün 75 uçağı 8
Ekim 1952
tarihine kadar
tamamlanmıştır. |
|
T-33A
Silver
Star
Uçağı |
|
|
T-33A
Silver
Star
Uçağı |
|
|
Sağa
Kademe
Düzeninde
Kol
Uçuşu
Yapan
T-33A
Silver
Star
Uçakları |
|
|
İnişte
T-33A
Silver
Star
Uçağı |
|
Jet Eğitim
Filo 27 Aralık
1951’den 1953
yılına kadar
Balıkesir’de,
1956’ya kadar
Diyarbakır’da,
1956-1957
yılları arasında
Eskişehir’de
111’inci Jet
eğitim Filosu
adıyla, 1958’den
itibaren
müstakil jet
eğitim filo
komutanlığı
adıyla Hava
Eğitim K.lığına
bağlı olarak
görev yapmıştır.
Jet Eğitim Filo
4 Temmuz 1964
tarihinde
Çiğli’ye intikal
etmiş, 1970
yılında 121’inci
Jet Eğitim Filo
Komutanlığı
adını alarak
Türk Hava
Kuvvetlerine jet
pilotu
yetiştirmeye
devam etmiştir. |
|
121'inci
Filo
Uçuş
Hattı
(ARI
KOVANI) |
|
3. T-33 Uçağının
Görev Yaptığı Filo
Komutanlıkları : |
Birlik
Adı: |
Tarih: |
T-33
Tipi: |
Jet
Eğitimi
(Balıkesir,
Diyarbakır,
Eskişehir) |
1951-1955 |
T-33A,
T-33
Mk.III |
Jet Eğitim Filo Komutanlığı, Eskişehir |
1955-1964 |
T-33A, T-33 Mk.III |
Jet Eğitim Filo (121) Komutanlığı, Çiğli |
1964-1993 |
T-33A, T-33 Mk.III |
114. Filo Komutanlığı, Eskişehir |
1955-1958 |
RT-33A |
124. Filo Komutanlığı, Çiğli |
1964-1993 |
T-33A, T-33 Mk.III |
113. Filo Komutanlığı, Eskişehir |
1983-1987 |
RT-33A |
184. Filo Komutanlığı, Diyarbakır |
1987-1993 |
RT-33A |
1. Üs Eğt.İrt.Kıt'a Komutanlığı, Eskişehir |
1953-1996 |
T-33A |
3. Üs Eğt.İrt.Kıt'a Komutanlığı, Konya |
1956-1996 |
T-33A |
4. Üs Eğt.İrt.Kıt'a Komutanlığı, Mürted |
1956-1997 |
T-33A |
5. Üs Eğt.İrt.Kıt'a Komutanlığı Merzifon |
1956-1996 |
T-33A |
6. Üs Eğt.İrt.Kıt'a Komutanlığı, Bandırma |
1953-1996 |
T-33A |
7. Üs Eğt.İrt.Kıt'a Komutanlığı, Erhaç |
1956-1996 |
T-33A |
8. Üs Eğt.İrt.Kıt'a Komutanlığı, Diyarbakır |
1953-1996 |
T-33A |
9. Üs Eğt.İrt.Kıt'a Komutanlığı, Balıkesir |
1952-1996 |
T-33A |
|
4. T-33 Uçağının
Teknik
Bilgileri: |
UÇAĞI
TİPİ
VE
ADI |
T-33A
Shooting
Star |
KULLANMA
AMACI |
Eğitim |
Ö
Z
E
L
L
İ
K
L
E
R
İ |
|
The
Lockheed
Aircraft
ABD |
|
1
adet
Allison
J-33A
Türbojet |
AĞIRLIĞI |
BOŞ |
9.815,5
libre |
YÜKLÜ |
15.100
libre |
BOYUTLARI |
BOYU |
37.9
feet |
GENİŞLİĞİ |
37.7
feet |
YÜKSEKLİĞİ |
11.7
feet |
LASTİK
BOYUTLARI |
Ana
Dikme:
26x6,
Burun:
22x7.25-11.5 |
YAKIT
CİNSİ |
JP-4
(F-40) |
|
DAHİLİ |
353
Galon |
HARİCİ |
467
Galon |
YAPIM
TARİHİ |
1948 |
HİZMETE
GİRDİĞİ
TARİH |
1950 |
TÜRKİYE'DE
HİZMETE
GİRİŞ |
1951 |
HİZMETTEN
ÇIKIŞ
TARİHİ |
1997 |
MAKSİMUM
HIZI |
0.8
Mach |
HAVADA
KALIŞ
SÜRESİ |
1 saat, 30 dakika |
(Yük durumu ve uçuş koşullarına göre değişir) |
|
TAVANI |
49.000
feet |
SİLAHLARI |
Yok |
|
PERSONEL |
2 |
YÜK |
5.300
libre |
|
UÇAĞI TİPİ VE ADI |
T-33 Mk.III Silver Star |
KULLANMA AMACI |
Eğitim |
Ö
Z
E
L
L
İ
K
L
E
R
İ |
|
Canadair Ltd. Kanada |
|
1 adet Rolls Royce "Nene 10" (RB-41) |
AĞIRLIĞI |
BOŞ |
9.100 libre |
YÜKLÜ |
16.800 libre |
BOYUTLARI |
BOYU |
37.8 feet |
GENİŞLİĞİ |
37.7 feet tip tanksız |
42.5 feet tip tanklı |
|
YÜKSEKLİĞİ |
11.8 feet |
LASTİK BOYUTLARI |
Ana Dikme: 26x6.6, Burun 22x7.25-11.5 |
YAKIT CİNSİ |
JP-4 (F-40) |
|
DAHİLİ |
352 Galon |
HARİCİ |
458 Galon |
YAPIM TARİHİ |
1951 |
HİZMETE GİRDİĞİ TARİH |
1953 |
TÜRKİYE'DE HİZMETE GİRİŞ |
1958 |
HİZMETTEN ÇIKIŞ TARİHİ |
1993 |
MAKSİMUM HIZI |
0.8 Mach |
HAVADA KALIŞ SÜRESİ |
1 saat, 30 dakika |
(Yük durumu ve uçuş koşullarına göre değişir) |
|
TAVANI |
42.500 feet |
SİLAHLARI |
2xM-3 makineli tüfek, |
100 ile 1.000 libre genel maksat bombası |
|
|
PERSONEL |
2 |
YÜK |
7.700 libre |
|
UÇAĞI TİPİ VE ADI |
RT-33A Shooting Star |
KULLANMA AMACI |
Fotoğraf keşif |
Ö
Z
E
L
L
İ
K
L
E
R
İ |
|
The Lockheed Aircraft Ltd. ABD |
|
1 adet Allison J-33A 35 Türbojet |
AĞIRLIĞI |
BOŞ |
9.815,5 libre |
YÜKLÜ |
15.100 libre |
BOYUTLARI |
BOYU |
37.9 feet |
GENİŞLİĞİ |
37.7 feet |
YÜKSEKLİĞİ |
11.7 feet |
LASTİK BOYUTLARI |
Ana Dikme: 26x6, Burun: 22x7.25-11.5 |
YAKIT CİNSİ |
JP-4 (F-40) |
|
DAHİLİ |
353 Galon |
HARİCİ |
467 Galon |
YAPIM TARİHİ |
1950 |
HİZMETE GİRDİĞİ TARİH |
1951 |
TÜRKİYE'DE HİZMETE GİRİŞ |
1951 |
HİZMETTEN ÇIKIŞ TARİHİ |
1997 |
MAKSİMUM HIZI |
0.8 Mach |
HAVADA KALIŞ SÜRESİ |
1 saat, 30 dakika |
(Yük durumu ve uçuş koşullarına göre değişir) |
|
TAVANI |
49.000 fet |
SİLAHLARI |
Yok |
|
PERSONEL |
1 |
YÜK |
5.300 libre |
|
5. T-33
Uçağına Veda
Töreni: |
T-33 İle Son
Uçuşu Yapan Pilotlar
: |
Uçak
Seri
No.: |
Uçak
Tipi: |
Rütbesi: |
Adı
Soyadı: |
Sicil
No.: |
Kalkış
Ve
İniş
Meydanı |
51-6772 |
T-33A |
Hv.Plt.Tuğg. |
Yılmaz
OĞUZ |
1967-15 |
Mürted
-
Eskişehir |
|
|
Hv.Plt.Kur.Yb. |
Cengiz
ERGİN |
1976-? |
|
|
|
|
|
|
|
51-4228 |
T-33A |
Hv.Plt.Ütğm. |
Adnan
OKUTAN |
1987-118 |
Mürted-Eskişehir |
|
|
Hv.Plt.Yzb. |
Ümit
ŞENYÜZ |
1985-181 |
|
|
T-33 Uçağını Son
Uçuşa Hazırlayan
Makinistler: |
Rütbesi: |
Adı Soyadı: |
Sicil No.: |
Hv.Uçk.Bkm.Bçvş. |
Kadri
YORULMAZ |
1981-114 |
|
|
|
Hv.Uçk.Bkm.Bçvş. |
Ramazan
İRFAN |
1975-219 |
|
Tören 1’inci Ana
Jet Üs K.lığında
yapıldı. Sivil ve
Askeri konukların
dışında basın da
davetlileri arasında
idi. |
|
51-6772
Numaralı
T-33A
Uçağı
Önünde
Son Uçuş
Öncesi |
|
|
51-6772
Numaralı
T-33A
Uçağına
Son Veda |
|
Türk Hava
Kuvvetleri'ne 27
Aralık 1951
tarihinde katılan
T-33 uçakları, son
uçuşunu yaptığı 20
Ocak 1997 tarihine
kadar 46 yıl
envanterde
kalmıştır. |
5.
Envantere Giren
T-33
Uçaklarının Seri
Numaraları İle
Hizmete Giriş Ve
Hizmetten Çıkış
Tarihleri: |
Kaynak:
Kaynaklar Sayfası Yurtiçi Sıra No: 29 |
|