Ben Kimim
 
 
 

GEMINI PROGRAMI UZAY UÇUŞLARI
 
1. GİRİŞ:

Gemini Uzay Uçuşları; NASA'nın Mercury ve Apollo uzay uçuşları arasında yer alan, 1965 ve 1966 yılları arasında yapılmış insanlı 10 uzay uçuşudur. Gemini uzay uçuşlarının amacı, Apollo ile Ay'a yapılacak olan insanlı uzay uçuşları için gerekli teknikleri araştırmaktı. Gemini uzay uçuşlarında ilk kez astronotlar özel giysileri ile dünyanın yörüngesinde uzay aracından çıkarak uzay yürüyüşü yapmışlar, yörüngedeki uzay aracı ile manevra yapma yapma yeteneklerini denemiş ve geliştirmişlerdir. Tüm insanlı Gemini uzay uçuşları Flrorida-Cape Canaveral'da Hava Kuvvetleri İstasyonundan Titan II GLV roketi ile gerçekleştirilmişti.
Gemini Programı Peçi
2. GEMINI PROGRAMININ HEDEFLERİ:

Başkan John F. Kennedy'nin 25 Mayıs 1961 tarihinde Ay'a insanlı uçuş yapılacağını açıklamasından sonra NASA Mercury uzay uçuşlarında elde edilen sonuçların Apollo uzay uçuşları için geliştirilmesi çalışmalarına başladı. Aslında 7 Aralık'ta Mercury Mark II olarak tanıtılan uzay aracı 3 Ocak 1962 tarihinde ismi değiştirilerek Gemini uzay aracı olarak tanıtıldı ve Gemini programına alındığı açıklandı. Bu uzay aracında 2 astronot yan yana yer alıyordu.
Gemini Uzay Uçuşlarının Temel Amaçları Şunlardı:

- Ay'a gidiş-dönüş için en az 8 gün en fazla iki hafta süre öngörülen uzay uçuşunda insan ve malzemenin dayanıklılığını ölçmek.

- Dünya yörüngesinde diğer uzay aracıyla buluşma ve kilitlenme, kilitlenmeden sonra itme sistemleri kullanılarak manevra yapmak.

- Uzay aracı dışına çıkarak uzayda özel giysileriyle yürüyüş yapan astronotların dayanıklılığını ve yeteneklerini ölçmek.

- Apollo uçuşu için astronotların karşılaşacağı uzun süreli sıfır yer çekiminde yeteneklerini ve dayanıklılıklarını ölçmek.

- Dünya yüzeyinde önceden belirlenen yer için atmosfere giriş ve iniş tekniklerini geliştirmekti.

3. UZAY ARACI:

Gemini uzay aracının üretimi için NASA, Mercury projesindeki uzay araçlarını üreten McDonnell Aircraft'ı seçti. McDonnell Aircraft Gemini uzay aracını 1961'de üretti ve 1963 yılında teslim etti. Gemini uzay aracı insanlı ilk uzay uçuşunu 23 Mart 1965 tarihinde yapmıştı.

Gemini projesinin insanlı ilk uzay uçuşu için üretilen uzay aracında sistemi kontrol eden,  manevraları (pitch-roll-yaw) düzenleyen bir bilgisayar  ile uçuş radarı ve suni ufuk bulunuyordu. Ayrıca astronotların acil durumda uzay aracını süratle terk etmeleri için sandalye fırlatma sistemi eklenmişti.
 
Gemini VI Uzay Aracı Dünya Yörüngesinde   Gemini VII Uzay Aracının Sol Taraf İç Görünüşü
Fotoğraf: NASA   Fotoğraf: Historic Spacecraft Com

GEMINI UZAY ARACININ TEKNİK ÖZELLİKLERİ
Üretici firma McDonnell Aircraft / Birleşik Devletler
Mürettebat 2 pilot
Uzay aracının boyutları Uzunluğu 5.79 metre (19 feet)
Çapı 3.05 metre (10 feet)
Hacmi 2.55 metreküp (90 feetküp)
Ağırlığı Geri dönüş kapsülü 591 kilogram (1.303 libre)
Donanım kapsülü 1.277 kilogram (2.820 libre)
Toplam  3.851 kilogram (8.490 libre)
Roket motorları
(Katı yakıtlı
N2O4/MMHH)
Geri dönüş roketi 4x2,599 libre.kuvvet (4x11,12 kN)
Geri dönüş kontrol sistemi 16x25 libre.kuvvet (16x111 N)
Yörünge kontrol sistemi 8x25 libre.kuvvet (8x111 N)
2x85 libre.kuvvet (2x378 N)
6x100 libre.kuvvet (6x445 N)
Verimliliği Uzayda kalma süresi 14 gün (206 yörünge dönüşü)
Yörünge mesafesi Dünyaya en uzak nokta : 402 kilometre (250 mil)
Dünyaya en yakın nokta: 160 kilometre (99 mil)
Uzay aracı "delta v" 222 metre/saniye (728 feet/saniye)
 
3. TITAN II GLV ROKETİ:

NASA'nın 1964 ve 1966 yılları arasında yaptığı tüm Gemini uzay uçuşları Titan II GLV veya Gemini-Titan olarak tanımlanan roketlerle gerçekleştirilmişti. Titan II GLV roketinin motorları sıvı yakıtla çalışıyordu ve iki kademeden oluşmuştu. Birinci kademenin roket motoru LR87, ikinci kademenin roket motoru LR91'di.

Titan II GLV roketi, Gemini programı için üzerinde değişiklik yapılmış kıtalararası nükleer başlık taşıyan (Intercontinental Ballistic Missile "ICBM") Titan roketiydi. Yapılan değişiklikler ile roketin durumu hakkında mürettebatın bilgilendirilmesi ve acil bir durumda müdahale etme imkanını sağlamıştı. Ayrıca rokete fırlatma sırasında arızalanma olasılığı dikkate alınarak yedek uçuş kontrol sistemi eklenmişti. Titan II GLV roketinin ikinci kademesi Gemini uzay aracının taşınmasına uygun olarak değiştirilmişti. Rokette kullanılan radyo kontrol sistemi çıkarılarak yerine atalet kontrol sistemi takılmış; izleme, elektrik ve hidrolik sistemler üzerinde değişiklikler yapılmıştı. Roket üzerinde yapılan tüm değişiklikler Hava Kuvvetleri Sistemler Komutanlığı tarafından denetlenmişti.
 
Titan II GLV Roketi İle Gemini VI Uçuşu   Titan II GLV Roketi İle Gemini XI Uçuşu
Fotoğraflar: NASA

TITAN II GLV ROKETİNİN TEKNİK ÖZELLİKLERİ
Üretici firma Martin / Birleşik Devletler
Ölçüleri Yüksekliği  31.4 metre (103 feet)
Çapı  3.05 metre (10 feet)
Ağırlığı 154.000 kilogram (340.000 libre)
Yük kapasitesi 3.600 kilogram (7.900 libre)
1 nci kademe Motor 2xLR-87
Motor gücü 430.000 libre.kuvvet (1.900 kN)
Etkili itme süresi 258 saniye
Yakıt Aerozine 50 / Azot per oksit
2 nci kademe Motor 1xRL-91
Motor gücü 100.000 libre.kuvvet (445 kN)
Etkili itme süresi 316 saniye
Yakıt Aerozine 50 / Azot per oksit
İlk uçuş tarihi 8 Nisan 1964
Son uçuş tarihi 11 Kasım 1966
Fırlatma sayısı 12
Başarılı fırlatma sayısı 12
Fırlatıldığı yer Cape Canaveral / Florida
 

4. GEMINI PROGRAMINDA UÇAN ASTRONOTLAR VE YAPILAN UÇUŞLAR:

Gemini programında 2'si insansız, 10'u insanlı olmak üzere toplam 12 uzay uçuşu yapılmıştır. İnsanlı uzay uçuşlarında görev alan astronotların uçuş miktarları ve yapılan uçuşlar aşağıdaki tablolarda gösterilmiştir.

GEMINI PROGRAMI'NDA UÇAN ASTRONOTLAR

Görev

Komutan pilot

Grubu

Uçuş

 Pilot Grubu Uçuş

Gemini III

Virgil Grissom

1

2

John W. Young

 2 1

Gemini IV

James A. Mc Divitt

2

1

Edward H. White

 2 1

Gemini V

L. Gordon Cooper

1

2

Charles Conrad

 2 1

Gemini VI-A

Walter M. Schirra

1

2

Thomas P. Stafford

 2 1

Gemini VII

Frank Borman

2

1

James A. Lowell

 3 1

Gemini VIII

Neil A. Armstrong

 2 1

David R. Scott

 3 1

Gemini IX

Thomas P. Stafford

 2 2

Eugene A. Cernan

 3 1

Gemini X

John W. Young

 2 2

Michael Collins

 3 1

Gemini XI

Charles Conrad

 2 2

Richard F. Gordon

 3 1

Gemini XII

James A. Lowell

 2 2

Edwin Aldrin

 3 1

 

GEMINI PROGRAMI UZAY UÇUŞLARI

Görev

Uçuş tarihi

Uzay süresi

Düşünceler
Gemini 1

8-12 Nisan 1964

3 gün 23 saat

 Uçuş insansız yapıldı
Gemini 2 19 Ocak 1965 18 dakika 16 saniye Uçuş insansız yapıldı
Gemini III 23 Mart 1965 4 saat 52 dk. 31 sn. Dünya yörüngesinde 3 kez döndü
Gemini IV 3-7 Haziran 1965 4 gün 1 sa. 56 dk. 12 sn. 22 dakika uzay yürüyüşü yapıldı
Gemini V 21-29 Ağustos 1965 7 gün 22 sa. 55 dk. 14 sn. Dünya yörüngesinde 120 kez döndü
Gemini VII 4-18 Aralık 1965 13 gün 18 sa. 35 dk. 1 sn. Gemini VI-A ile buluşma çalışması
Gemini VI-A 15-16 Aralık 1965 1 gün 1 sa. 51 dk. 24 sn. Gemini VII'ye 30 cm.'e kadar yaklaştı
Gemini VIII 16-17 Mart 1966 10 saat 41 dk. 26 sn. Kenetlenmede hata meydana geldi
Gemini IX-A 3-6 Haziran 1966 3 gün 21 dk. 50 sn. Dünya yörüngesinde 44 kez döndü
Gemini X 18-21 Temmuz 1966 2 gün 22 sa. 46 dk. 39 sn. Dünya yörüngesinde 43 kez döndü
Gemini XI 12-15 Eylül 1966 2 gün 23 sa. 17 dk. 08 sn. Dünya yörüngesinde 44 kez döndü
Gemini XII 11-15 Kasım 1966 3 gün 22 sa. 34 dk. 31 sn. Astronot Aldrin 5 saat 30 dakika uzayda kaldı

 Edward H. White'ın 

22 Dakikalık İlk Uzay Yürüyüşü

Gemini IV Uçuşu/Haziran 1965
Fotoğraf: NASA

 Edward H. White'ın

22 Dakikalık İlk Uzay Yürüyüşü

Gemini IV Uçuşu/Haziran 1965
Fotoğraf: NASA

Gemini VI ve Gemini VII'nin

Uzayda Buluşması
Aralık 1965
Fotoğraf: NASA
 

Gemini VI ve Gemini VII'nin

30 cm.'e Kadar Yaklaşması
Aralık 1965
Fotoğraf: NASA
Programın Son Uçuşunu Yapan Gemini XII Uzay Aracı
Paraşütle Denize İndikten Sonra
15 Kasım 1966
Fotoğraf: NASA
5. SONUÇ:

Gemini Uzay Uçuşu Programında Ay'a yapılacak insanlı uzay uçuşu için uzun süreli sıfır yerçekimi ortamında insan ve teçhizatın dayanıklılığı, uzayda astronotların hareket yetenekleri ile dayanıklılığı ölçülmüş, uzay aracının uzaydan dünyada önceden belirlenen yere iniş için atmosfere giriş manevraları ve iniş teknikleri geliştirilmiştir. Gemini Uzay Uçuşu Programında yapılan bütün bu deneme ve ölçümler Apollo programı ile Ay'a yapılacak olan insanlı uzay uçuşlarının bir ön hazırlığı idi.

Gemini Uzay Uçuşu Programında elde edilen bilgi ve deneyimler daha sonraki yıllarda Ay'a gidiş ve dönüş olarak yapılacak Apollo programının insanlı uzay uçuşlarında kullanılmıştı. Gemini Uzay Uçuşu Programı'nda toplam 5.4 milyar dolar harcama yapılmıştır.
 
Hazırlayan: Ercan ÇETİNERLER
Kaynaklar: Yurtdışı Sıra No.: 24 ve 42